10 NIEUWS
Economen: weinig problemen met oplopen staatsschuld
Jr
Tweede Kamer
wordt diverser
Erdogan zegt
te hervormen
Meer misbruik
dan geschat
TWEEDE KAMERVERKIEZINGEN
dagen tot de
verkiezingen
Een opmerkelijke trendbreuk mag
het gerust genoemd worden. In de
jaren na de bankencrisis luidde de
mantra op het Binnenhof: bezuini
gen, bezuinigen en nog eens bezui
nigen. Nee, de teugels konden echt
niet losser, meende toenmalig mi
nister van Financiën Jeroen Dijssel-
bloem (PvdA). Een gezond huis
houdboekje was prioriteit nummer
één. Nederland gaf zo bovendien
het goede voorbeeld aan de Zuid-
Europese landen.
Spoel een klein decennium voor
uit en de tijden van Joop den Uyl lij
ken terug te keren. Zelfs in de VVD-
fractiekamer zijn woorden als be
zuinigingen, denivellering of Zalm
norm nauwelijks nog te horen.
Evenals SP, PvdA en GroenLinks,
pleiten de liberalen voor hogere
uitgaven. Het CDA is ook overstag.
,,De politiek is anders over crisis
management gaan denken, men
beseft dat het veel werkgelegenheid
kost als je hard gaat snijden'', stelt
ING-hoofdeconoom Marieke Blom.
Dat ziet ook Wimar Bolhuis, eco
noom en bestuurskundige aan de
Universiteit Leiden. ,,Door kabinet
ten Rutte I en II is te hard bezuinigd
luidt de wetenschappelijke consen
sus onder economen. Dat besef is
gelukkig ook op het Binnenhof en
bij de ambtenarij doorgedrongen.''
Het laten oplopen van de staats
schuld is een verstandige strategie,
meent hij. ,,Als je komende vijfjaar
bezuinigt, gaat dat ten koste van de
economische groei en is het lastiger
je schulden af te betalen. Het is dus
logisch de kosten bij volgende ge
neraties te leggen.'' De overheid
kan bovendien 'gratis' lenen, de
rente op staatsleningen is momen
teel negatief.
Ook hoogleraar economie Bas Ja
cobs van de Erasmus School of Eco
nomics noemt het niet verkeerd tij
delijk meer uit te geven. ,,Door de
coronamaatregelen zit de economie
op slot en verkeren we deels in re
cessie. Door te stimuleren kan de
coronaschade straks sneller worden
ingelopen.'' Maar, zegt hij: ,,Politici
moeten het aanpakken van de coro
nacrisis niet vermengen met het
vergroten van de overheid.'' Jacobs
wijst er op dat veel partijen struc
tureel meer willen uitgeven aan
zorg en sociale zekerheid of de be
lastingen verlagen. ,,Dat is iets an
ders dan een crisis oplossen, zulke
uitgaven hebben niets met corona-
bestrijding te maken.''
Ruk naar links
Bedrijven moeten ondertussen fors
meer betalen, zelfs bij de VVD gaat
het om enkele miljarden extra. ,,Dat
brengt enige risico's met zich mee.
Bij fors hogere lasten gaan bedrij
ven minder investeren of kunnen
ze naar het buitenland vertrekken.
Dat drukt de economische groei en
werkgelegenheid.''
Al met al constateert de econoom
een 'forse ruk naar links' bij alle
partijen. „Allemaal gaan ze voor een
grotere collectieve sector, meer
inkomensgelijkheid en hogere las
ten voor bedrijven. Dat zijn alle
maal klassiek linkse thema's.'' Ge
volg is dat de rekening bij toekom
stige generaties wordt gelegd. ,,Een
hogere staatsschuld is in feite uitge
stelde belastingheffing.''
De zorgen van Jacobs springen in
het oog. Tijdens de vorige crisis
gold hij als één van meest vocale
criticasters van de bezuinigings
drift van kabinet Rutte II. ,,De eco
nomische situatie is echter anders
dan nu. Dat vergt een andere begro-
tingspolitiek.''
Jacobs wijst op een risico van op
de lange termijn te veel uitgeven.
