Marjan Berk
D
ositie
'.•Sr?'
i
r
NIEUWS 15
Prominente criticus van Erdogan zit al jaren vast
Onder mijn
elektrische
deken werd
ik wakker t
als een
stoofpeer
r 2T
Op de rand van mijn bed zittend bla
der ik door het boek dat ik mijzelf
cadeau gaf: Na ons de zondvloed van
fotograaf Kadir van Lohuizen.
Het is een magnifiek inspirerend
fotoboek, dat ik niet meer kan wegleggen. Zeker
niet na het zien van de documentaire waarin Kadir
met zijn foto's verslag doet van de staat van de
wereld zoals die eraan toe is op het ogenblik dat hij
zijn camera erop richt.
Ik keek naar de smeltende gletsjers, de onder
gelopen dorpen, de voortdurend stijgende zee.
De verwoede pogingen van mensen om het was
sende water te keren, tegen te houden. En dan met
wat schamele bezittingen wanhopig te vluchten
naar hoger gelegen grond. Ik keek en keek en
voelde me beteuterd. Ik zag ook de onthutste lei
ders van de partijen die zwaar verlies hadden gele
den... En ik deed nog iets. Ik telde de keren dat ik in
het verkiezingbargoens de woorden 'klimaat' en
'Europa' had gehoord. Die twee woorden spoelden
bijna net zo hard weg als de gezwollen taal van de
lijsttrekkers. Wat te doen?
Ik dacht aan de woorden van de vriend van Wim
Sonneveld. Die zei: ,,Als je het niet meer weet,
wanneer je wanhopig en verdrietig bent, dan moet
je iets kleins gaan doen. Iets op het eerste gezicht
onnozels, zoals zilver poetsen. Stop daar even al je
energie in. En tegen de tijd dat het zilver weer
glanst en sprankelt, ben jij weer in staat positief
mee te doen.''
Met deze goeie raad in gedachten borg ik de
elektrische deken op en legde weer de schapen
wollen sokken onder mijn kussen. Die deken
kreeg ik cadeau van een liefhebbende vriendin, die
wist dat ik het 's nachts koud had. Het hielp. Tot ik
wakker werd als een stoofpeer. Dus nu slaap ik
weer met schapenwollen sokken. Nooit meer
koude voeten! Kleine bijdrage aan de klimaattran
sitie.
Mijn heerlijke oude en gedeukte Saabje ging
naar mijn oudste zoon, die hem fantastisch heeft
laten spuiten! En nu rijd ik tot volle tevredenheid
met de busjes van het aanvullend openbaar ver
voer. Net als de ongelofelijke ANWB, die 62 jaar
dag en nacht voor mij klaarstond. Twee van de be
ste openbare clubs van ons land.
Ik scheid weer met animo het plastic van de rest,
denkend aan de man die zich vol ijver bezighoudt
met de verwijdering van al dat zwervende plastic
uit zee en rivier. Langzaam maar zeker verander ik
weer in de ouwe padvindster die ik ooit was.
De Turkse president Erdogan wil met een 'actieplan
mensenrechten' de rechtsstaat beschermen. Zijn critici
geloven daar weinig van zolang pleitbezorgers van meer
democratie vastzitten, zoals zakenman Osman Kavala.
Er liggen nog mappen vol papierwerk en
stapels boeken op het bureau in Osman
Kavala's werkkamer. Alsof hij elk
moment kan binnenstappen, op het
hoofdkantoor van zijn stichting Anadolu
Kultur. Zijn collega's zijn hun geliefde
baas allesbehalve vergeten. Zijn portret
hangt aan de muur, naast protestposters
met de tekst: 'Bevrijd Osman Kavala'.
Kavala is een van de meest prominente
politieke gevangenen in Turkije. Al ruim
drie jaar zit hij in voorarrest op beschuldi
ging van terrorisme.
,,Soms zijn we hoopvol en denken we
dat hij binnenkort vrij kan komen", zegt
Asena Günal, plaatsvervangend directeur
van de organisatie. ,,En er zijn momenten
dat we die hoop minder hebben." Günal
weet dat het lot van haar goede vriend en
baas in handen ligt van één man. ,,Die
beslissing kan alleen van Erdogan komen.
Het is een politiek besluit."
