w
NIEUWS 3
TWEEDE
KAMERVERKIEZINGEN VERKENNINGEN
Met zeventien partijen in de Tweede Kamer lijkt er veel keuze
voor VVD en D66 om partners te vinden voor een nieuw kabinet. Maar
alle beoogde combinaties brengen mitsen en maren met zich mee.
Voorlopige uitslag Tweede Kamerverkiezing
Mark Rutte sms'te gisterochtend
Sigrid Kaag. Een paar berichtjes en
een telefoontje later waren de lei
ders van VVD en D66 eruit. We
trekken samen op in de zoektocht
naar partners. Niet één, maar twee
'verkenners', van iedere partij één,
gaan met de andere partijen in de
Tweede Kamer praten over moge
lijke kabinetsdeelname. Kasja Ol-
longren voor D66, Annemarie Jor-
ritsma voor de VVD.
Die dubbele aanstelling moet
meerdere signalen afgeven. Ten
eerste: twee vrouwen. Zoals Kaag
in haar campagne ook al over haar
sekse begon en Rutte verweet dat
hij vrouwen te vaak afkapt. Toen
D66 twee verkenners voorstelde,
wilde Rutte niet voor dit staaltje
'nieuw leiderschap' gaan liggen.
Ten tweede geeft het een signaal
van Rutte naar Kaag én weer te
rug: we doen dit samen. Twee
winnaars, twee voogden van het
beoogde kabinet Rutte-IV. En: wij
laten elkaar niet meer los.
Punt is vervolgens wel: wie doet
nog meer mee? Zowel bij D66 als
bij de VVD wordt achter de scher
men vooral heel optimistisch ge-
daan. De keuze is reuze, klinkt het.
Let maar op, is de teneur, er zijn
genoeg partijen die willen rege
ren. Alles ligt open. Komt goed,
etc. Maar de formatiepuzzel is in
werkelijkheid ingewikkelder dan
de partijen willen toegeven.
VVD-leider Rutte maakte er de
afgelopen weken geen geheim van
het liefst weer met het CDA te
willen regeren: ,,Met Wopke
Hoekstra aan mijn zijde in het ka
binet." Omdat ze 'altijd goed sa
men kunnen werken' met het
CDA en het een partij is die 'ver
antwoordelijkheid durft te ne
men'.
Punt is: het CDA lijkt daar geen
trek in te hebben. Zoals alle een-
na-grootste-partijen in een kabi
net van Rutte overkwam, werd het
CDA afgestraft in de verkiezing.
Vier zetels verlies. Dat maakt niet
alleen het CDA bescheiden, maar
levert ook deining in de top op. Is
de positie van Wopke Hoekstra
nog wel onomstreden als bijvoor
beeld straks blijkt dat nummer
twee, Pieter Omtzigt, meer voor
keursstemmen heeft gekregen?
En met alleen het CDA ben je er
nog niet eens - dan hebben VVD,
CDA en D66 samen 73 zetels, een
minderheid dus in de Tweede Ka
mer. Ofwel: er moet nog 'iets' bij.
De Christenunie zou voor de
hand liggen, maar dat wil D66
pertinent niet meer. ,,Die accepte
ren niet nog eens vier jaar stil
stand op het terrein van voltooid
leven", weet een ingewijde. Tij
dens Rutte-III hield D66 een eigen
wet voor euthanasie op de plank
om het kabinet overeind te hou
den. ,,Maar die tijd is voorbij." Se-
gers gooit de deur overigens niet
dicht: ,,Ik wacht het rustig af."
Onder de nieuwkomers is JA21
van ex-FvD'er Joost Eerdmans een
optie, net als de pro-Europese par
tij Volt. Maar daar wordt terug
houdend op gereageerd. Je moet
het dan met 'kruimels volmaken'
terwijl je niet weet wat je aan die
partijen hebt, klinkt het.
Veel liever zou D66 de toekom
stige coalitie 'over links' willen
sturen. Maar hoe? De linkse par
tijen SP en GroenLinks kregen
klop (-5 en -6 zetels), terwijl de
PvdA niet won.
De PvdA zei al alleen in een ka
binet te willen met een linkse
bondgenoot en houdt nu dus nog
meer vast aan GroenLinks. ,,Dat is
nog steeds een harde voor
waarde", herhaalde Lilianne Plou-
men gisteren. En zo'n stoet aan
linkse partijen wordt de VVD echt
te links. Bijvoorbeeld op het ge
bied van klimaat zou Rutte beleid
door de strot geduwd kunnen krij
gen, waar hij bij de volgende ver
kiezingen op afgerekend zou wor
den. ,,Ik ga niet met een hele wolk
van linkse partijen aan tafel", zei
Rutte eerder.
Zowel bij D66 als VVD koeste
ren ingewijden daarom de hoop
dat de PvdA nog is los te weken
van hun 'linkse vrienden', maar
dan zal de prijs hoog worden. Bo
vendien zette de PvdA flink in op
het zwaarder belasten van het be
drijfsleven, iets wat de VVD 'niet
gaat doen', zeggen betrokkenen.
Te links
En als de linkse partijen zich los
van elkaar aanbieden, geeft dat
nauwelijks oplossingen. Rutte wil
liefst niet met Klavers GroenLinks
(te links en weggelopen bij de for
matie in 2017), terwijl D66 weinig
voelt voor de SP (te EU-kritisch).
De puzzel is dus verre van ge
makkelijk. Welke combinatie bij
voorbeeld ook een meerderheid in
de Eerste Kamer heeft, is een pro
bleem dat zelfs wordt 'geparkeerd'.
Zo komt op z'n minst ook de ge
dachte van een minderheidskabi
net voorbij. Met VVD, D66 en
CDA zou het kabinet leunen op 73
zetels in de Tweede Kamer. Om
vervolgens met wisselende meer
derheden in de Tweede Kamer be
leid te maken. De VVD gruwelt
daarvan, maar Kaag liet juist we
ten af te willen van regeerakkoor
den waarin alles wordt afgestemd
en dichtgesmeerd.
Dat verschil van inzicht keert
dus nog terug. Eerst zoeken de
partijen tot 30 maart antwoord op
de vraag wie er met hen in zee wil.
Kr ^7© es] sp.
vrijdag 19 maart 2021
U-- -A V 'r;
ir>.
VVD-leider Mark
Rutte en Sigrid Kaag
van D66 begroeten
elkaar in de Rooksa-
lon van de Tweede
Kamer, waar alle
fractievoorzitters
van de nieuw geko
zen partijen bijeen
komen.
FOTO ROBIN UTRECHT
Keuze is reuze, maar formatie
wel degelijk een lastige puzzel
Tobias den Hartog
Laurens Kok
Den Haag
35
+2
17
-3
23
+4
15
-4
9
-5
8
-6
Bijgewerkt tot 20.00u, 18 maart
Zetels Tweede Kaï
+/- Verschil met
6
+1
8
+6
+3 +3 +1
1
+1
PVV
O gH SGP DENK Vblt Q Üae Em
PvdD FvD
BRON: KIESRAAD NOS IPSOS
