Getijdenduiker van
Waterdunen verbeterd
Kwart miljoen voor helden
Het 'ware gelaat' in Monster
'wm
9
Buizen voor stroomkabels
Enduris zet deze dinsdag een grote
stap bij de aanleg van de onder
grondse leidingstraat die vanaf het
Thermphos-terrein naar de Zee
land Terminals van logistiek bedrijf
Verbrugge loopt. De aanblik is im
posant. Vanaf de kerncentrale ligt
op de zeedijk een 1,5 kilometer
lange plastic anaconda. De bundel
zwarte buizen schuift langzaam
naar het boorgat dat zich aan het
eind van het voormalige Therm-
phos-terrein bevindt. Daar duiken
ze de diepte in. De boorschachten
liggen op 50 meter diepte, zodat de
buizen nooit door schepen kapot
kunnen worden gevaren. Aan het
eind van de middag komen ze bij
Verbrugge Terminals boven water.
De onderwatersnelweg is nodig
om straks de stroom van de 140.000
zonnepanelen die Verbrugge op
zijn loodsen aan de Quarleshaven
en Scaldiahaven laat leggen, te
De nieuwe snelweg is
nodig voor de stroom
van zonnepanelen
van Verbrugge
transporteren naar het 380 KV
hoogspanningsstation van TenneT
in Borssele. Een optie was Middel
burg, maar dat station kan de la
wine aan groene energie van Ver-
brugge's zonnedaken (50 Mw) en
vijf windmolens die bij Cobelfret
(25 Mw) komen niet aan.
Oud verdeelstation
Twee nieuwe verbindingen zijn no
dig. Eentje onder de haven door.
Die takt aan op een oud verdeelsta
tion bij Thermphos dat eigenlijk
zou worden gesloopt. Enduris
knijpt zich in de handen dat dat
nooit is gebeurd. Het komt nu van
pas. Wel is de capaciteit er inmid
dels verviervoudigd. Een tweede
verbinding loopt rechtstreeks vanaf
de Scaldiahaven naar het hoog
spanningsstation. In mei worden
de kabels door de buizen getrokken.
BRESKENS Het is veilig om zout
water via een inlaat in het natuur-
en recreatiegebied Waterdunen bij
Breskens te laten lopen. Hoewel de
getijdenduiker die daarvoor is ge
bouwd de watertoets officieel nog
niet heeft doorstaan, heeft het
ENW (Expertise Netwerk Water
veiligheid) de voorgestelde aan
passingen al wel goedgekeurd.
Twee jaar geleden bleek dat de
getijdenduiker de landelijk ver
plichte watertoets niet zou door
staan. Er waren aanpassingen no
dig aan de inlaat die ervoor zorgt
dat met het getij zout water het
natuurgebied in stroomt. Toch
bleef er onduidelijkheid over de
wateroverlast die zou kunnen
ontstaan bij 'ernstig falen' van de
duiker. Dat is onderzocht door
bureau Royal Haskoning DHV.
In een rapport, dat onlangs naar
de Staten is gestuurd, geeft het
bureau aan welke maatregelen no
dig zijn om, ook op de lange ter-
mijn, problemen te voorkomen.
Er zijn aanpassingen nodig in de
technische installatie en de soft
ware van de getijdenduiker, waar
door de kans dat het waterpeil in
Waterdunen uitkomt boven 1 me
ter NAP niet groter is dan één keer
in 7500 jaar. Daarmee voldoet de
inlaat aan de wet.
Stijging zeespiegel
Waterschap en provincie hebben
gekozen voor een oplossing die
ook nog eens rekening houdt met
een flinke stijging van de zeespie
gel. In 2073 zou het zeewater een
halve meter hoger kunnen komen.
Tot die tijd blijft de inlaat voldoen
aan de wettelijke eisen.
Waterschap en provincie beta
len samen de aanpassingen. Uit
commerciële overwegingen is
voorlopig nog geheim hoeveel dat
kost, maar volgens de provincie
past het binnen het budget van 90
miljoen euro voor Waterdunen.
MIDDELBURG Voor projecten
om de leefbaarheid in dorpen
en wijken te verbeteren is tot
eind volgend jaar ten minste
250.000 euro beschikbaar in
het Zeeuws Heldenfonds. De
afgelopen tweeënhalf jaar is al
ruim 370.000 euro uitgekeerd
aan 37 Zeeuwse initiatieven.
De stichting Hulst voor el
kaar heeft geluksmomentjes
georganiseerd om de eenzaam
heid onder ouderen tegen de
gaan. In Oostdijk zijn ontmoe
tingen tussen ouderen en jon
geren opgezet. Via het project
SchuldHulpMaatje zijn men
sen met financiële problemen
in Middelburg geholpen door
vrijwilligers. In Goes hebben
jongeren van het Hoornbeeck
College in het kader van hun
stage ouderen geholpen.
