WERK
5 vragen over een arbeidsovereenkomst
Wacht niet op een
ideaal moment
Illusionist
van PZC
Het voordeel
18
Je brein op het werk
Een cao is een belangrijk document, zowel voor werknemers als
werkgevers. Maar probeer er maar eens doorheen te komen of er
iets in op te zoeken tussen al die juridische termen. Waarom is
een cao eigenlijk zo lastig te begrijpen? En kan het ook anders?
Wat doet een
Room pot.
en zure lucht
stijgt op uit het
bierkruikje en
mijn vriend kie
pert de inhoud
in de gootsteen. Lang
voor hij mij kende, kocht
hij een aantal dure bier
tjes die hij bewaart voor
een speciaal moment.
Al dat wachten had het
tegenovergestelde effect.
Nu heeft-ie er nooit van
kunnen genieten.
Ik herken het uit mijn
jeugd. Kostbare kinder
schatten - briefpapier,
stickers, poëzieplaatjes
en zeepjes - heb ik onge
bruikt teruggevonden.
Dat we vervelende klus
sen uitstellen is bekend
en goed te verklaren,
maar waarom stellen we
genietmomenten uit?
Hoogleraar management
Suzanne B. Shu van de
Amerikaanse universiteit
UCLA ontdekte dat men
sen voortdurend in deze
valkuil tuinen. Golfers
gebruiken hun dure bal
len pas na een jaar, con
certbezoekers die een
bon hebben voor een
gratis concert wachten
zo lang met het inwisse
len dat ze vlak voor de
deadline naar een con-
cert gaan waar ze niet zo
veel aan vinden.
We doen aan 'occasion
matching', we proberen
een voorwerp of gebeur
tenis te koppelen aan het
best mogelijke moment.
En om een of andere
stomme reden hebben
we altijd het idee dat het
ideale moment ergens in
de toekomst ligt. Mis
schien beter nu genieten
van een niet zo ideaal
moment, dan wachten
en spijt hebben omdat
iets onbruikbaar of
oneetbaar is geworden.
Shu deed een experi
ment waarbij mensen
cadeaubonnen kregen
met een geldigheid van
twee maanden of van
drie weken. 70 procent
van de deelnemers dacht
dat ze een bon met een
lange deadline zouden
inwisselen en maar de
helft dacht dat ze de bon
zouden inwisselen met
de korte deadline.
Het bleek andersom:
de bon met de krappe
deadline werd vijf keer
zo vaak ingeleverd. Dit
weekend is dus het ideale
moment om een dure
fles open te trekken.
n haar werk adviseert en onder
steunt hrm-consultant Diana van
Asten van Maatwerk Arbeidsadvies
professionals of directie op het
gebied van hr en verzuim. Cao's
komen niet heel vaak voorbij, maar
dat betekent niet dat er op dit vlak
geen problemen zijn. ,,Een cao
bestaat vaak uit vreselijk veel tekst,
met wollig taalgebruik, en is meestal
vreemd ingedeeld. Ik vind ze soms zo
moeilijk te lezen dat ik delen oversla,
dan snap ik het helemaal als werkne
mers afhaken.''
Zelfs hr-medewerkers snappen
niet altijd alle informatie die in cao's
staat, zegt Van Asten. En dat mag niet
de bedoeling zijn. „Sommige hr-pro-
fessionals nemen niet de moeite om
het document te lezen. Ze begrijpen
de cao vaak niet eens helemaal, dat
kan toch niet de bedoeling zijn? Van
werknemers snap ik het wel, maar
hr-medewerkers zouden op zijn
minst de inhoud moeten kennen.''
Ook FNV-bestuurder Daniëlle
Wiek vindt het belangrijk dat cao's
begrijpelijk zijn. ,,We krijgen vaak de
klacht van leden dat cao's niet goed
leesbaar zijn. Het zijn juridisch inge
wikkelde documenten. Alle rechten
en plichten van werknemers en
werkgevers staan erin. Het is goed dat
die afspraken er zijn, maar ze moeten
wel begrijpelijk zijn voor iedereen.''
Waarom zijn het toch van die
documenten waar niet doorheen te
komen is? Van Asten en Wiek geven
antwoord op deze en andere veelge
stelde vragen. Ook leggen ze uit hoe
je wél kaas kunt leren maken van je
Wat is een cao en
wat staat erin?
,,Het betekent letterlijk collectieve
arbeidsovereenkomst. Hierin staan
de afspraken die werkgevers uit een
bepaalde bedrijfstak met de vakbond
hebben gemaakt'', zegt FNV-
bestuurder Wiek. De werkgevers
binnen dat collectief hebben iets
gemeenschappelijks en maken
daarom samen afspraken voor alle
mensen die binnen die bedrijfstak
werken. Soms heeft een werkgever
een eigen cao, zegt Wiek. ,,Dat heet
dan een bedrijfs-cao.''
In een cao worden arbeidsvoor
waarden uitgelegd. Die zijn op te
delen in primaire en secundaire
voorwaarden. ,,De primaire gaan over
loon, werktijden en arbeidsduur. De
secundaire arbeidsvoorwaarden kun
nen zijn: de reiskosten die je vergoed
krijgt, vergoeding voor scholing en
verlofregelingen.''
Wat is het voordeel van
een cao?
Wiek: ,,Het voordeel voor werkne
mers is dat het voor iedereen helder
en duidelijk is wat de afspraken zijn.
Voor de werkgever is het voordeel dat
hij die afspraak maar één keer hoeft
te maken en niet bij elke nieuwe
werknemer een nieuwe hoeft op te
stellen.''
Maar waarom zijn veel
cao's zo ingewikkeld?
Bij het opstellen van een cao zijn ver
schillende partijen betrokken, zegt
Van Asten. De werkgever, de vak
bond en vaak een juridisch team. ,,De
teksten zijn soms samengesteld door
advocaten. Juristen communiceren
meestal niet in jip-en-janneketaal.''
Want alles wat in een cao is afge
sproken, moet juridisch afdwingbaar
zijn, legt Wiek uit. ,,De afspraken
moeten begrijpelijk zijn voor ieder
een, maar ook juridisch afdwingbaar
blijven. Als je andere woorden
gebruikt, loop je het risico dat het
anders wordt gelezen en geïnterpre
teerd dan het bedoeld is.''
Hoe kunnen cao's
aantrekkelijker worden
gemaakt?
,,Hoewel sommige bedrijven echt
een draak van een cao hebben, doen
andere moeite om 'm mooier en lees
baarder te maken. Die voorbeelden
zijn er gelukkig wel'', zegt Van Asten.
Zo worden cao's in een hip jasje
gestoken, bijvoorbeeld met afbeel
dingen erbij. ,,Maar laatst kwam ik
een cao tegen van een architecten-
DONDERDAG 11 MAART 2021
PC
E
DAVID NATHAN (22) is illusionist.
Doe je dit werk fulltime?
,,Ja. Voor corona was ik druk met
shows door heel het land, van
bruiloften tot bedrijfsevents. Nu ben
ik veel bezig met online shows.''
Wat maakt het zo leuk?
,,Met een truc kun je iemands dag
goedmaken. Dat vind ik bijzonder."
In samenwerking met
Nationale Vacaturebank
Lijkt dit je wat?
Kijk voor vaca
tures op de site
van deze krant
bij /werkt
Waarom je je
in je cao moet
verdiepen
SANNE WOLTERS
cao.
tóiSalSiiiiii
Neuropsycholoog Chantal van
der Leest bekijkt onze gedra
gingen op de werkvloer: wie of
wat bepaalt onze dagelijkse
beslissingen?
