Stortvloed aan protesten tegen nieuw Britannia
7
STRUIKELSTENEN KEIEN VOOR VERMOORDE JODEN UIT DOMBURG EN VEERE
Ook in Domburg
en Veere worden
struikelstenen
geplaatst die
herinneren aan
Joden die daar ooit
woonden, maar
werden vermoord
in de kampen.
JACOB MACHIEI.
TAVTELBAIJM
Twee bronskleurige
keien herinneren er
straks aan dat in de
oude villa Dorpzicht in
Domburg ooit mensen
woonden die op 16 juli 1943 zijn
vermoord in het Poolse concentra
tiekamp Sobibor. Het gaat om Lud-
wig en Hedwich Ruppel. Zij woon
den vanaf eind 1933 op de hoek van
de Westweg en Weststraat. Ze wa
ren gevlucht voor de nazi's en von
den in Domburg een plek waar ze
rustig konden leven tot de Duitse
oorlogsmachine hen inhaalde.
Zulke bronskleurige stenen lig
gen al op een aantal plaatsen in
Zeeland. Onder meer in Middel
burg. Maar er moeten nog meer
dere geplaatst worden, vertelt se
cretaris Marianne Gossije van de
Stichting Struikelstenen Zeeland.
Ruim 70.000
Struikelstenen (Stolpersteine) zijn
kleine keien, bedekt met een meta
len plaatje. Zij zijn bedoeld als her
innering aan de weggevoerde en
omgebrachte Joden in de Tweede
Wereldoorlog. Sinds 1994 zijn ver
spreid in Europa ruim 70.000 ge
plaatst door de initiatiefnemer, de
Duitse kunstenaar Gunter Demnig.
Op elke steen is in het messing
plaatje de naam, geboortejaar en
plaats en datum van overlijden ge
stanst.
Marianne Gossije kan nog niet
aangeven wanneer precies die twee
stenen in Domburg worden ge
plaatst. ,,Door de coronacrisis ligt
het stil. Want wij willen altijd na
bestaanden uitnodigen. Vaak moet
die uit het buitenland komen en
dat kan nu niet."
Jongetje
In haar woning in Middelburg lig
gen meerdere struikelstenen te
wachten op plaatsing. Ook voor Ja
cob en Blanche Taytelbaum. Zij
woonden ooit in Veere aan de Kade
9A en werden in Sobibor en Ausch
witz omgebracht. Zij zijn geboren
in Paramaribo en verhuisden in
1937 naar Veere en namen daar een
gevlucht Duits joods jongetje op.
Bij het uitbreken van de oorlog pro
beerden ze te ontsnappen, maar ze
werden bij de Nederlands-Belgi
sche grens tegengehouden omdat
de jongen de Duitse nationaliteit
had, zo valt te lezen op een website
die gewijd is aan Joodse oorlogs
slachtoffers.
Dankzij onderzoek door oud
Domburger Cees Maas weet Gos-
sije dat de familie Ruppel goed was
ingeburgerd in Domburg. Ze huur
den de villa van de lokale arts Frits
Vaandrager en deden 'wat elke
rechtgeaarde Domburger doet om
aan de kost te komen: kamers ver
huren aan toeristen'. Zij deed ook
naaiwerk en was vrijwilligster bij
een EHBO-post. Hij maakte vrien-
den door zijn grote interesse in het
Belgisch trekpaard, het werkpaard
van de Walcherse boeren. Maas
Door de coronacrisis
ligt het stil. Want wij
willen nabestaanden
uitnodigen
vond in een dagboek van een boer
een verwijzing naar Ludwig Rup-
pel: 'Wat een alleraardigste vent.
Hij heeft veel kennis van paar-
den. Hij heeft magere handen,
maar kan zelfs een ijzer onder de
poten slaan.'
Marianne Gossije hoopt dat het
plaatsen van die struikelstenen
spoedig kan worden opgepakt. Het
is volgens haar belangrijk de weg
gevoerde Joden met dergelijke ste
nen te herdenken. Ze weet uit erva
ring dat het indruk maakt. ,,Een
tijdje terug zag ik in de Lange Delft
in Middelburg twee jongens spelen
op hun stepjes. Een van hen zag
daar de vijf stenen voor de familie
Jacobson liggen. Hij stopte, bukte,
riep zijn vriendje erbij en samen
lazen ze de teksten waarna ze heel
stilletjes weggingen, zo onder de
indruk waren ze."
