m
m
NIEUWS 13
137 overwegen versneld aangepakt na ongeluk
IP*
l||§H
Onbewaakte overwegen:
500 meter zicht vanaf 11 meter
Veel onbewaakte
overgangen op het
Nederlandse spoor
blijken gevaarlijker dan
gedacht, doordat er
vaak landbouwverkeer
passeert. Dat volgt uit
onderzoek van ProRail
en NS.
Een NS-sprinter van Zwolle naar
Assen botste 22 mei vorig jaar te
Hooghalen op een tractor met
gronddumper, een kiepwagen met
15 ton zand. De bestuurder had de
trein mede door het slechte weer
niet opgemerkt en stond nog deels
op de onbewaakte overweg. De 58-
jarige machinist kon niet meer
remmen, waarna hij met een snel
heid van tussen de 127 en 131 km per
uur recht de aanhanger in reed. Hij
kwam daarbij om het leven.
De hoofdconducteur, een meisje
en een andere reiziger in de eerste
wagon raakten wonderwel slechts
lichtgewond, net als de bestuurder
van de tractor. De ravage was
enorm.
Een gezamenlijk team van NS en
ProRail deed maandenlang onder
zoek naar de toedracht. De resulta
ten werden gisteren gepresenteerd.
Er is een minutieuze reconstructie
gemaakt, inclusief animaties. De
eerste conclusie luidt dat de machi
nist niets te verwijten valt; hij han
delde volgens het boekje.
Landbouwverkeer
Belangrijkste bevinding is dat Pro
Rail jarenlang van een verkeerde
aanname is uitgegaan bij het toe
passen van de wettelijke
veiligheidseisen voor onbewaakte
overwegen. Want ook de boer valt
waarschijnlijk weinig te verwij
ten. Bestuurders van lange of zware
voertuigen - in de praktijk meestal
landbouwverkeer - rijden vaak
langzamer over onbewaakte over
wegen dan in de berekeningen is
meegenomen en zijn daardoor be
duidend meer tijd kwijt om de
overweg over te komen (zie kader).
Ook rijdt er veel meer zwaar land-
bouwverkeer over onbewaakte
overwegen dan gedacht, stellen de
onderzoekers van ProRail en NS op
basis van een inventarisatie.
Naar aanleiding van het dodelijke
ongeval is de onbewaakte overweg
bij Hooghalen versneld gesloten.
ProRail heeft nu daarnaast alle 277
niet actief bewaakte overwegen
(NABO) op het Nederlandse spoor
doorgelicht. Liefst 137 daarvan -109
van NS, de overige van regionale
vervoerders als Arriva - lopen extra
risico; hier rijden treinen harder
5iS
MÉ
1
:®fïï
dan 90 kilometer per uur en er pas
seert vaker lang en/of zwaar ver
keer dan bekend. NS heeft zelf ook
een risicoanalyse gemaakt.
De twee belangrijkste spelers op
het spoor nemen direct maatrege
len: bij 21 niet actief bewaakte over
wegen moeten treinen hun snel
heid terugbrengen tot 90 kilometer
per uur, waarvan vier direct en de
andere binnen twee weken. Passe
rend verkeer krijgt zo meer tijd om
over te steken. ProRail sluit zes ris
kante onbewaakte overwegen met
spoed, terwijl zwaar verkeer er tot
die tijd niet meer overheen mag.
Eén onbewaakte overweg wordt
eind dit jaar gesloten. Voor de ove
rige 109 risico-overgangen volgen
snel tijdelijke maatregelen. Eén van
de opties is het tijdelijk plaatsen
van waarschuwingssignalen (licht
en geluid). Momenteel voert Pro-
REGELS
Rail overleg met gemeenten, pro
vincies en reizigersorganisaties
over de invulling. Verder krijgen
NS-treinen aan de voorkant een an
dere kleur, die de zichtbaarheid
moet verbeteren. Tot 2012 was daar
een wettelijke richtlijn voor, maar
die is vervallen.
Ans Rietstra, directielid van Pro
Rail stelt dat het onderzoek de
spoorbeheerder met de neus op de
feiten drukt. ,,De beste overweg is
geen overweg, plat gezegd: we
moeten van deze krengen af, zo
snel mogelijk.''
NS-topvrouw Marjan Rintel stelt
dat het grote aantal onbewaakte
overwegen niet meer van deze tijd
is. ,,Het Nederlandse spoor is het
drukst bereden spoor ter wereld.
