7
CORONA GROEN
Met zijn snelle
vaccinatie
campagne is Israël
een proeftuin voor
de hele wereld.
Ook de invoering
van een 'groen
paspoort', dat
gevaccineerde
burgers privileges
geeft, wordt met
grote aandacht
gevolgd.
blijven' in de samenleving, laat zich al
op veel plekken zien. Winkelcentra la
ten alleen mensen met een 'groen pas
poort' toe. Burgemeesters geven alleen
bedrijven toestemming voor een her
start, waarvan het personeel 100 pro
cent 'groen' is. Sommige gemeenten
willen leerkrachten zonder document
verbieden voor de klas te staan. Bedrij
ven dreigen personeelsleden te ont
slaan als die zich niet laten inenten.
Volgens Maya Peled Raz, expert in
gezondheidsrecht en ethiek, gaat ont
slag een stap te ver. Voor het grotere
goed mag persoonlijke vrijheid soms
worden beperkt, maar personeel mag
onder dreiging van ontslag niet worden
gedwongen tot vaccinatie, stelt zij.
,,Maar werkgevers hebben wel het recht
alleen gevaccineerde medewerkers toe
te laten, omdat het personeel en het be
drijf niet in gevaar mogen komen'', al
dus Peled Raz, verbonden aan de Uni
versiteit van Haifa. Over verpleegkun
digen die zich niet willen laten inenten,
is zij kort: ,,Of je laat je vaccineren, of je
kiest een ander beroep.''
Advocaten en burgerrechtenactivis
ten denken daar anders over en doen
hun beklag bij het Openbaar Ministe
rie. ,,Er zijn geen deugdelijk beleid en
deugdelijke wetgeving. Iedereen doet
maar wat'', zegt Gil Gan-Mor van de
Associatie voor Burgerrechten in Israël.
,,Het wordt hoog tijd voor een brede
discussie in het parlement.''
Ook woedt er een andere discussie
rond het vaccinatieprogramma in Is
raël. Het succes ervan steekt schril af bij
de situatie van de Palestijnse bevolking.
Daarvan is pas een klein deel gevacci
neerd. Volgens critici in en buiten Israël
moet het zich verplicht voelen de Pales-
tijnen te helpen. De regering-Netan-
yahu heeft zich die kritiek inmiddels
aangetrokken en stuurt nu ook duizen
den vaccins naar Palestijns gebied.
De kritiek op de invoering van een vac
cinatiepaspoort in Israël is fel. Betogers
beschuldigen de regering van premier
Benjamin Netanyahu van 'dictatuur' en
'medische onderdrukking'. In koeien-
letters spat het woord 'apartheid' van
een spandoek. Honderden mensen pro
testeren in de straten van Tel Aviv tegen
gedwongen vaccinatie tegen Covid-19
en de invoering van de 'green badge'
met QR-code. Dat document geeft ie
dereen die is ingeënt of is hersteld van
besmetting met het coronavirus, privi
leges op allerlei terreinen, waaronder
toestemming tot deelname aan massa
bijeenkomsten.
Volgens de demonstranten leidt de
invoering van de 'green badge' tot een
scheiding in de samenleving: die tussen
een bevoorrechte gevaccineerde klasse
en een lagere klasse die nog niet is in
geënt of fel tegen vaccinatie gekant is.
Bijna twee miljoen Israëliërs boven de
16 jaar zijn nog niet ingeënt, omdat zij
geen haast hebben, het nut ervan niet
inzien, bang zijn voor bijwerkingen, of
uit principe een vaccin weigeren.
Wantrouwen
Ofek Hacohen (34) is een van burgers
zonder vaccin. Volgens de makelaar in
Jeruzalem wordt het risico van het vi
rus overdreven. Bovendien wantrouwt
hij de veiligheid van de vaccins. ,,Wat er
ook gebeurt, ik laat me niet inenten. Ik
kan ook best zonder een theatervoor
stelling, een voetbalwedstrijd of een
etentje in een restaurant.''
Het buitenland volgt de ontwikkelin
gen rond het zaterdag ingevoerde
'groene paspoort' met belangstelling.
Omdat Israël koploper is bij het vacci
neren - een derde van de bevolking is al
voor de tweede keer ingeënt -, rijst de
vraag hoe om te gaan met burgers die
het vaccin niet nodig vinden of er fel te
gen gekant zijn. Welke regels gelden er
en welke juridische, morele en maat
schappelijke problemen roepen die re
gels op? Deze vragen zullen ook gaan
opspelen bij internationale plannen,
zoals het toelaten van uitsluitend ge
vaccineerde passagiers op internatio
nale vluchten. Bovendien kunnen arme
bevolkingsgroepen in ontwikkelings
landen er niets aan doen dat zij bij vac
cinaties achteraan in de rij staan en
daardoor kunnen worden uitgesloten
van allerlei activiteiten.
Premier Netanyahu besloot afgelopen
weekeinde winkelcentra en musea
weer open te stellen voor publiek, op
voorwaarde dat iedereen voldoende af
stand houdt en een mondkapje draagt.
Ook fitnesscentra, hotels, zwembaden
en sportevenementen mogen weer de
deuren openen, en volgende maand de
restaurants. Maar dat geldt niet voor ie
dereen. Alleen mensen met een 'groen
paspoort' hebben toegang.
Het document werkt tweeledig. Het
dient als aanmoediging voor vaccinatie
en het is een stok om mee te slaan als
iemand weigert zich te laten inenten.
Daarmee betreedt de regering lastig
terrein. Iedereen snakt na een derde na
tionale lockdown naar een herstel van
het openbare leven, maar de vraag is
wanneer openbare veiligheid in bot
sing komt met recht op gelijke behan
deling, vrijheid van keuze en privacy.
Morele plicht
,,Je laten vaccineren is een morele ver
plichting. Het is een onderdeel van
onze gezamenlijke verantwoordelijk
heid'', zegt de minister van Gezond
heidszorg, Yuli Edelstein. ,,Wie zich
niet laat inenten, blijft achter.'' De rege
ring zal vaccinatie niet verplicht stellen,
maar werkt wel aan wetgeving die niet-
gevaccineerden verplicht zich elke twee
dagen te laten testen als zij op hun werk
in contact komen met publiek. Edel-
stein wil ook een wet die zijn ministe
rie de vrijheid geeft de identiteit van
niet-ingeënte mensen door te geven
aan lokale bestuurders.
Dat Israëliërs zonder vaccin 'achter-
vrijdag 26 februari 2021
Hans van Zon
Rotterdam/Jeruzalem
Israëliër zonder vaccinatie op
achterstand in de samenleving
M Een bezoeker laat zijn groene
pas zien (boven) die hem toegang
geeft tot een concert (links).
In de Israëlische kuststad Neta-
nyah zijn de sportscholen (links)
en winkelcentra open, maar alleen
voor gevaccineerden. fotos afp