De 63-jarige ondernemer zit opgesloten
in de zwaarbeveiligde Silivri-gevangenis
net buiten Istanboel. De staat klaagde
hem aan voor 'poging tot het omverwer
pen van de regering', hij zou de linkse
Gezi-protesten in 2013 hebben gefinan
cierd. Daarnaast wordt hij beschuldigd
van betrokkenheid bij de mislukte coup
in 2016 en van 'militaire en politieke spio
nage'. Kavala kan levenslang krijgen, maar
het Europees Hof voor de Rechten van de
Mens stelde al meerdere keren vast dat hij
onterecht in de gevangenis zit. ,,De be
schuldigingen zijn absurd, totaal onge
grond en bijna surrealistisch", zegt Günal,
op het terras van een oude patisserie aan
het Taksimplein in Istanboel. „Tijdens het
lezen van de aanklachten voelde ik een
diepe schaamte voor mijn land. Wat de
aanklagers hebben opgeschreven leest als
een aaneenschakeling van paranoïde
complottheorieën."
Vanaf het terras kijkt ze uit op het Gezi-
park. Dit was in 2013 het toneel van hevige
demonstraties die begonnen als protest
tegen bouwplannen, en uitgroeiden uit
tot een breedgedragen opstand tegen
president Erdogan. Osman Kavala had
zeker sympathie voor de protesten, zegt
Günal, maar met de organisatie ervan had
hij niks te maken.
SANCTIES
In februari vorig jaar werden Kavala en
vijftien anderen volkomen onverwacht
vrijgesproken voor de Gezi-aanklacht. In
de zwaarbeveiligde rechtbank bij de ge
vangenis was de sfeer uitzinnig. Suppor
ters van Kavala vlogen elkaar om de hals.
Iedereen verwachte een draconische straf,
maar de zakenman was vrij. De vreugde
duurde niet lang. Dezelfde avond werd hij
opnieuw aangehouden voor betrokken
heid bij de poging tot staatsgreep in 2016,
waarvoor de Turkse regering de Gülen-
beweging verantwoordelijk houdt.
Soros
Erdogan noemt Kavala de 'Soros van Tur
kije', naar de Amerikaans-Hongaarse mil
jardair en filantroop George Soros, die zelf
door de Turkse president is aangeduid als
de 'Jood die landen probeert te verdelen
en vernietigen'. Soros' Open Society
Foundation, die overwegend pro-Euro-
pese projecten financiert, moest in 2018
onder grote druk uit Turkije vertrekken.
Kavala heeft eenzelfde soort reputatie.
Hij komt uit een familie van tabakshan
delaren en verdiende veel geld. Met Ana-
dolu Kultur zette Kavala projecten op
voor Turken, Koerden en Armeniërs. Zo
kwam er een Koerdische filmacademie en
een Armeens-Turks jeugdorkest. Kavala
sprak zich uit tegen de groeiende repres
sie in Turkije. ,,Hij sprak openlijk over hoe
Turkije een meer democratisch land kan
worden", zegt Günal. ,,Wat nog het meest
pijn doet is dat Osman dit altijd heel
beleefd deed. Hij denkt niet in wij tegen
zij, hij wilde ook met aanhangers van
Erdogan in gesprek."
Günal noemt Erdogans actieplan voor
mensenrechten een 'pr-stunt om de Eu
ropese Unie mee om de tuin te leiden'. In
het plan staat onder meer dat het recht op
een eerlijk proces gewaarborgd is in Tur
kije. Daar is weinig van te merken, zegt ze.
,,Elke dag dat Osman in de gevangenis zit,
is een schending van zijn mensenrech
ten." De Turkse regering blijft erbij dat
Kavala een gevaar is voor het land.
woensdag 24 maart 2021
GO
meedoen
Vreugde na de vrijlating van Turkse zakenman Osman Kavala vorig jaar. Hij werd dezelfde dag weer opgepakt. foto afp
'Betere rechtsstaat
Turkije is pr-stunt'
Mitra Nazar
Istanboel
Eind deze week buigen EU-leiders
zich opnieuw over de vertroebelde
relatie met Turkije op een EU-top in
Brussel. Er is roep om meer sanc
ties, vanwege een olie- en gascon-
flict in de Middellandse Zee dat vorig
jaar flink opliep, maar ook vanwege
de zorgelijke staat van de democra
tie in Turkije. Erdogan wil juist verder
met het toetredingsproces tot de
EU. Waarschijnlijk ziet de EU af van
verdere sancties, om Turkije de kans
te bieden beterschap te tonen. Een
week na de lancering van het actie
plan van president Erdogan voor
mensenrechten zette de regering
stappen om een grote oppositiepar
tij, de voornamelijk Koerdische HDP,
te verbieden. Daarnaast werd ook de
directeur van een grote mensen
rechtenorganisatie opgepakt.
