is niet mogelijk'
Kabinet vergadert bij wijze van
uitzondering op Goede Vrijdag
5
Steeds
vaker
typeerden
partners
hem als
machts
politicus
vrijdag 2 april 2021
een meerderheid in allebei de Ka
mers, bestreden drie opeenvolgende
kabinetten met Ruttes naam onder
meer de financiële crisis en nu de
coronapandemie. Daarbij kon de
flexibele Rutte net zo makkelijk met
de PVV afspraken maken als met
GroenLinks. Dat is zijn politieke
klasse, geen enkele minister-presi
dent deed hem dat na.
Waar veel kiezers die flexibiliteit
waarderen, wordt bij partijen in Den
Haag juist steeds meer gebaald van
het gemak waarmee Rutte overal
mee wegkomt. Wat er ook misging
onder zijn verantwoordelijkheid, de
kiezer vergeeft het hem elke verkie
zing weer.
Maar het wantrouwen komt niet al
leen voort uit onvrede over de
populariteit van Rutte. Het komt
bovenal door zijn houding. Rutte
heeft een aanstekelijke lichtheid die
lang heeft gewerkt. In het begin van
zijn carrière werd hij door vriend en
vijand geprezen om de opgewektheid
waarmee hij ingewikkelde problemen
tackelde. Maar steeds vaker typeren
ook zijn voormalige partners hem als
machtspoliticus voor wie het behoud
van het Torentje een doel op zich is.
Gisteren nog vergeleek PvdA-leider
Lilianne Ploumen (die dik vier jaar
met hem in een kabinet zat) hem met
een zonnekoning: een politicus die al
leen nog denkt: 'De staat, dat ben ik'.
Dat pas na een week bleek dat
Rutte wél over Pieter Omtzigt had
gesproken met de formatieverken
ners, kwam doordat andere partijen
hadden aangedrongen op openbaar
making van de gespreksverslagen.
Dat dit nodig was, is voor de andere
partijen veelzeggend. Een verziekte
cultuur, noemde Wilders het.
Een groot deel van de Tweede Kamer
gaf gisteren aan dat het vertrouwen
te veel geschonden was. Rutte heeft
één keer te veel gelogen, in hun ogen.
Of een motie van wantrouwen waar
gisteravond laat over werd gestemd
een meerderheid haalde, was bij het
ter perse gaan van deze krant nog
niet duidelijk.
Maar hoe dan ook is er gisteren iets
kapotgegaan. Ook bij de partijen met
wie Rutte een vierde kabinet wil vor
men. Als het stof is neergedaald, weet
ook Mark Rutte dat hij zich niets
meer kan permitteren.
het belang van beslotenheid. ,,Als
wij zo met ons boeltje op straat
zouden gaan, zou ons dat zwaar
aangerekend worden.'' Geheim
houding, legt Eijckelhof uit, heeft
als belangrijkste doel dat iedereen
zich veilig voelt en vrijuit durft te
spreken. ,,Als de politiek van te
voren had geweten dat alles op
straat kwam te liggen, dan waren
die gesprekken een stuk korter ge
weest.'' Openheid achteraf kan
wél. ,,Als er een oplossing is be
reikt, is iedereen meestal tevre
den. Hoe je daar precies bent ge
komen, is dan minder interes
sant.''
Voormalig D66-wethouder
Dennis Gudden voerde in Wa-
geningen in 2018 onderhandelin
gen die voor inwoners live te vol-
gen waren. Dat is in de gemeente
sinds 2010 het geval. ,,Het mooie
van openbaar onderhandelen
vind ik dat je inzichtelijk maakt:
waar doe je water bij de wijn en
waarom?'' Zelfcensuur en off the
record een-tweetjes zijn volgens
Gudden in de praktijk helemaal
geen probleem. ,,We hebben afge
sproken: we doen alles openbaar,
tot het gaat over personen - wie
komt op welke post en waarom.''
Volgens Gudden is openbaar
heid niet nadelig voor de onder
handelingspositie van partijen.
,,Als je transparant moet zijn,
breng je in aanloop naar de verkie
zingen duidelijk focus aan. Dat
zorgt ervoor dat je niet zomaar
van alles kan beloven, wat in Den
Haag wel veel gebeurt.''
DEN HAAG Het is al jaren een
traditie: in de week voor Pasen
vergadert het kabinet niet op
vrijdag, maar op donderdag.
Maar door de formatieperikelen
is de ministerraad bij hoge uit
zondering alsnog verschoven
naar Goede Vrijdag.
Gisteren hadden veel bewindslie
den domweg geen tijd om ook nog
met de kabinetscollega's te verga
deren. Behalve demissionair minis
ter-president Mark Rutte moesten
ook ministers Kaag (D66), Hoekstra
(CDA) en Ollongren (D66) flink
aan de bak tijdens het debat over de
uitgelekte pre-formatienotities.
Daarom is besloten dat de minister
raad toch 'gewoon' op vrijdag
plaatsvindt, ook al is het vandaag
Goede Vrijdag.
Erg druk zal het overigens niet
worden aan het Binnenhof: de
meeste ministers nemen via een
digitale verbinding deel aan de we
kelijkse vergadering. Sinds CDA-
staatssecretaris Mona Keijzer posi
tief testte op corona zijn de Haagse
mores verschoven. Waar de rege
ringsploeg eerder bijna uitsluitend
fysiek bijeenkwam, zijn moderne
communicatiemiddelen inmiddels
niet meer taboe.
Matthaus-Passion
Dat het kabinet doorgaans niet op
Goede Vrijdag bijeenkomt, is te
danken aan de traditionele opvoe-
ring van Johann Sebastian Bachs
Matthaus-Passion. Het is een Haagse
traditie dat de meeste ministers
de vrijdag voor Pasen in Naarden of
Leiden urenlang op een stoel zitten
om te luisteren naar het gezongen
lijdensverhaal van Jezus.
Vorig jaar werden deze uitvoe
ringen, die ook elders in het land
plaatsvinden, vanwege de corona
maatregelen al geannuleerd. Dit
jaar zijn er wel liveregistraties,
maar die zijn zonder publiek. Voor
deel is wel dat een aantal ook
's avonds worden uitgezonden.
Zo kunnen de ministers later van
daag, als ze door hun chauffeur
thuis zijn afgeleverd, er alsnog een
beetje bij zijn.
FOTO'S ANP, ROBIN UTRECHT
