II
'Zeeland proeftuin sterker bestuur'
5
VEERSE MEER EXPLOSIEVEN 'DE VERGETEN TWEELING' AAN KANT VAN VROUWENPOLDER/^
Duiken is voor de
Vlissinger Barend de
Lange 'ontdekken,
puzzelen en
avontuur'. Soms vindt
hij iets bijzonders. Zoals
de kustmijnen in het
Veerse Meer. Aan de
Vrouwenpolderse kant.
Ze onthullen een stukje
oorlogshistorie, maar
roepen ook veel
vragen op.
f e vergeten tweeling'
doopten duiker Ba-
^^■rend de Lange en zijn
Middelburgse duik-
maat Marco Collignon de
drie kustmijnen die zij tijdens een
duiktocht in het Veerse Meer aan
troffen. Drie? ,,Ja", grinnikt Ba
rend, ,,we vonden herfst 2020 de
eerste twee. Daar zijn we mee aan
de slag gegaan. Werktitel van dat
onderzoek was 'De vergeten twee
ling'. Maar een paar weken gele
den vonden we toch nog een
derde. Om ze nu opeens 'Het ver
geten trio' te noemen? Neu.'' Dat
'vergeten' houdt de duikers bezig.
Waarom zijn de mijnen nooit eer
der gevonden? Bij de aanleg van de
Veerse Dam bijvoorbeeld.
In de Tweede Wereldoorlog zijn
zo'n 10.000 kustmijnen gelegd.
Om invasie vanuit zee met lan
dingsvoertuigen te vertragen of te
verhinderen. Veel zijn er terugge
vonden tijdens een speciale missie
tussen 1947 en 1953. Barend: ,,Maar
waarom deze niet, later bij de aan
leg van de afsluitdam? Toen het
Oostvoornse Meer bijvoorbeeld
werd afgesloten, is dat volledig ge
scand. Alle objecten zijn gemar
keerd.''
Barend de Lange duikt al zo'n
We hadden in dat
gebied al eerder
onderzoek gedaan
naar een gezonken
Duitse mijnenlegger
twintig jaar. Zo ook die herfstdag
in 2020. Met z'n duikscooter en
vaste maat Marco Collignon. ,,Met
de scooter kom je verder dan
zwemmend. En wat sneller. Niet
scheurend over de zeebodem. Met
een kilometer of twee per uur
zweef je een halve tot een meter
boven het zand. Op een gegeven
moment zagen we een betonnen
object. Om een boei op z'n plek te
houden, dachten we. Maar even
verder lag er precies zo één. We
hadden in dat gebied al eerder on
derzoek gedaan naar een gezonken
Duitse mijnenlegger. Onze objec
ten leken erg veel op de kustmij-
nen type A van dat schip. De ma
ten bleken te kloppen dus zijn we
verder gaan onderzoeken."
Bevrijdingsmuseum
,,De relatie met die mijnenlegger
is nog onduidelijk. Heeft die ze
daar gelegd? Of overboord gezet
tijdens het zinken?" Het wrak van
dat schip werd in 2013 in delen ge
borgen en overgebracht naar het
Bevrijdingsmuseum in Nieuw-
dorp.
,,We hebben alles intensief gefo
tografeerd en vastgelegd; diepte,
omgeving, details van de mijnen
enzovoorts. De exacte coördinaten
en de diepte zijn alleen aan de po
litie doorgegeven. We willen niet
het risico lopen dat we straks ho
ren dat er iemand is opgeblazen
door zo'n ding. Ik ben geen explo-
sievenexpert, maar zowel de ont
steking als de springstof zit er
nog.''
,,De mijnen zijn, waarschijnlijk
omdat er sinds de Veerse Dam
geen getij meer overheen gaat, nog
goed intact. Dat is best bijzonder.
Aan de hand van 1200 foto's heeft
Martijn Hessels, ook een duiker,
twee 3D-modellen gemaakt."
Barend en Marco hebben
woensdag met een laatste duik
naar de mijnen afscheid genomen
van 'De vergeten tweeling'. Niet
met een koud biertje, maar een
warme kop thee. ,,Het water is vier
graden hoor. Het is nu aan ge
meente Veere en politie wat er
verder mee gebeurt. Ik hoop dat ze,
eenmaal onklaar gemaakt, blijven
liggen. Of anders naar een mu
seum gaan."