Het zijn vier voorbeelden
van projecten die eerder wer
den gehonoreerd uit het
Zeeuws Heldenfonds. ,,Er zijn
twee voorwaarden", zegt gede
puteerde Harry van der Maas.
,,Een project moet niet eenma
lig zijn maar structureel. En er
moet een element van ont
moeting in zitten. Vaak gaat
het om initiatieven van vrij
willigers. Die hebben wel
goede ideeën, maar missen
vaak de financiële middelen."
Tevreden
De gemeenten, de provincie en
het Oranjefonds zijn zo tevre
den over de resultaten dat ze
tot eind 2022 gezamenlijk
250.000 euro op tafel leggen
voor nieuwe projecten. De
helft komt van de provincie
(75.0000) en de gemeenten
(50.000), het Oranjefonds be
looft dat bedrag ten minste te
verdubbelen. Dat is ook in de
vorige periode gebeurd. Het
Oranjefonds heeft toen
245.000 euro gelegd bovenop
de 125.000 euro vanuit Zeeland.
SPOREN IN DE DELTA
Soms duiken herinneringen
aan verdronken dorpen
middenin een Zeeuwse pol
der op. Dat gebeurde ook in 1889.
Vijf stenen fragmenten werden
toen aangetroffen op een stuk land
bij Borssele, de 'opvolger' van het
in 1530/32 verdronken dorp Mon
ster. Eén van die fragmenten
kwam in handen van landbouwer
F.P. Polderdijk uit Nieuw- en Sint
Joosland, die het schonk aan het
Zeeuwsch Genootschap der We
tenschappen. Want deze 'steenen
kop' was bijzonder. Het was een
zogenaamde sluitsteen met een
gebeeldhouwde Christuskop. Op
de vindplaats had waarschijnlijk
de kerk van het al in 1216 vermelde
Monster gestaan. De steen bevond
zich in dit gebouw vermoedelijk
in de top van een boog, of op het
ontmoetingspunt van gewelfrib-
ben.
De deskundigen van het Ge
nootschap dateerden de sluitsteen
als 15de-eeuws, en dat was een
verstandig gemiddelde. Want later
dan 1530/32 kon immers niet, en
eerder dan 1400 waarschijnlijk
óók niet. De Christuskop is name
lijk vormgegeven volgens het Vera
Icon-motief, het 'ware gelaat' van
Christus. In de 13de eeuw dook de
legende van de Heilige Veronica
op. Het pad van Veronica kruiste
volgens dit verhaal de kruisweg
van Christus, die op weg was naar
Golgotha om te worden terechtge
steld. Veronica, overweldigd door
medelijden met de man die zijn
eigen kruis moest voortslepen,
bood hem een zweetdoek aan om
zijn gelaat af te wissen. Er bleef
een miraculeuze afdruk op de
doek achter. Omstreeks 1400 was
deze afdruk in de beeldende kunst
een pijnlijk nauwkeurige gezichts-
weergave geworden, een 'Vera
Icon'. Zelfs de naam Veronica be
nadrukt dit: deze is immers een
anagram van Vera Icon. De le
gende speelde in op een recente
ontwikkeling in de Christusdevo
tie. Deze was niet langer in de eer
ste plaats gericht op de majesteit
van de Verlosser, maar meer gefo
cust op de identificatie met zijn
menselijk lijden.
De steen uit Monster is tegen
woordig te zien in het Historisch
Museum De Bevelanden in Goes.
Het Vera Icon-motief kennen we
ook uit andere archeologische
contexten in Zeeland. Zoals op de
massaal verspreide pelgrimsinsig
nes van tin/lood. We kennen
zulke insignes met de afbeelding
van het ware gelaat bijvoorbeeld
tlWM
|f
rV
uit een ander verdronken dorp:
Nieuwlande in het Verdronken
Land van Zuid-Beveland. Ook
Nieuwlande ging onder in 1530/32.
Europa had toen al kennisgemaakt
met de Reformatie, die nog geen
halve eeuw nadien in Zeeland
zorgde voor afschaffing van de ka
tholieke eredienst en volksdevotie.
woensdag 17 maart 2021
Anderhalve kilometer aan bui
zen gaat op één dag onder de
Quarleshaven in het Sloegebied
door. Met de ondergrondse
stroomsnelweg kan netwerkbe
drijf Enduris nieuwe zonne- en
windenergieprojecten in de
haven aansluiten op het elektri
citeitsnet.
Frank Balkenende
Ritthem
GO
Plastic anaconda
onder haven door
Een tweewekelijkse rubriek
over Zeeuwse vondsten, histori
sche sporen en verhalen
Jan J.B. Kuipers
S
Sluitsteen Vera Icon, Monster.
FOTO ZEEUWS MUSEUM
De bundel van twaalf buizen gaat het boorgat in. foto johan van der heijden