De veiligheid van reizigers en ons
personeel staat voorop. Wij willen
dat ons personeel elke avond veilig
We willen dat ons
personeel elke avond
veilig naar huis kan
naar huis kan.'' De spoorwegen zijn
ook kritisch op zichzelf. Te lang is
de problematiek van onveilige
overwegen volledig bij ProRail ge
legd. Inmiddels is er een gezamen
lijke taskforce ingesteld om het
spoor veiliger te maken.
ProRail neemt naar aanleiding
van het onderzoek nog meer maat
regelen of onderzoekt die. Zo wor
den onbewaakte overwegen voort
aan door Flitsmeister aangegeven.
Onderzocht wordt verder of de
overwegen in de systemen van de
RDW worden opgenomen. Bij het
plannen van zwaar transport wordt
een onbewaakte overweg dan
weergegeven op de digitale route
kaart. Verder moet er een pilot ko
men waarin omwonenden in een
app te zien krijgen in welk tijdslot
een trein langsraast. ProRail wil
verder een wettelijke aanwijsbe-
voegdheid krijgen, zodat het bij ge
vaarlijke situaties sneller kan ingrij
pen. Doordat onbewaakte overwe
gen vaak op het terrein van particu
lieren liggen, kan dat nu niet.
Hoeveel het opheffen of veiliger
maken van de 137 overwegen kost,
wordt nu in kaart gebracht. Het gaat
algauw om tientallen miljoenen
euro's. Wat ProRail en NS betreft,
komen kabinet, gemeenten en pro
vincies mede over de brug. Die
hoop is realistisch, want de proble
matiek rond de onbewaakte spoor
wegen staat al jaren op de kaart.
Zwitserland
Op dit moment loopt er al een pro
gramma om 180 gevaarlijke onbe
waakte overwegen uiterlijk in 2023
op te heffen. Staatssecretaris Stien-
tje van Veldhoven (D66) trok daar
112,5 miljoen euro voor uit. Eerder
reserveerde het kabinet er ook al 80
miljoen voor. Afgelopen jaar zijn er
67 NABO's verdwenen, dit jaar ver
dwijnen er nog eens ruim dertig.
Zo heeft ProRail afspraken gemaakt
om alle acht onbewaakte overgan
gen in het Gelderse Lochem op te
heffen. In Hof van Twente verdwij
nen zelfs dertien NABO's. ProRail
beklemtoont dat het veiliger maken
van overwegen tijd kost. In Zwit
serland worden in een 20-jarig re
novatietraject ongeveer 2600 over
wegen aangepakt.
Hoe gevaarlijk de overwegen zijn,
bleek zondagmiddag weer, toen
een maaltijdbezorger van Spare Rib
Express uit Hengelo op een onbe
waakte overweg in Zenderen door
een trein werd gegrepen. De bezor
ger was nota bene besteld door een
van de twee NS-toezichthouders
die de overweg tussen zes uur 's
ochtends en tien uur 's avonds in de
gaten hielden, omdat de overweg
door ProRail als een van de 137 extra
gevaarlijke overwegen was aange
merkt.
donderdag 11 maart 2021
GO
ProRail: we moeten zo snel
mogelijk van die krengen af
David Bremmer
Utrecht
v.:j
..'to vfrV
M Een ver
keersregelaar
tussen Hilver
sum en Hol
landse Rading.
Prorail/NS is
vanaf een
bijna-ongeluk
in Hooghalen
verkeersregel
aars gaan in
zetten. Eerder
overleed bij
Hooghalen
een machinist
bij een bot
sing. FOTO CASPAR
HUURDEMAN
A De ravage
na een botsing
tussen een
trein en een
auto in Hille-
gom in sep
tember vorig
jaar. fotomichel
VAN BERGEN
Verkeer dat een onbewaakte
overweg nadert, moet vanaf
11 meter van het spoor een
halve kilometer vrij zicht heb
ben aan beide kanten van het
spoor, zo schrijft de wet voor.
Bij een trein die 140 kilometer
per uur rijdt, hebben weggebrui
kers dan 13 seconden de tijd om
de overweg te passeren. Dat is
de tijd die een trein nodig heeft
om 500 meter te overbruggen.
Voor de meeste voertuigen is
dat voldoende.
Probleem is echter dat zwaar of
lang verkeer meer tijd nodig
heeft dan verondersteld, zeker
op onverharde wegen. Een bot
sing is in bepaalde gevallen on
vermijdelijk, zelfs als de machi
nist het gevaar op tijd onderkent
en uit alle macht remt.
Wat verder niet helpt is, dat na
derend verkeer niet altijd al
vanaf 11 meter van de overweg
vrij zicht heeft. Op nogal wat
overwegen belemmert weelde
rige begroeiing dit.
- Marjan Rintel, NS
