J1
ZEELAND 11
Pak de handschoen op. Zet Zeeland op de
kaart in een toekomst die ruimte en
duurzaamheid brengt. Rijksbouwmeester
Floris Alkemade ziet kansen voor het
deltagebied in een snel veranderende wereld.
Verzet tegen
'Zeeuwse'
windmolens bij
Ossendrecht
contemplatie, de tijdloze concentratie, het
werkte. Hij leerde dat gemakzucht een belem
mering kan zijn voor het bereiken van wat je
echt wil. Die levenswijsheid is niet moeilijk
toe te passen op onze huidige samenleving. Het
kost moeite om afscheid te nemen van luxe en
gemak. Hij noemt een voorbeeld: er wordt hard
gewerkt aan steeds slimmere auto's, en wat
blijkt nu? De echte revolutie ligt in het inzicht
dat we met veel minder reizen toe kunnen, zo
dat onze infrastructuur er heel anders uit kan
komen te zien.
Nog een voorbeeld: duurzame landbouw in
plaats van uitputting van de grond. Het is mo
gelijk. Maar daarvoor is wel ruimte nodig. Op
dat gebied liggen er volgens Alkemade volop
kansen voor Zeeland: ,,Want die provincie
heeft de ruimte om de voedselproductie circu
lair te maken. Zilte teelt, landbouw die bij
draagt aan biodiversiteit, wind op zee, energie
en voedsel, het kan zonder landschap op te of
feren. Daarmee worden ook betekenisvolle
vormen van ecotoerisme mogelijk. Denk aan
milieubewuste jongeren uit Duitsland, die zou
je juist in Zeeland goed kunnen ontvangen."
Koesteren
Zo'n benadering past in zijn visie dat we open
ruimte in Nederland moeten koesteren. Zelfs
de Randstad heeft wat hij noemt 'een open sys
teem', stad afgewisseld met platteland: „Verge
leken met verstedelijkte gebieden in het bui
tenland is dat uniek. Probeer die ruimte en die
kwaliteit van leven maar eens te vinden in me
tropolen als Londen of Parijs." Het College van
Rijksadviseurs, waarvan Alkemade voorzitter
is, stelt voor een minister van Ruimte te benoe
men, die de regie neemt als het gaat om de
grote thema's als klimaatverandering, woning
bouw, hervorming van de landbouw, energie
transitie.
Het pleidooi voor open ruimte valt samen
met de steeds luider klinkende roep om wo
ningbouw. Dat lijkt een probleem. Een miljoen
woningen zijn er de komende tien tot vijftien
jaar nodig. Geef ons de weilanden, zegt de
bouwsector. Alkemade: ,,Dat lijkt een legitiem
verhaal. Maar als je goed kijkt, zie je een totaal
andere vraag opdoemen dan nu wordt ge
schetst. Nu al bestaat bijna 40 procent van onze
bevolking uit éénpersoonshuishoudens. We
Als er meer deelauto's
komen, kunnen
parkeerplaatsen gebruikt
worden voor woningbouw
moeten rekenen op een verdere toestroom van
buitenlandse kenniswerkers. Wat ook speelt, is
dat de echte grijze golf er nog aan moet komen.
Die ontwikkelingen vragen om andere ant
woorden in de bouwsector. De opgave is veel
meer om de bestaande 7,8 miljoen woningen
flexibeler te maken. Dat kan met houtbouw,
daarmee vallen bestaande woonwijken gemid
deld 10 procent te verdichten. Hout als bouw
materiaal is milieuvriendelijk: beton zorgt we
reldwijd voor 10 procent van de CO2-uitstoot,
in hout wordt CO2 opgeslagen. Hout is licht en
is geschikt voor het prefabriceren van onderde
len of zelfs hele woningen. Woonwijken zijn
nu nog ingericht op de dominantie van auto
verkeer. Als er meer deelauto's komen, kunnen
parkeerplaatsen gebruikt worden voor wo
ningbouw. Onze steden zullen er leuker en
groener van worden."
Ruimte is niet de enige troef van Zeeland. De
rijksbouwmeester verbaast zich over het ver
schil tussen Brabant en Zeeland. De regio
Eindhoven heeft zich met tal van nieuwe be
drijvigheid en initiatieven ontwikkeld tot een
'mainport' naast Schiphol en de haven van
Rotterdam. Waarom komt er niet meer bedrij
vigheid in Zeeland van de grond? Is het een
kwestie van zand en klei, vraagt hij zich af:
,,Misschien speelt de religie een rol, katholie
ken gaan iets vlotter om met opgelegde beper
kingen dan protestanten. Dat is een kwestie
van ondernemerschap. Je ziet in mijn omge
ving zo veel start-ups. Ja, ook drugslabs, de an
dere kant van de medaille. Kijk eens naar de
haven van Rotterdam, waar nu nog 80 procent
uit brandstofhandel bestaat. Dat verandert
binnen nu en twintig jaar drastisch. Er komen
allerlei stromen op gang van recyclemateria-
len. Ook daarin zou Zeeland een rol kunnen
spelen."
