GEZOND
Meer echtscheidingen?
De crisis brengt óók
stellen dichter bij elkaar
Competentie, autonomie en verbondenheid
20
René Diekstra
Houd de moed erin door luidkeels mee te zingen
met je favoriete muziek. Uit onderzoek blijkt dat
daarmee sombere gedachten en gepieker verdwijnen.
,,Het doet de tijd stilstaan en je kunt er helemaal in
opgaan'', zegt gedragstherapeut Filip Raes.
Tips:
Er is een optocht aan
voorspellingen over
de gevolgen van de
coronacrisis voorbij
getrokken. De ge
zondheidszorg zou in elkaar
storten, artsen zouden vaker
over leven en dood moeten
beslissen, volksopstanden te
gen de maatregelen zouden de
samenleving ontregelen, kin
deren zouden onherstelbare
onderwijsachterstanden oplo
pen, huiselijk geweld zou dra
matisch toenemen en het aan
tal echtscheidingen zou door
het dak gaan.
Een stel uit mijn
praktijk raakte juist
wel met elkaar in
gesprek omdat ze
vaker thuis zitten
deze voorspellingen hard be
wijs is, met misschien een
'lichte' uitzondering voor hui
selijk geweld, hangen ze nog
als donderwolken boven ons
gemoed. Dat heeft alles te ma
ken met de psychologische
kenmerken van een crisis.
een situatie waarin je niet
meer op de gebruikelijke ma
nier belangrijke levensdoelen,
zoals gezondheid, kunt berei
ken terwijl nieuwe manieren
(nog) niet beschikbaar of
meetbaar zijn. De combinatie
van bedreigde levensdoelen
en de onzekerheid over effec
tiviteit leidt tot spanning of
stress, zowel individueel, rela
tioneel als maatschappelijk. En
tot meer onenigheid. Want
niets doen is in een crisis geen
optie. Om uit de crisis te ko
men moet je gaan experimen
teren. Daarbij is tolerantie
voor eventuele fouten cruciaal,
evenals gelegenheid geven
daarvan te leren. Een crisis is
dan ook materieel en emotio
neel vaak pijnlijk en vraagt of
fers waarvan de last dikwijls
zeer ongelijk verdeeld is.
nieuwe perspectieven, die an
ders nooit of heel laat zouden
zijn ontstaan. Neem echt
scheidingen. Van allerlei kan
ten is voorspeld dat die door
de crisis toenemen omdat
wankele relaties nu net dat
duwtje kunnen krijgen waar
door ze omvallen. Als je al ge
noeg van elkaar begon te krij
gen, dan zorgt de hele dag op
elkaars lip zitten er wel voor
dat de maat vol raakt. Maar
voor toename van echtschei
dingen is geen bewijs, eerder
voor afname.
Een stel uit mijn praktijk
raakte juist met elkaar in ge
sprek over kwesties waar ze
daarvoor geen tijd of aandacht
voor hadden, juist omdat ze
vaker met elkaar thuis opge
scheept zaten. 'Door al deze
gesprekken heb ik ontdekt dat
zij vooral mijn beste vriendin
is. Die wil ik graag dicht bij
mij houden', vertelde de man
in kwestie. Had Nietzsche ge
lijk toen hij schreef: 'Niet het
gebrek aan liefde, maar het ge
brek aan vriendschap maakt
huwelijken ongelukkig'?
De een gaat een rondje lo
pen, de andere zet Spotify
op en begint luidkeels mee
te brullen. Beide activitei
ten hebben hetzelfde psy
chologische effect: een mentaal dipje
zal als sneeuw voor de zon verdwij
nen. Een Amerikaans onderzoek
legde vorig jaar nog het verband tus
sen zingen en oxytocine, een hor
moon dat vooral vrijkomt bij aanra
king, vrijen en massages. Dat knuf
felhormoon, dat ook tijdens de zwan
gerschap, bevalling en borstvoeding
wordt aangemaakt, maakt je vrolijk,
helpt je te ontspannen en doet stress
afnemen. Wie zingt, produceert ook
endorfine, het gelukshormoon dat
pijn vermindert en geassocieerd
wordt met gevoelens van plezier en
genot.
