Onder politici
Billenknijpen voor het politieke
midden in deze verkiezingen
Een brede coalitie van
partijen steunt het
pensioenakkoord
Overal ter wereld
Icomen partijen
opdeflanlcen
succesvol op
door zich af te
zetten tegen
globalisering
nen. En ook hebben ouderen de
afgelopen jaren meegeprofiteerd
van hogere heffingskortingen.
Daardoor is het verlies aan koop
kracht voor gepensioneerden be
perkt: mensen met een klein aan
vullend pensioen (tot 5000 euro)
zagen hun koopkracht in tien jaar
tijd zelfs met circa 5 procent stij
gen. Zij zijn dan ook veel meer af
hankelijk van de AOW dan van
hun aanvullend pensioen.
Omgekeerd geldt dat senioren
met meer dan 20.000 euro per jaar
aan aanvullend pensioen per
saldo 12 procent inleverden. Ergo:
dé gepensioneerde bestaat niet.
Desondanks zijn alle partijen
het ermee eens dat het jarenlang
niet indexeren van het aanvul
lende pensioen niet zo door kan
blijven gaan. Maar zomaar even
draaien aan de renteknop zien de
meeste fracties niet zitten. Een
brede gelegenheidscoalitie van
VVD, CDA, D66, GroenLinks,
PvdA, ChristenUnie en SGP
steunt daarom het zwaarbevoch
ten pensioenakkoord dat het ka
binet wist af te sluiten met de
sociale partners.
Kern hiervan is dat de pensioen
aanspraken minder hard worden.
Hoeveel iemand krijgt, wordt dus
onzekerder. Daardoor hoeven er
minder grote buffers te worden
aangehouden en kan er eerder
worden geïndexeerd. Maar als het
resultaat tegenvalt, wordt er ook
sneller gekort.
Het duurt echter nog tot 2026
voordat alle fondsen de overstap
naar zo'n nieuw stelsel hebben
gemaakt. In de tussentijd blijft in
dexatie zeer onzeker, vooral als de
rente laag blijft. Op korte termijn
is er dus weinig perspectief op
een hoger aanvullend pensioen.
Tegelijkertijd willen alle par
tijen wel dat de AOW blijft stij
gen. Als het minimumloon wordt
verhoogd, zal die uitkering bo
vendien nog forser omhoog gaan
dan afgelopen jaren. Dat is een
schrale troost.
Politiek verslaggever Hans van Soest schrijft elke week over wat er speelt in Den Haag.
Deze week: waarom Mark Rutte nog niet achterover kan leunen.
Oud-premier Jan Peter
Balkenende vertelde
onlangs op een werk
geversbijeenkomst
hoe hij werd aange
sproken door een jongen die een
selfie met hem wilde. Balkenende
deed wat de jongen hem vroeg,
waarna de knul naar zijn moeder
liep en riep: 'Ik heb een foto met
Mark Rutte!'
De anekdote zegt iets over de
vergankelijkheid van roem. De
man die acht jaar premier van
Nederland was, kon er zelf geluk
kig om lachen. Maar de anekdote
zegt ook iets over hoe inwisselbaar
veel politici van middenpartijen
zijn geworden.
Dat politieke midden staat on
der druk. Zo heeft de VVD alle
reden om zenuwachtig te zijn. De
voorspelde megawinst voor de
partij van Mark Rutte kalft bij de
verschillende peilbureaus af. Bij
één peiler, Maurice de Hond, staat
de VVD zelfs op verlies: 32 zetels in
plaats van de 33 nu.
Waar de VVD last van heeft, is
dat de partij al zó lang op winst
staat dat niemand erover lijkt te
twijfelen dat Rutte nog een keer
premier wordt. De Hond: ,,Bij veel
verkiezingen stemmen mensen
strategisch: ze willen een bepaalde
partij de grootste maken om te
voorkomen dat een ander de
grootste wordt. Zoals Rutte in 2012
extra veel stemmen kreeg om
links de voet dwars te zetten. Een
paar weken geleden zag je nog dat
veel mensen die anders nooit VVD
stemden, dat nu wel wilden doen.