Prachtig centraal
In een schetsje laat hij zien hoe centraal Zee
land ligt. Tussen Rotterdam en Antwerpen,
maar ook tussen Londen en het Ruhrgebied.
Afstanden spelen steeds minder een rol. Zelf
rijdt hij regelmatig 's ochtends naar Antwer
pen, stapt daar op de Thalys en doet om half
tien de deur open van zijn kantoor in Parijs. Hij
zegt: „Zeeland is geen Twente, Overijssel of
Groningen, want het ligt echt prachtig centraal
tussen stedelijke gebieden. Uit die ligging moet
profijt te halen zijn. In mijn omgeving zie je
veel start-ups op het platteland in leegstaande
schuren. Dat kan in Zeeland ook. Daarbij moet
niet te veel op de rijksoverheid worden gere
kend. Den Haag hield te lang vast aan het
mainport-beleid met Schiphol, Rotterdam en
nu ook Eindhoven. De vernieuwing die we nu
nodig hebben, komt ook niet van de Zuidas van
Amsterdam, waar de bankiers zitten. Het is te
vroeg om alle effecten te doorgronden, maar er
is een herontdekking van Nederland aan de
gang. Dat is interessant. Zeker voor Zeeland."
Wethouder Jeffrey van Agtmaal
stelt dat de gemeente Reimers-
waal het bevoegd gezag is omdat
veertien van de negentien ZE
BRA-molens op Zeeuwse bo
dem zijn voorzien. ,,We zitten in
een spagaat. Ik adviseer Rei-
merswaal wel deze vergadering
terug te kijken en de tempera
tuur te voelen", zei hij in een
verhitte opinieraad Ruimte.
In het ZE-BRA-plan van
Eneco, coöperatie Zeeuwind en
het Woensdrechtse maatschap
Lindewind zouden eerst alle
molens bij Rilland komen, tegen
de gemeentegrens. Om de open
polder niet aan te tasten, volgde
overleg. Vijf molens op Woens-
drechtse bodem zouden het uit
zicht sparen en bijdragen aan de
eigen energiedoelen.
Lusten en lasten
,,U wilde niet dat Zeeland de lus
ten en wij de lasten kregen", zei
Bert Zwiers van Benegora. ,,Maar
nu komen er vijf molens op onze
grond in een dubbele rij. En nog
twee turbines oostelijk van de
A4 bij Ossendrecht ook. Wij
gaan hiertegen alles uit de kast
halen."
Just Jansz van Windstil Os-
sendrecht vreest voor geluids
overlast, slagschaduw en nachte
lijk licht. ,,Vijf megaturbines van
160 meter met 200 meter tip-
hoogte, meer dan de Euromast.
En dichterbij dan windpark Ka
beljauwbeek. Al viel dat tegen,
toen tekenden we geen protest
aan. Maar dit gaat te ver."
Volgens Eneco is schuiven met
locaties lastig door de radar van
vliegbasis Woensdrecht. ,,Pro-
bleem is dat Eneco het plan in
dient bij Reimerswaal, dat als
bevoegd gezag beslist. Al loopt
dat overleg prettig, wij mogen
slechts adviseren. In juni kun
nen we bedenkingen indienen",
aldus Van Agtmaal.
,,Het voelt niet goed dat we
hier niks over te zeggen heb
ben", vonden Manus Bolders
(VVD), Arjan Buijsen (ABZ)
en Thierry de Heer (D66).
Zij willen af van de twee molens
ten oosten van de A4. ,,Geef
dat signaal nu al af bij Reimers-
waal."
'Bijna crimineel'
Eddy van Wezel (CDA) pleitte
voor inspraak, maar sprak zich
nog niet uit tegen de oostelijke
molens in 'dit zachte plan'. ,,Het
is al knap hard", vond Ludo Bol
ders (AKT). ,,Wij zijn sowieso
tegen windmolens, maar hoe ze
deze vijf plannen is bijna crimi
neel. Niet voor onze energie,
maar voor hun centen."
donderdag 11 maart 2021
GO
'Zeeland
heeft ruimte
voor de
toekomst'
- Floris Alkemade
Vrezend voor overlast en na-
tuurschade roepen inwoners
en milieuclubs op tot verzet
tegen vijf megaturbines van
windpark ZE-BRA die bij Os
sendrecht staan gepland. De
gefrustreerde Woens-
drechtse raad heeft er amper
iets over te zeggen.
Peter de Brie
Ossendrecht