Lachend: ,,Het is een mooie
vondst, maar geen gouden
Boeddha. Ach, een goudschat vin
den? Dat geeft ook zo'n gedoe. We
duiken twee keer per week als het
lukt, voorlopig dichtbij in het
Veerse Meer. Straks ga ik mis
schien naar Finland of Polen. Daar
kun je nog, op grotere diepte, van
die Pirates of the Caribbean-sche-
pen vinden
Dat voorstel doen de bestuurskun
digen Herman Lelieveldt en Casper
van den Berg in het essay Zo kan het
wél.
In de loop der tijd zijn steeds
meer gemeentelijke samenwer
kingsverbanden ontstaan. In Zee
land en Friesland valt hun werkge
bied samen met de provincie. In to
taal is er een lappendeken van 49
van dit soort regionale organisaties.
Lelieveldt en Van den Berg stellen
dat het Rijk, zonder enige vorm van
regie, allerlei taken naar gemeenten
heeft overgeheveld. Al dan niet ver
plicht werken gemeenten samen
om die taken uit te voeren.
Dit systeem is lastig voor ge
meenten. Ze zijn er veel tijd aan
kwijt en gemeenteraden hebben
weinig grip op al die samenwer
kingsverbanden. Onderlinge af
stemming tussen de tientallen re
gionale organisaties is ook lastig.
Voor Lelieveldt en Van den Berg ligt
de oplossing voor de hand. ,,De op
gaven die nu bij een veelheid van
regionale verbanden belegd zijn,
Wat ons betreft is het
nu het moment om
echt te gaan opereren
als één overheid
kunnen beter bij de provincies be
legd worden. Daar wordt het regio
naal slagvaardiger en democrati
scher van. Zouden we FryslSn en
Zeeland daarom niet kunnen be-
vrijden uit de wirwar van bestuur
lijke arrangementen."
De commissarissen van de ko
ning in Zeeland en Friesland, Han
Polman en Arno Brok, hebben wel
oren naar de oproep van de schrij
vers van het essay. ,,Wat ons betreft
is het nu het moment om echt te
gaan opereren als één overheid."
Het moment om het regionaal
bestuur te versterken is gunstig. In
Den Haag zijn sterke regio's be
stuurlijk in de mode. Dat consta
teerde vorige week oud-topambte
naar Geert van Maanen ook al naar
aanleiding van zijn onderzoek naar
het Overleg Zeeuwse Overheden.
In het essay citeren Van den Berg en
Lelieveldt minister Schouten die af
gelopen najaar voorspelde dat de rol
van de regio steeds belangrijker
wordt. Maar om dat waar te maken
is volgens de schrijver het hard no
dig serieus onderzoek te doen naar
'een radicaal andere organisatie van
ons regionale bestuur'.
Lelieveldt is verbonden aan de Univer
siteit Utrecht University College
Roosevelt in Middelburg, Van den Berg
aan de Rijksuniversiteit Groningen
Campus Fryslan in Leeuwarden.
vrijdag 5 maart 2021
Duikers stuiten op kustmijnen
Annemarie Zevenbergen
Vrouwenpolder
M Duiker Ba
rend de Lange
met zijn
blauwe duik-
scooter.
„Waarom zijn
de mijnen
nooit eerder
gevonden? Bij
voorbeeld bij
de aanleg van
de Veerse
Dam?" FOTO LEX
DE MEESTER
-Barend de Lange, duiker
Of het nu om energie of jeugd
zorg gaat, breng taken die pro-
vinciebreed geregeld moeten
worden onder bij de provincie.
Dat voorstel doen de bestuurs
kundigen Herman Lelieveldt en
Casper van den Berg. De provin
cies Zeeland en Friesland zijn bij
uitstek geschikt als proeftuin
om een einde te maken aan be
stuurlijke verrommeling.
Theo Giele
Middelburg
-Han Polman en Arno Brok
Het essay verscheen als deel 17
van de Montesquieu-reeks. Het
Montesquieu Instituut is een on-
derzoeks- en onderwijsinstituut
voor vergelijkende parlementaire
geschiedenis en constitutionele
ontwikkeling in Europa.