Maar dat effect is weg.''
Wie alle peilingen naast elkaar
legt, ziet dat andere middenpar
tijen daar niet of nauwelijks van
profiteren. Het CDA staat in de
meeste peilingen op verlies. D66
ook. ChristenUnie staat op mini
male winst. En ook de PvdA staat
weliswaar op lichte winst, maar
stevent nog steeds af op de op één-
na-slechtste uitslag ooit.
Wie het wel goed doen in de polls,
zijn een fors aantal nieuwkomers
als Volt, Ja21, Code Oranje en Bij1.
Volgens De Hond zijn hun kansen
groter dan anders. Juist omdat
mensen minder geneigd zijn stra
tegisch te stemmen op een grotere
partij. Maar ook omdat de opkomst
bij de verkiezingen door corona
angst weleens fors lager kan uit
vallen dan bij eerdere verkiezin
gen.
Als de opkomst inderdaad laag
wordt, hebben partijen minder
stemmen nodig om een zetel te
halen. Daardoor kunnen nieuwko
mers makkelijker in de Tweede
Kamer komen, rekent De Hond
voor. ,,En er doet dit keer een re
cordaantal van 37 partijen mee aan
de verkiezingen. Ook als ze de
kiesdrempel niet halen, krijgen die
allemaal stemmen die niet naar de
traditionele partijen gaan.''
Dat de traditionele partijen in
het politieke midden onder druk
staan, is niet iets nieuws deze ver
kiezingen. ,,Al bijna dertig jaar is
dat zo'', zegt Harry Garretsen, eco
noom en hoogleraar aan de Rijks
universiteit Groningen. ,,Vóór de
verkiezingen van 1994 hadden de
twee klassieke middenpartijen
CDA en PvdA samen nog 103 ze
tels. Nu schommelt dat rond de
30.''
Garretsen wijst op een econo
mische ontwikkeling die parallel
loopt met de neergang van het
politieke midden: globalisering en
verregaande technologische ver-
anderingen. ,,Daardoor hebben
vooral mensen in het midden
kader hun werk zien veranderen.
Hoger opgeleiden profiteren. En er
is meer werk gekomen voor lager
opgeleiden. Maar het midden
kader voelt zich bedreigd door de
automatisering en het vertrek van
werk naar het buitenland. Niet dat
die mensen werkloos zijn gewor
den, maar de vanzelfsprekendheid
dat je over vijf jaar nog bij je baas
werkt of carrière kunt maken, is
weg. Wie werkt er bijvoorbeeld
nog bij een bank?''
vroeger massaal op middenpar
tijen. Garretsen ziet overal ter
wereld dat partijen op de flanken
succesvol opkwamen door zich af
te zetten tegen globalisering. ,,Zie
Trump met zijn America First. Het
politieke midden heeft daar nooit
een beter antwoord op weten te
formuleren dan: 'Helaas kunnen
we geen hek om ons land zetten.
We moeten meebewegen met in
ternationale ontwikkelingen'. Dus
kiezen veel onzekere kiezers voor
partijen op de flanken, zoals de
PVV.''
Het politieke midden is breed in
Nederland. Het loopt eigenlijk van
GroenLinks tot VVD. ,,En dan zijn
die partijen ook nog eens meer op
elkaar gaan lijken'', ziet Garretsen.
„Wie het nieuwe
WD-programma
leest waarin wordt
gepleit voor een
y .£•<- HZ- n sterkere overheid,
i\ /~r\ F ziet amper nog
verschillen met dat
van bijvoorbeeld
het CDA. Eigen
lijk heeft
het mid
den het
aan zich
zelf te
danken
dat het zo
onder druk
staat."
GO ZATERDAG 13 MAART 2021
Senioren met meer dan 20.000 euro per
jaar aan aanvullend pensioen leverden per
saldo 12 procent in
Meer weten? In het verkiezings
dossier op onze site leest u alles
over de programma's, de cam
pagne en de lijsttrekkers.
En juist die mensen stemden
