Zo gezien
Wijzigt een nieuw
kabinet de agenda
voor 2033?
Ziekte,
verdriet, de
auto die
niet start:
dan zijn we
er voor
elkaar
De sleutel voor de
kwesties tolvrije
tunnel en langer
openhouden
kerncentrale ligt in
Den Haag
De verkiezingsuitslag is een domper voor
degenen die hopen op een tolvrije
Westerscheldetunnel. De werknemers van
de kerncentrale Borssele, daarentegen,
zetten voorzichtig de champagne koud.
ze er in 1984 kwamen wonen, was
het een bouwval. Ted: ,,Er groei
den boompjes in huis, er was geen
stromend water, er was één stop
contact." Bianca: ,,We hadden
sneeuw op zolder." Ze hebben het
verbouwd en aan de achterkant
uitgebouwd.
Hun verhuizing heeft een voor
geschiedenis. Ze woonden vlakbij
het centrum in Den Haag. Begin
jaren tachtig stonden ze gereed
om op hun zeilschip No Nukes -
geen kernraketten - een wereldreis
te gaan maken. Ted: ,,Toen kregen
we onverwacht te horen dat we
ouders zouden worden van Gijs,
onze oudste zoon. Dat veranderde
de plannen. In het AD zagen we
een huisje te koop staan in Tholen.
De makelaar wees ons op Bots
hoofd, dit huisje. Ik werkte voor de
Raad voor de Kinderbescherming
in Den Haag en maakte daar een
hoop ellende mee. We wisten dat
de stad niet geschikt was om er
kinderen op te voeden. Botshoofd
leek een geschikt toevluchtsoord.
Gijs was tien maanden oud. Later
kregen we nog een tweede zoon,
Jochem. Jarenlang reed ik heen en
weer naar mijn werk in Den Haag,
op eigen kosten. Vrijheid is duur,
zeggen ze weleens."
Tot de aanleg van de Oesterdam
in de jaren tachtig was er eb en
vloed achter de dijk van Bots
hoofd. Daar kwamen de stromen
uit het Volkerak en de Ooster-
schelde elkaar tegen - botsten op
elkaar. Dat zou de naam van de
buurtschap verklaren. Er hangen
maritieme schilderijen in het huis
van Ted, op kasten staan zelfge
bouwde modellen van oude zeil
schepen. Hij zegt: ,,Ik ben van
mijn zestiende tot vierentwintig
ste zeeman geweest op de grote
vaart. Dan houd je een band met
de zee. Toen het water hier nog
zout was, lag er zeewier op de dijk.
Mooi was dat."
Veilig
,,Het is een veilige omgeving", zegt
Bianca. Ted: ,,Ik zou niet weten
waar we anders kunnen en willen
wonen. Het is een goed lopende
gemeenschap. Ziekte, verdriet, de
auto die niet start: dan zijn we er
voor elkaar."
De temperatuur is er nu niet
naar. Maar als de zon schijnt, zit
ten de inwoners van Boshoofd al
gauw buiten op een bankje voor
hun huis. Gezellig, kom erbij, een
glaasje. 's Zomers wordt er een
zwembad opgezet voor een koele
plons. Met oud en nieuw komen
ze samen in een tent. De vuurton
die nog steeds aan de rand van de
weg staat, is vast onderdeel van de
feestelijke jaarwisseling.
Laadschopmachinist Marco
Hommel (1976) is klaar voor ver
trek naar zijn werk in Sluiskil. Hij
woont sinds 2010 op nummer 17.
Geboren en getogen in Oud-Vos-
semeer leerde hij de charme van
het buitenleven van zijn opa die
een loonbedrijf had: ,,Ik zou nooit
meer terug willen naar een dorp.
Al die straten vol auto's, al die
mensen. Nee, ik verhuis nog één
keer, tussen zes planken."
ERNST JAN ROZENDAAL
2033 is een belangrijke stip op de
Zeeuwse horizon. Er is afgespro
ken dat op 14 maart van dat jaar de
Westerscheldetunnel tolvrij wordt
en op 31 december moet de kern
centrale Borssele stoppen. Aan
beide afspraken wordt al geruime
tijd gemorreld. Elke politieke par
tij in Zeeland wil inmiddels dat de
tunnel zo snel mogelijk gratis
wordt, al slooft de een zich daar
harder voor uit dan de ander. En
een meerderheid van de Zeeuwse
politiek wil dat de kerncentrale
langer blijft doordraaien.
