Minimumloon
in Europa gaat
flink omhoog
Val hedgefonds lijkt
op begin kredietcrisis
ECONOMIE 17
Wereldwijd neemt het tekort aan chips toe.
Autofabrikanten moeten de productie stilleggen en
smartphoneproducent Samsung waarschuwt al dat de
introductie van nieuwe modellen moet worden uitgesteld.
Een snelle oplossing voor het tekort zit er niet in.
Datacenters
verbruiken
evenveel energie
als Nieuw-Zeeland
woensdag 31 maart 2021
De twee grootste fracties in Europa,
van christen- en sociaaldemocra
ten, hebben daarover een akkoord
bereikt dat ze vandaag naar de rest
van het Europees Parlement sturen.
Ook de lidstaten, onder leiding van
de Portugese socialist António
Costa, hebben haast. Premier Costa
wil de lidstaten op één lijn
hebben voor hij op juli
zijn voorzitterschap
overdraagt aan zijn Slo
veense collega, de con
servatieve Janez Jansa.
De twee Parlements-
rapporteurs, Agnes Jonge-
rius (PvdA, foto) en haar
Duitse collega Dennis Radtke
(EVP), gaan uit van een minimum
loon dat Europabreed aan een dub
bele drempel voldoet: minimaal
60 procent van het mediaan- (de
helft is dan lager, de helft hoger) en
50 procent van het gemiddelde
loon. Voor Nederland, aldus Jonge-
rius, komt dat neer op een verho
ging van het minimum uurloon
naar 14 euro. Nu is dat 9,72 euro
(40-urige werkweek) of 10,80 euro
(bij 36 uur).
De ingreep moet een einde ma
ken aan een periode van dertig jaar
waarin het minimumloon alleen
maar achteruit is gegaan. ,,Costa
heeft na de bankencrisis al laten
zien dat de economie er wel bij
vaart als je het minimumloon ver
hoogt'', meent Jongerius.
Ze wil een minimumloon 'waar
van je normaal je gezin kunt onder
houden met af en toe een extraatje:
een laptop voor de kinderen of een
vakantie'. Maar daar zitten we nog
ver vandaan. In zeker negen lidsta
ten zakken minimumloners door
de armoededrempel, in nog veel
meer lidstaten vallen hele groepen
erbuiten. Jongerius: ,,Corona heeft
dat nog verergerd, zeker in slecht-
betaalde sectoren als retail en toe
risme. De jongeren die in super
markten voor ons bleven rennen,
deden dat zwaar onderbetaald.''
Jongerius en Radtke beper
ken zich in hun voorstel
len niet tot een fatsoen
lijk uurloon. Het moet
er één worden zonder
T"* aftrek van werkkleding,
1 y fooien, eindejaarspre-
mies of vakantiegeld.
Daarnaast moet het nieuwe
minimumloon niet alleen gel
den voor 'gewone' werknemers,
maar ook voor jongeren (nu nog
minimumjeugdloon), thuiswer
kers, seizoensarbeiders, platform
werkers en 'valse' zzp'ers. Dikke
studies wijzen uit dat het baanver-
lies marginaal is (minder dan
0,5 procent) en dat zeker het MKB
(door de groeiende koopkracht) er
wel bij vaart. De arbeidsmigratie
zou licht afnemen.
Jongerius: ,,De loodgieter kan een
paar duppies duurder worden,
maar als dat de prijs is voor de af
schaffing van uitbuiting, moeten
we dat graag betalen.
De beurs op Wall Street werd vo
rige week vrijdag opgeschrikt door
massale aandelenverkopen van
Amerikaanse mediabedrijven en
Chinese techbedrijven. Al snel
bleek het om Archegos te gaan, een
hedgefonds dat in 2012 was opge
richt door Bill Hwang. In 2012 werd
hij veroordeeld voor handel met
voorkennis in Chinese bankaande
len. Daarmee leek de carrière van
Hwang voorbij. Maar zo simpel was
het niet. Hij richtte een eigen hed-
gefonds op, Archegos, waar hij zelf
200 miljoen dollar in stak. Eind fe
bruari van dit jaar beheerde Arche-
gos 10 miljard dollar. Geen wonder
dat de afgelopen jaren de ene na de
andere bank Hwang maar wat graag
als klant wilde.
Hwang bouwde grote posities op
in een select aantal aandelen. Daar
voor leende hij miljarden dollars bij
de banken. Zodoende kon hij met
weinig eigen geld toch grote belan
gen opbouwen in de bedrijven. De
banken leenden hem het geld
graag. Een man die van 200 miljoen
tien miljard kan maken, die ver
trouw je je geld wel toe. Alleen wis
ten de banken niet van elkaar hoe
veel ze aan Hwang uitleenden.