,,Ik zie twee scenario's. In het meest
waarschijnlijke blijven rente en in
flatie laag en is het geen probleem
dat de staatsschuld nu oploopt. In
het minder waarschijnlijke scena
rio bestaat het risico dat de corona
crisis veel kapot heeft gemaakt. Als
er te veel bedrijven failliet gaan en
productiecapaciteit is verdwenen
dan kunnen we straks wel weer
dingen gaan kopen, maar dan is niet
alles beschikbaar. Dan komt er in
flatie, gaat de rente omhoog en stij
gen de kosten van de staatsschuld.
Veilige marges
Economen Blom en Bolhuis delen
Jacobs' analyse, maar zijn minder
pessimistisch. ,,De staatsschuld
blijft binnen veilige marges, ik zie
ook in 2060 geen groot probleem'',
stelt Blom. Ze erkent dat een gro
tere overheid ten koste kan gaan
van productiviteit en economische
groei. ,,Veel mensen vinden zorg en
herverdelen echter belangrijk, dit is
dus een afweging die politici kun
nen uitleggen. En met investerin
gen in onderwijs en klimaat geven
we toekomstige generaties ook iets
dat belangrijk is. Ze krijgen er kwa
liteit van leven voor terug.''
Mocht het slechte scenario van
Jacobs toch werkelijkheid worden
dan kan de overheid tijdig bijstu
ren, meent Bolhuis. Voor nu zullen
de rente en inflatie niet ineens fors
oplopen. ,,Pas als de staatsschuld 85
tot 90 procent van ons nationale in
komen bedraagt, dan wordt het ris
kant. Daar zit Nederland nog lang
niet aan.''
woensdag 3 maart 2021
GO
DEN HAAG De volgende
Tweede Kamer lijkt een
diversere afkomst te krij
gen. Op basis van de hui
dige peilingen hebben er
na de verkiezingen over
twee weken 20 van de 150
Tweede Kamerleden min
stens één ouder die niet in
Nederland is geboren, ver
wacht het Montesquieu
Instituut. Omgerekend is
dat 13 procent. Van de
Nederlandse bevolking is
25 procent migrant. In
2010 waren er nog maar
11 Kamerleden met een
migratieachtergrond; op
dit moment zijn dat er 15.
ANKARA De Turkse presi
dent Erdogan heeft een
actieplan gelanceerd waar
mee hij zegt de rechtsgang
eerlijker te willen maken en
de mensenrechten beter te
willen beschermen. Hij wil
ook betere bescherming
van de vrijheid van me
ningsuiting en religie. Het
actieplan is onderdeel van
economische en juridische
hervormingen. Erdogan zei
gisteren dat hij de rechter
lijke macht wil hervormen.
Erdogan kwam in 2003 als
regeringsleider aan de
macht. Sinds 2013 hebben
zijn regeringen een steeds
autoritairder karakter.
PARIJS In Frankrijk zijn
veel meer dan 3000 kinde
ren het slachtoffer gewor
den van seksueel misbruik
door priesters en anderen.
Het hoofd van het Franse
onderzoek naar mishande
ling in de rooms-katholieke
kerk sluit niet uit dat er
sinds 1950 minstens
10.000 slachtoffers waren.
De eerdere schatting van
de onafhankelijke commis
sie over 3000 slachtoffers
is 'zeker een onderschat
ting', aldus de onderzoeks
leider bij de presentatie
van een tussenrapport. Het
hogere cijfer is onder meer
gebaseerd op 6500 getui
genissen. Naar verwach
ting komt de commissie
later dit jaar met een reeks
aanbevelingen.
rei""™'-v J /I
Politieke partijen zien nu meer in uitgeven dan in bezuinigen, de overheid kan bovendien 'gratis' geld lenen. foto anp
'Veel meer uitgeven
valt goed uit te leggen'
In plaats van keihard te bezuini
gen zoals na de financiële crisis
leggen politieke partijen de
rekening van de coronapande-
mie nu volgens het CPB bij toe
komstige generaties neer. Hoe
eerlijk is dat? „Mensen krijgen
er ook wat voor terug.''
David Bremmer
Amsterdam
Het aftellen naar de
Tweede Kamerverkie
zingen op 17 maart is
begonnen. Deze krant
brengt tot die tijd een
dagelijkse verkiezings
pagina. Hierop bieden
we u een mix van inter
views met lijsttrekkers,
inzichtgevende artike
len over verkiezings
thema's en actuele
campagneverhalen.