Filip Raes, klinisch psycholoog,
gedragstherapeut en hoogleraar psy
chologie aan de KU Leuven, schrijft
over de voordelen van zingen in zijn
boek Weg van het piekeren: actie als
remedie. ,,In de eerste plaats is zingen
goed voor je lichamelijke gezond
heid, omdat het je ademhalingscapa
citeit verbetert en klachten zoals
astma kan doen afnemen'', zegt hij.
,,Het is ook goed voor je spierspan
ning en houding.''
Autonomie
Maar het mentale effect is net zo dui
delijk. ,,Een mens heeft drie basisbe
hoeften om zich goed te voelen, en
zingen vult die alle drie in'', legt Filip
Raes uit. ,,De eerste is competentie of
het gevoel ergens goed in te zijn. Wie
graag en veel zingt, heeft dat zeker al
ervaren. Het tweede is autonomie:
zelf het stuur van ons leven in han
den hebben en bepalen wat we doen.
Van werk waar mensen heel weinig
autonomie hebben, weten we dat
werknemers er zich slecht in voelen.
Bij zingen heb je die autonomie: jij
hebt controle over je stem, jij stuurt
de zang.''
,,Een derde basisbehoefte is ver
bondenheid. Door samen muziek te
maken of te zingen, in een koor bij
voorbeeld, voel je je verbonden met
de anderen in de groep. Mensen rap
porteren zelfs spirituele ervaringen
tijdens het samen zingen: ze gaan op
in iets groter dan henzelf. Dat zie je
ook bij supportersgezang in voetbal
stadions of grote parades. Dat groeps-
'Bij zingen heb je
autonomie: jij hebt
controle over je stem,
jij stuurt de zang'
gevoel moeten we nu helaas ontbe
ren omwille van de coronamaatrege
len, maar ook wie in zijn eentje on
der de douche zingt, zal zich gelukkig
voelen. Als je vol overgave zingt, ver
geet je jezelf en de tijd. Je bent dan
even niet aan het nadenken of pieke
ren. De auto is bijvoorbeeld dé plek
om te piekeren. De radio opzetten en
meefluiten of -neuriën, helpt dan.''
„Natuurlijk zijn er nog meer hob
by's die voldoen aan die drie basisbe
hoeften, maar muziek doet net iets
meer met ons. Het beroert onze ziel'',
gaat Raes voort. ,,Je kunt er kippenvel
van krijgen, het kan je aan het huilen
maken, of je wordt er blij en extatisch
van. Muziek en dans zijn ook een
constante in de menselijke geschie
denis, en hangen samen met alle be
langrijke gebeurtenissen en rituelen
in ons leven, van geboorte tot ster
ven. Muziek behandelt vaak univer
sele thema's, waardoor je je verbon
den voelt met anderen, zelfs al luister
DINSDAG 23 FEBRUARI 2021 GO
Hoewel er voor geen van
Eenvoudig gezegd is crisis
Rene Diekstra vraagt zich af
alle voorspellingen over de
gevolgen van corona wel
kloppen.
Maar een crisis brengt ook
c Reageren?
rene.diekstra@dpgmedia.nl
Waarom
meezingen
met de radio
gezond is
INGE STIERS
1. Adem goed
Sopraan Kelly
Poukens: ,,De lage
ademhaling of
buikademhaling is
de basis van een
gezonde zang
techniek."
2. Ontspan
,,Ga rechtop staan
met je ene voet
net iets voor de
andere. Zet je
voeten op heup
breedte. Zo sta je
steviger.''
3. Oefen op een
veilige plek
,,In de auto of on
der de douche bij
voorbeeld. Wil je
beter worden?
Oefen dan elke
dag, maar let erop
dat je je stem niet
overbelast.''
4. Leg emotie
in je stem
,,Integreer de
emotie die de mu
ziek bij je oproept
in je zang en ont
wikkel je eigen
stijl.''
5. Oordeel niet
„Wees realistisch.
Wil je écht leren
zingen? Laat je
begeleiden door
een zangcoach.''
- FILIP RAES