DE RACE NAAR HET VACCIN
NIEUWS 3
Naar Hanneke
Schuitemaker worden
in de toekomst
misschien wel
straten vernoemd,
of laboratoria. Ze mag
de ontwikkeling op
haar naam schrijven
van het enige
coronavaccin
waarbij één prik
volstaat. Dat vaccin
krijgt vandaag
waarschijnlijk ook
de goedkeuring
voor Nederland.
Ook begeleidde ze daarna zorgvuldig
het proces om te komen tot een vac
cin dat zó goed in elkaar zit, dat het er
zonder tweede dosis in slaagt het
menselijk immuunsysteem goed
voor te bereiden op de strijd tegen
corona. ,,Door een aantal moleculaire
trucs is het echt een heel mooi vaccin
geworden'', zegt Kikkert, die met col
lega's van de afdeling medische mi
crobiologie van het LUMC vanaf het
begin betrokken was bij het testen en
analyseren van de kandidaat-corona-
vaccins van Janssen.
Het werk van Schuitemaker werd
ook in de rest van de wereld opge
merkt. Fierce Pharma, een grote
nieuwssite die schrijft over de farma
ceutische industrie, schaarde de
Noord-Hollandse in oktober onder
de 22 meest invloedrijke mensen
in de strijd tegen corona.
CNN interviewde haar,
waarbij ze zei: „Ik denk dat
we te hard werken om te
beseffen dat we geschie
denis schrijven."
Dat Schuitemaker diep
is gegaan, bevestigt een
naaste collega. „Het is
echt loodzwaar geweest
voor haar: al ruim een
jaar zeven dagen per
week, vaak tot laat in
werk is nog niet af, terwijl je je tege
lijk realiseert dat er niemand is naar
wie je het kunt doorschuiven, omdat
je hele team net zo hard werkt als jij."
Schuitemaker is het type niet om
het succes voor zichzelf te claimen.
,,Ik voel die behoefte niet'', vertelde
ze. ,,Ik moet altijd ontzettend lachen
als iemand zegt 'ik heb een vaccin
ontwikkeld'. Dat is een teamprestatie
van duizenden mensen." Die be
scheidenheid is geen acteerwerk,
vertelt haar naaste collega. ,,Hanneke
voelt zich geen haar beter dan wie
dan ook."
Aantallen vaccins
Het kabinet verwacht ergens in april
de eerste prikken met het Janssen-
vaccin te kunnen laten zetten. Exacte
leveringsaantallen en -data zijn nog
niet bekend. Nederland verwacht er
in het tweede kwartaal in totaal 3
miljoen en in het tweede halfjaar nog
eens 8,3 miljoen.
Deze week meldde persbureau
Reuters dat het onzeker is of Janssen
de beloofde aantallen aan de EU-lan-
den wel kan leveren. In een reactie
laat Janssen weten dat het zich nog
steeds 'committeert' aan de ge
maakte afspraken, maar op een con
creet aantal voor het tweede kwartaal
gaat het niet in. Janssen benadrukt
Ik denk dat we te hard
werken om te beseffen dat
we geschiedenis schrijven
de avond,
1 en vroeg
in de
morgen
weer op."
Zelf zei de
viroloog daar
over: „Er zijn
wel moeilijke
momenten ge
weest. Er is een
maximum aan
watje als mens
aankan. Het is
lastig als het
twaalf uur 's nachts
is en je
het vaccin tijdens de pandemie zon
der winstoogmerk te leveren.
De studie naar het vaccin onder
tienduizenden proefpersonen lag vo
rig jaar herfst een aantal weken
stil, nadat bij iemand een niet open
baar gemaakte ziekte was geconsta
teerd. Uiteindelijk kon het proces
worden hervat en kwam het vaccin
uit op een gemiddelde effectiviteit
van 66 procent. Dat percentage wordt
gedrukt doordat het vaccin minder
goed beschermt tegen de Zuid-Afri
kaanse variant. In Zuid-Afrika kon
de prik 57 procent van de besmettin
gen voorkomen, in de VS 72 procent.
Niemand van degenen die aan de
studies meededen, belandde met
corona in het ziekenhuis
of overleed eraan.
Janssen COVID-19 Vaccine
Ia et is een kwestie die
blijft fascineren. Als
het mogelijk is een co-
ronavaccin te ontwik-
I kelen waarbij één in
jectie genoeg is om
bescherming te bie
den, waarom zijn er dan zoveel vac
cins bedacht waarbij twee prikken
nodig zijn? Het is een simpele vraag,
waarbij natuurlijk een veel ingewik
kelder antwoord hoort. Feit is dat er
tot nu toe slechts één vaccin is waar
bij die ene inenting volstaat: dat van
Janssen Vaccines uit Leiden, een
dochterbedrijf van de Amerikaanse
gigant Johnson Johnson.
De Europese geneesmiddelenauto
riteit EMA beoordeelt dat vaccin van
daag - en zal het zeer waarschijnlijk
goedkeuren. Dat het een bijzondere
dag is voor viroloog Hanneke Schui
temaker (57), staat wel vast. Na ruim
een jaar kan het vaccin waaraan ze
met haar Leidense team zo hard heeft
gewerkt, de markt op in eigen land,
nadat het in de Verenigde Staten al
eerder was toegelaten.
Ongekende prestatie
,,Dat is wetenschappelijk en op het
gebied van management een presta
tie van ongekend formaat'', duidt
moleculair viroloog Marjolein Kik
kert van het Leids Universitair Me
disch Centrum (LUMC) het werk
van Schuitemaker en haar team. ,,En
ik denk dat je ook echt wel kunt zeg
gen dat dit een overwinning is voor
de Nederlandse wetenschap."
Eerst maar eens die ene prik: hoe
kan het dat maar één bedrijf op het
idee kwam het op deze manier op te
lossen? Schuitemaker vertelde daar
eerder over dat het een combinatie
van geluk en lef is geweest. Geluk,
omdat Janssen voor het zikavirus al
een vaccin had ontworpen waarbij
het gebruik van één dosis was onder
zocht. En lef, omdat Janssen vorig
jaar al vroeg de keuze moest maken
om ook bij corona te gaan voor één
prik, een keuze met grote conse
quenties. Als het niet zou werken,
zou dat tot grote vertraging hebben
geleid, omdat het vaccin dan terug
had gemoeten naar de tekentafel.
Het inhoudelijke besluit om het ri
sico van mislukking voor lief te ne
men nam Schuitemaker,
bevestigen diverse
betrokkenen.
donderdag 11 maart 2021
GO
janssen f
Ongekende
prestatie
begon met
portie lef
Chris van Mersbergen
Leiden
Viroloog Hanneke Schuitema
ker (boven) nam de beslissing
dat Janssen in Leiden (onder)
een vaccin zou ontwikkelen met
maar één injectie. In de VS is dit
vaccin al in gebruik (links). fotos
RENE F. SCHUITE, REUTERS, GETTY IMAGES
OPEN
HERE
10 Multi-dose Vials
Each vial contains 5 doses of 0.5 ml
SUSPENSION FOR INTRAMUSCULAR INJECTION
For use under Emergency Use Authorization
Attention: After first use, hold at 2°C to B°C
(36°F to 46°F). Discard after 6 hours.
Do not freeze.