De sleutel voor beide kwesties
ligt in Den Haag. De vraag is dus:
hoe bepalend zijn de verkiezingen
van afgelopen woensdag voor wat
in 2033 in Zeeland gaat gebeuren?
Als VVD, D66 en CDA alle drie
deel gaan uitmaken van het
nieuwe kabinet - wat voor de hand
ligt - is dat slecht nieuws voor de
gebruikers van de Westerschelde-
tunnel en goed nieuws voor de
werknemers van EPZ, de exploi
tant van de kerncentrale.
Voor D66 is de invoering van re
keningrijden hét moment om de
tol af te schaffen, maar VVD en
CDA staan niet te trappelen om
een kilometerheffing in te voeren.
Versneld aflossen dan? ,,Als ik nu
zeg 'wij maken die tunnel tolvrij',
geef ik wel even 450 miljoen euro
uit", zei minister-president Mark
Rutte onlangs in een interview
met deze krant. Met het oog op de
economische crisis die het gevolg
is van de coronapandemie leek
hem dat niet verantwoord. Het
CDA houdt zich op de vlakte.
De partij wil met de Zeeuwen in
gesprek over een haalbare oplos
sing.
Dat is allemaal weinig bemoedi
gend. Een sprankje hoop schuilt in
onderzoeken waaraan de bureaus
Ecorys en Rebel de laatste hand
leggen. Het ene bureau bekijkt wat
het afschaffen van de tol kost en
hoe dat kan worden betaald, het
andere wat het effect van een gra
tis tunnel is op de leefbaarheid en
de economie van Zeeland. Wie
weet valt de rekening lager uit dan
het bedrag dat Rutte noemt. Het
provinciebestuur sluit dat niet uit
en de stichting Zeeland Tolvrij
twijfelt er niet eens aan. Als de re
gionale economie er ook nog eens
door opbloeit, kan het tolvrij ma
ken van de tunnel een middel zijn
om Zeeland te helpen herstellen
van de coronacrisis.
Vallen de uitkomsten van de
rapporten tegen, dan helpt er geen
moedertjelief aan. Een vierde coa
litiepartij brengt VVD, D66 en
VVD echt niet op andere gedach
ten. Ook de PvdA niet, al beweerde
kandidaat-Kamerlid Barbara Oo-
men onlangs dat de tol een breek
punt is bij de formatie.
De kans dat bij de kerncentrale
een streep gaat door het jaartal
2033 is veel groter. Dan hebben we
het niet over eerder, maar over la
ter. VVD en CDA willen niet al
leen de huidige centrale in Bors-
sele langer openhouden, maar er
het liefst nog één of twee naast
zetten. Anders haalt Nederland de
in Parijs afgesproken klimaatdoe
len niet, denken zij. Volgens D66
heb je daar kernenergie niet voor
nodig, maar anders dan een paar
jaar geleden is de partij van Sigrid
Kaag niet meer mordicus tegen.
Een nieuwe kerncentrale helpen
bouwen gaat een stapje te ver,
maar een bestaande niet afbreken
- mits hij veilig is - lijkt geen be
zwaar.
Daarvoor is wel de hulp van
Zeeland nodig. De gemeenten en
de provincie zijn aandeelhouders
van energiebedrijf PZEM, dat voor
70 procent eigenaar is van EPZ.
Die aandelen PZEM leveren Zee
land niks op, omdat het energiebe
drijf moet voorkomen dat de kern
centrale met verlies draait. Als
Den Haag wil dat dat ding langer
open blijft, moet Den Haag Zee
land ook maar van die molensteen
om haar nek bevrijden, vinden
provincie en gemeenten.
Zou Zeeland niet twee vliegen
in één klap kunnen slaan door
beide dossiers met einddatum
2033 op de kaft aan elkaar te kop
pelen? Twee rekeningen neerleg
gen bij het kabinet is kansloos.
Maar als het Rijk voortaan garant
staat voor de kerncentrale, kan
Zeeland met het geld dat zij nu
misloopt meebetalen aan een tol
vrije tunnel. Voor wat hoort wat.
Êspr m I
Ted Witteman
Kijk op de
site bij
/video
GO ZATERDAG 20 MAART 2021
SintMaartensdijk
c
Scherpenisse
Botshoofd
