Onder politici
'We' hebben
behoefte aan
stabiliteit
De gemiddelde
Nederlander zit niet
aan tafel bij Op1
16
De coronacrisis speelde
natuurlijk wel degelijk
een rol in het stemhokje.
Veel mensen zijn bang
voor hun gezondheid en
vrezen voor hun baan in
deze tijden van onzeker
heid. In crisistijden heb
ben veel kiezers behoefte
aan stabiliteit en leider
schap. ,,Dat is woensdag
ook wel gebleken'', zegt
Wijnand Duyvendak van
GroenLinks. De VVD
speelde de troef van Rutte
als ervaren premier in cri
sistijd maximaal uit. ,,En
D66 positioneerde Sigrid
Kaag heel slim als nieuw
type leider naast Rutte.
Voor andere partijen was
het lastig om met een an
der verhaal dan het leider-
schapsverhaal de kiezer te
bereiken'', zegt de politi
cus.
Niet voor niets werd de
partij waarvan de lijst
trekker het meest geschikt
werd geacht als premier
(volgens een onderzoek
van Ipsos/EenVandaag)
het grootst: in een en-
quete vlak voor de stem
busgang gaf 56 procent
van de ondervraagden aan
Mark Rutte geschikt te
vinden als premier. Sigrid
Kaag stond tweede in dat
rijtje met 33 procent. Pas
daarna kwam de rest.
Volgens SP-campagne-
leider Maarten Hijink is
het VVD en D66 gelukt
deze verkiezingscam
pagne te laten draaien om
die ene centrale vraag: wie
moet het gaan doen? ,,Dat
was voor andere partijen
nadelig'', meent Hijink.
Partijen die geen kans ma
ken de grootste te worden,
moeten het vooral hebben
van inhoudelijke thema's,
zoals betaalbare wonin
gen, betere zorg, migratie,
klimaat of kleinere klas
sen in het onderwijs.
Hoewel er nog geen on
derzoek is gedaan naar
wat bij veel zwevende kie
zers precies de doorslag
heeft gegeven tijdens het
stemmen afgelopen
woensdag, lijkt het er toch
sterk op dat de huidige
onzekerheid de belang
rijkste factor was.
In tijden van onderze
kerheid willen veel kie
zers geen politieke experi
menten. Liever stemmen
ze op zo'n moment op ie
mand met de ervaring om
problemen in het land op
te lossen. Mits we onze
leiders vertrouwen, en dat
doen we doorgaans in Ne
derland. Het vertrouwen
in de politiek was afgelo
pen najaar nog hoger dan
voor de coronacrisis'', zegt
onderzoeker Den Ridder.
,,Dat is een bekend ver
schijnsel in tijden van cri
sis.''
De coronacrisis heeft de verkiezingen 'gekooid', zo klagen de
campagneleiders van de verliezende partijen. Er konden geen grote
bijeenkomsten worden gehouden waardoor niet zichtbaar werd hoe
groot de steun was voor Jesse Klaver, zei Wijnand Duyvendak van GroenLinks,
dat het aantal zetels gehalveerd zag. Doordat mensen zo bezig waren met
corona, was het lastig andere onderwerpen die voor ons belangrijk waren voor
het voetlicht te brengen, mopperde Maarten Hijink van de SP, die ook fors
verloor. Allemaal waar. Maar de coronacrisis is niet de enige reden dat
Nederland deze week ogenschijnlijk stemde voor 'alles bij het oude laten'.
Het is verleidelijk de uitslag te duiden op één manier. Maar daarvoor is er
te veel aan de hand in Nederland. We trekken vier conclusies.
Het is een cliché, maar
het is wel waar: tevreden
mensen zijn geen inte
ressante gasten voor
een talkshow. De
meeste Nederlanders
zijn gematigd en tevre
den met hun leven. Wie
alleen afgaat op wie alle
maal voorbij komen op so
ciale media of televisie,
krijgt een vertekend beeld
van hoe het in werkelijk
heid met Nederland ge
steld is.
Het Sociaal en Cultureel
Planbureau (SCP) consta
teerde in een studie dat
'de Nederlandse bevol
king zich gemiddeld ge
nomen mentaal behoor
lijk goed door deze coro
nacrisis heen slaat'. Dat
geldt zeker niet voor ie
dereen. Mensen met een
flexibel contract, onder
nemers of zzp'ers maken
zich grote zorgen. Maar de
algemene werkloosheid is
nog steeds laag. „Gemid
deld geven we ons leven
een 7,3'', zegt SCP-onder-
zoeker Josje den Ridder.
Opvallend, dat is maar een
tiende lager dan vóór de
coronacrisis.
Nederlanders zijn ook
positiever over de samen
leving en de politiek dan
inwoners van andere Eu
ropese landen. We zijn
een relatief tevreden volk,
ondanks de zorgen die we
hebben. Volgens Den Rid
der geven we de politiek
'ongeveer een 6'.
En dat geldt niet alleen
voor de achterban van de
regeringspartijen. Ook de
achterban van oppositie
partijen als PvdA, SGP en
GroenLinks is niet alleen
negatief over wat de rege
ring de afgelopen vier jaar
heeft gedaan, blijkt uit on
derzoek van de Universi
teit Tilburg.
Den Ridder: „Verschil
lende groepen zijn over
bepaalde onderwerpen
inderdaad boos. Maar dat
is iets anders dan collec
tieve boosheid.''
Zo klaagden slachtoffers
van de toeslagenaffaire
over de uitslag. Blijkbaar
vinden anderen het alle
maal niet zo belangrijk,
was hun conclusie over de
winst van de VVD.
Maar het een hoeft het
ander niet uit te sluiten.
Hoe erg anderen het toe
slagenleed ook vinden,
driekwart van de Neder
landers heeft nog steeds
vertrouwen in de over
heid, aldus recent onder
zoek van het Wetenschap
pelijk Onderzoek- en Do
cumentatiecentrum
(WODC). Voor de grote
meerderheid was de toe
slagenaffaire dan ook niet
bepalend voor hun stem-
keuze.
ZATERDAG 20 MAART 2021 GO
Elke week schrijft politiek verslaggever Hans van Soest over wat er speelt
in Den Haag. Deze week: wat de verkiezingsuitslag zegt over Nederland.
Mooi die thema's, maar
Sigrid Kaag (D66) werd 'slim
gepositioneerd als nieuw type
leider naast Rutte'. foto anp