Daar kwamen ze vorige week
achter, toen het mis ging. De koer
sen daalden en de banken vroegen
vervolgens aan Hwang om bij te
storten, omdat de aandelen, die als
onderpand dienden voor de lening,
minder waard werden. Pas toen
ontdekten de banken dat Hwang
voor tientallen miljarden had ge
leend en niet kon bijstorten.
De hele gang van zaken doet
sterk denken aan de kredietcrisis.
Ook toen werd er veel gespeculeerd
met geleend geld en gingen banken
het schip in toen de markt instortte.
van boven de 50.000 dollar is mijnen dus lucra
tief. Het gevolg is dat er steeds meer zoge
noemde mijnfabrieken ontstaan, wat de vraag
naar computerchips flink opjaagt.
De vraag naar chips neemt dus zowel struc
tureel als incidenteel toe. En daar kan de sector
niet voldoende op inspelen. Sowieso wordt de
productie beheerst door een paar grote spelers.
TSMC uit Taiwan, is bijvoorbeeld verantwoor
delijk voor 24 procent van de wereldwijde
chipproductie. En die producenten hebben
vaste leveringscontracten met afnemers. Snel
inspelen op de nieuwe vraag is vaak niet moge
lijk. Een andere grote chipproducent, het Kore
aanse Samsung, gaf al aan de introductie van de
eigen topmodellen smartphones uit te stellen
vanwege een gebrek aan chips.
En dan spelen er ook nog geopolitieke pro
blemen. De vorige Amerikaanse president
Trump begon een handelsoorlog tegen China.
Daarbij legde hij de export van geavanceerde
chips naar China aan banden. Huawei, dat
Raketten
Ook hier speelt de handelsoorlog tussen China
en de VS een rol. SMIC, een grote Chinese
chipproducent, krijgt bijvoorbeeld geen
nieuwe chipmachines van ASML geleverd. De
Amerikanen willen niet dat de Chinezen die
hoogwaardige chips zelf kunnen maken.
Daarbij is belangrijk dat dergelijke chips ge
bruikt worden voor wapens, bijvoorbeeld ra
ketten. De vijand moet natuurlijk op een zo
groot mogelijke achterstand gezet worden. Die
geopolitiek speelt ook mee bij TSMC. Boven
Taiwan hangt continu de dreiging van een Chi
nese invasie. Je wilt dus niet te afhankelijk zijn
van Taiwan als leverancier en al helemaal niet
als je tegelijkertijd ruzie hebt met China.
De VS en Europa beginnen daardoor meer
nadruk te leggen op eigen productie, om verze
kerd te zijn van aanvoer. De aankondiging van
Intel paste in dat streven. Ook TSMC heeft al
aangekondigd nieuwe fabrieken in de VS te
gaan bouwen.
Het tekort heeft nog niet tot prijsstijgingen
van chips geleid. Versteeg verwacht dat ook
niet. ,,Het gaat veelal om langjarige relaties en
contracten waarbij prijs en hoeveelheden zijn
afgesproken." De consument hoeft dus niet
bang te zijn dat de smartphone of Xbox ineens
een stuk duurder wordt, denkt Versteeg. ,,Maar
de schaarste blijft nog zeker tot eind van dit
jaar duren. Dus geduld moet de consument wel
hebben.''
5G-apparatuur en smartphones maakt, besloot
daarom versneld een grote voorraad chips aan
te leggen om de sancties voor te zijn. Dat lokte
weer een reactie uit van Apple, dat ook voorra
den aan begon te leggen. Zo werd schaarste in
de hand gewerkt.
De capaciteit uitbreiden is ook niet zomaar
geregeld. Intel, de grote Amerikaanse produ
cent van computerchips, kondigde aan 20 mil
jard dollar te investeren in nieuwe productie
capaciteit. Maar het duurt zeker een jaar voor
dat die nieuwe fabrieken er staan. „Fabrikanten
van chipmachines, zoals ASML, zitten al voor
ruim een jaar volgeboekt'', zegt Versteeg. Een
machine erbij plaatsen kan dus niet zomaar.
GO
Peet Vogels
Amsterdam
Zeker 24 miljoen werknemers in
25 van de 27 EU-lidstaten gaan
over uiterlijk twee jaar een klap
meer verdienen. Dat komt
omdat heel Europa tegen die tijd
een fatsoenlijk minimumloon zal
hebben.
Frans Boogaard
Brussel
Afgelopen dagen ging het ge
heimzinnige hedgefonds Arche-
gos met donderend geraas ten
onder. Banken verloren miljar
den aan het faillissement, dat
erg doet denken aan de begin
periode van de kredietcrisis.
Peet Vogels
Amsterdam
Chipproductie bij het
Taiwanese TSMC voor
onder andere auto's,
datacenters, telefoons
en zelfs wapens.
FOTO'S TSMC, REUTERS
- Jos Versteeg, Insinger Gillissen.