Dat betoogt 'De initiatiefgroep Bri
tannia met menselijke maat' waarin
een groot aantal bezorgde wijkbe
woners zich heeft verenigd. In een
uitgebreide 'inspraakreactie', verge
zeld van 180 handtekeningen, meldt
de initiatiefgroep goed te begrijpen
dat de gemeente het gat in Boule
vard Evertsen graag vult met een op
vallend en aansprekend gebouw.
Maar de Vlissingse bestuurders
moet 'de belangen van de bewoners
van Vlissingen niet ondergeschikt
maken aan de portemonnee van de
projectontwikkelaar'.
Dus moet het hotel in elk geval
niet hoger worden dan de 52 meter
die als maximaal wordt aangegeven
in het huidige bestemmingsplan. Of
dat bestemmingsplan nog geldig is
en als basis kan dienen voor een
nieuwe omgevingsvergunning
wordt overigens in twijfel getrokken
door een boulevardbewoner. Samen
met vier architecten verzet de man
zich in de Initiatiefgroep Boulevard
Evertsen ook tegen de hoogte, de in
passing op de boulevard, de uitstra
ling en beeldkwaliteit.
Burgemeester en wethouders
gaan voorbij aan een reeks van eer
der door de gemeenteraad vastge-
legde voorwaarden en beleidsvoor
nemens, betogen beide initiatief
groepen. Zo is de achterkant van het
Een muur waar
Trump jaloers op
zou zijn geweest
nieuwe hotel geen 'tweede voor
kant' - het streven - maar 'een muur
waar Trump jaloers op zou zijn ge
weest'. De architecten en de boule
vardbewoner pleiten ook voor be
houd van de mozaïeken. Die kun
nen volgens hen best in het nieuwe
hotel worden geïntegreerd. Alleen
dan blijft de 'onlosmakelijke, har
monische samenhang tussen archi
tectuur en beeldende kunst' over
eind, betoogt het groepje.
'Britannia met menselijke maat'
spreekt namens honderden Vlissin-
gers. Maar ze geeft zelf al aan dat
mensen uit die grote groep vaak
weer individuele wensen en bezwa
ren hebben, afhankelijk van de
plaats van hun woning ten opzichte
van de nieuwe Brit. Zo vrezen men
sen niet alleen voor meer schaduw
en verlies aan zonne-uren door
hoogte en volume van het nieuwe
luxe hotel, maar ook voor windhin-
der, lichtvervuiling en problemen
met de riolering. Zulke problemen
deden zich na bouw van de Sardijn-
toren ook voor in een deel van de
wijk achter de woontoren en som
mige huizen kampen nog immer
met (water)overlastproblemen.
Planschadeclaims
Veel Vlissingers zijn daarnaast bang
voor verkeers- en parkeerproble
men. 'Britannia met menselijke
maat' waarschuwt het college ook al
vast voor een groot aantal planscha
declaims. De initiatiefgroep is er niet
op uit de bouw van een nieuw Bri
tannia te traineren. Als er een paar
verdiepingen van het hotel worden
geschrapt, kunnen veel bezwaren
worden ondervangen, verwacht de
groep bewoners.
Wethouder John de Jonge kon gis
teren nog niet op geopperde be
zwaren en juridische vragen in
gaan.
donderdag 4 maart 2021
WA
De Ruppels en Taytelbaums herdacht
Emile Calon
Domburg
- Marianne Gossije
Met 64 meter zet het nieuwe
Hotel Britannia honderden wo
ningen in de achterliggende wijk
in de schaduw. Er moet minstens
twaalf meter af om voor veel
Vlissingers aanvaardbaar te zijn.
René Hoonhorst
Vlissingen
- tegenstanders van ontwerp
voor nieuw Hotel Britannia
HJ CR WüÖMDE
V Iftfif,
VEfiMO fifat) 1,10,1
AlJOf.HWIj/
■hhm
Marianne Gossije met twee stenen die in Veere komen ter herinnering aan Jacob Taytelbaum en zijn vrouw Blanche. Hij is vermoord in
Auschwitz, zij in Sobibor. foto dirkjan gjeltema
