o
Christen
Unie: geen
hosanna na
meeregeren
8 NIEUWS
TWEEDE
KAMERVERKIEZINGEN
In een eerste reactie tegenover
de NOS gaf Carola Schouten, de
afgelopen periode minister van
Landbouw namens de partij, aan
te hopen dat de partij in de defi
nitieve uitslag de verloren vijfde
zetel weer terugkrijgt.
Lange tijd zag het ernaar uit
dat de ChristenUnie de enige
partij zou zijn die met op verlies
kwam te staan na regeren met de
VVD. Vanaf het begin stond de
partij van Gert-Jan Segers stabiel
op de huidige vijf zetels of op
winst - tot een piek van zeven
zetels aan toe.
Toch was de campagne van de
CU vrij onzichtbaar. De partij
mag dan in de coalitie zitten,
maar met het bescheiden zetel
tal van vijf was dat niet genoeg
om een plek bij de prominentste
verkiezingsdebatten te bemach
tigen. Alleen bij het slotdebat
mocht Segers aantreden.
Die achterban leek het lange
tijd te waarderen dat de CU
regeringsverantwoordelijkheid
nam. Niet voor niets lanceerde
de partij een speciale site waar
alle resultaten uit Rutte III staan
opgesomd. De teller staat inmid
dels op 178: van geld voor cultu
reel erfgoed zoals kerken tot
zelfmoordpreventie.
Diezelfde achterban leek het
te accepteren dat dit betekende
dat er ook offers moesten wor
den gebracht. De partij sprak
dan graag over een 'meloen' (zo
als de afschaffing van de divi
dendbelasting) die 'doorgeslikt
moest worden'. Maar slikken de
den ze, want de handtekening
van Segers stond nou eenmaal
onder het regeerakkoord en een
man een man, een woord een
woord. Ook het vluchtelingen-
standpunt bleef een lastig punt.
Slechts drie boven de 10 procent
Nu zitten er dertien partijen in
de Tweede Kamer, plus twee een-
pitters die zich in de loop van de
voorbije zittingsperiode losmaak
ten van het moederschip (Henk
Krol van 50PLUS en Femke Merel
van Kooten van de Partij voor de
Dieren). Op basis van de eerste
exit poll raken deze twee parle
mentariërs hun zetel kwijt. Met
hun vers opgerichte partijen (Lijst
Henk Krol en Splinter) slaagden ze
er niet in voldoende stemmen te
vergaren.
Dat wil geenszins zeggen dat de
situatie in de Tweede Kamer er
overzichtelijker op wordt. Het is
goed mogelijk dat bij het sluiten
van de markt niet minder dan vier
partijen hun debuut maken:
VOLT, JA21, de BoerBurgerBewe
ging en BIJ1. Vooral Volt en JA21
maken met drie zetels in de voor
spelde uitslag een daverende en
tree.
Daarnaast keren relatieve klein
tjes als ChristenUnie, Partij voor
de Dieren, SGP, Denk en 50PLUS
ook weer terug. Daarmee bereikt
de versnippering in het Neder
landse politieke landschap een ab
soluut hoogtepunt. In totaal lijken
slechts drie partijen erin geslaagd
meer dan 10 procent van de stem
mers te hebben verenigd.
Saillant detail: 50PLUS had in
zijn verkiezingsprogramma een
kiesdrempel van 3 procent opge
nomen. Zou die drempel, die be
paalt dat partijen die in de kamer
willen komen een minimaal aan
tal stemmen moeten behalen, in
Nederland daadwerkelijk bestaan,
dan zouden minimaal vier en mis
schien zelfs zeven partijen niet in
de Tweede Kamer plaats hebben
mogen nemen. Voor 50PLUS, de
zoveelste ouderenpartij die zijn
electorale potentieeel door intern
gekrakeel niet ten volle benut, zou
het sowieso een exit betekenen.
Nederland kent zo'n ondergrens
echter niet, en dat maakt het voor
partijen die een relatief klein deel
van de samenleving bedienen
aantrekkelijk een gooi naar forme
le invloed in Den Haag te doen.
Kenmerkend detail: van de 37 par
tijen die dit jaar kans maakten op
een of meerdere Kamerzetels,
slaagt op basis van de eerste polls
bijna de helft in die missie.
Nog een kenmerkend detail: tij
dens de Tweede Kamerverkiezin
gen van 1989, die van één genera
tie Nederlanders geleden, verover
den slechts acht partijen een of
meerdere zetels. Zowel CDA (54
zetels) als PvdA (52) veroverde
meer dan eenderde van de stem-
Niet minder dan vier
partijen lijken hun
debuut te maken:
VOLT, JA21,
BoerBurger
Beweging en BIJ1
men. Met de VVD samen verover
den zij 133 zetels. Daar zijn er nu
nog 59 van over. Het aantal par
tijen in de Kamer is sindsdien ver
dubbeld.
De partijen die nu voor het eerst
of recent een plek veroverden ko
men in veel gevallen niet voor de
algemene belangen van een groot
deel van de bevolking op, maar
voor een specifiek onderwerp, of
voor de belangen van een klein
deel van de Nederlanders.
De BoerBurgerBeweging (BBB)
bijvoorbeeld ontstond uit onvrede
van de manier waarop de bestaan
de partijen met het belang van de
boeren en het platteland om
sprongen. Vooral het CDA, van
oudsher dé partij voor de boeren,
lijkt hier schade van te ondervin
den. De trekkers op het Malieveld
lijken een voorbode te zijn ge
weest voor de entree van de BBB
op het Binnenhof, een kilometer
verderop.
Iets vergelijkbaars geldt in ze
kere zin voor BIJ1. Hun debuut op
het Haagse pluche kan moeilijk los
gezien worden van de Black Lives
Matter-demonstraties, die begin
juni ook veel Nederlanders op de
been brachten. Partijleider Sylva-
na Simons richtte zich in haar
campagne op de links-radicale, te
leurgestelde kiezer die vindt dat
de overheid te weinig doet tegen
racisme, discriminatie en ongelijk
heid.
donderdag 18 maart 2021
M Een hond
wacht ge
duldig af of
het baasje
na het
stemmen
nog een
rondje door
het Vondel
park wil.
FOTO DINGENA
MOL
M In sport-
café De Kuil
in Spaken
burg was er
voor ieder
een de kans
om zijn fa
voriete par
tij te laten
scoren. foto
ROBIN UTRECHT
M Spitsuur
of niet,
stemmen
kan in alle
rust op het
station in
Gorinchem,
FOTO ANJA
BROEKEN
Op basis van de eerste exit
polls lijkt het erop dat de
ChristenUnie zijn regerings
deelname met één zetel ver
lies heeft moeten bekopen.
De partij gaat volgens de eer
ste schattingen van vijf naar
vier, na vier jaar meeregeren
en een wat fletse verkiezings
campagne.
Sander van Mersbergen
Rotterdam
Versnippering
compleet met
17 partijen
De versnippering in het Neder
landse politieke landschap is
compleet. Als de exit polls niet
bedriegen, nemen liefst zeven
tien partijen plaats in de Tweede
Kamer. Dat is een record. Grote
groepen vertegenwoordigen is
uit, deelbelangen zijn in. Nóg
langere Kamerdebatten lijken
een zekerheid.
Sander van Mersbergen
Den Haag
Esther Ouwehand (PvdD), Liane den Haan (50Plus), Sylvana Si
mons (BIJ1) en Caroline van der Plas (BBB). fotos anp, epa, hissink
SPAKENBURG
