van hyperthermie
Wat zegt de wetenschap y
Is acht uur slaap onhaalbaar?
Geen nood, vijf is vaak al genoeg
Eureka! Kampvuur blijkt onmisbaar
Je lichaam ervaart
stress als gevaar en
laat je uit voorzorg
lichter slapen
19
nen en daarmee de effecten van de
chemotherapie."
Deelen: ,,Het is klinisch bewezen
dat hyperthermie de behandeling
van kanker in onder andere de
borst, baarmoeder, darmen, huid
en hoofd-halsgebied verbetert.
Daar zullen hopelijk nog soorten
bijkomen waarvan de behandeling
nu nog in de experimentele fase
zit, kanker in de botten, hersenen,
longen, lever, alvleesklier en pros
taat.''
,,Ik ben er trots op. Ze werken rete-
goed. Maar het kan altijd nog be
ter. Dan gaat het vooral om uit
breidingen als wordt aangetoond
dat deze behandeling voor nog
meer soorten tumoren werkt. Dan
zul je de algoritmes moeten aan
passen.''
Na de succesvolle testfase op
kunstweefsel en levende grote
dieren moeten de 'regelaars' van
Deenen zich nu bewijzen bij tes
ten op mensen, voor klinisch com
merciële machines waarmee op
grote schaal straks patiënten kun
nen worden behandeld. Ook die
testen worden uitgevoerd in sa
menwerking met de Uniklinik
Köln, het academisch ziekenhuis
van Keulen, en een fabrikant van
medische apparatuur.
,,Of ik daar zelf bij betrokken zal
zijn, weet ik nog niet, omdat ik
mogelijk fulltime bij een industri
eel bedrijf aan de slag ga. Maar de
grote slag met de algoritmes is al
gemaakt. De principes ervan zijn
voor 100 procent aangeleverd, de
algoritmes zelf voor 99 procent.
Het gaat er nu vooral om aan te to
nen dat de behandeling bij men
sen goed werkt en veilig is. Bij
welke soort kanker MR-HIFU-hy-
perthermie optimaal kan worden
gebruikt. Zelden heb je één hamer
waarmee je op alle spijkers kunt
slaan.''
„Jazeker. Ik heb ook al samenge
werkt met het Erasmus MC Kan
ker Instituut. Een nieuwe promo
vendus heeft die samenwerking
nu overgenomen in een vervolg
project. Ook dat onderzoek zal
mooie resultaten opleveren.''
Volgens slaaponderzoeker Merijn
van de Laar (Maastricht Univer
sity) moeten we ons minder druk
maken over hoelang we slapen en
zouden we het meer moeten heb
ben over hoe diep we slapen.
Het overkomt iedereen weleens:
een slechte nachtrust. Je gaat net
jes op tijd naar bed voor die be
langrijke vergadering of dat tenta
men morgen, maar eenmaal in bed
lijkt slapen een onmogelijke op
gave. En het helpt ook niet dat met
elk uur dat je op je wekker ziet ver
dwijnen je onrust toeneemt en het
nog minder waarschijnlijk wordt
dat je in slaap valt.
Volgens Van de Laar helpt de fo
cus op 8 uur slaap hier niet bij. ,,Je
denkt vast: alles minder dan acht
uur is slecht, want dat hoor je
overal", vertelt hij. ,,Maar het blijkt
dat theoretisch gezien de meeste
mensen aan 4,5 tot 5 uur slaap ge
noeg hebben." Van de Laar geeft
toe dat dat als weinig klinkt, maar
voegt eraan toe: ,,Er zit ook wel
een addertje onder het gras: het
gaat om 5 uur goede, diepe slaap."
Het is belangrijk om te begrij
pen dat niet elk uur dat je slaapt
hetzelfde is. ,,Veel mensen denken
dat ze zichzelf uitzetten als ze
gaan slapen, en dan weer aanzet
ten als ze wakker worden. Maar als
we kijken naar wat er echt gebeurt
tijdens je slaap, zien we dat deze
uit verschillende fases bestaat."
Van de Laar legt uit dat die diepe
slaap die je nodig hebt zich niet in
één blok voltrekt, maar afgewis
seld wordt met stukjes lichtere
slaap. Daar komt bij dat de diepe
slaap ook niet gelijk verspreid is
over een nacht van 8 uur. ,,Op
slaapgrafieken zien we dat men
sen in de eerste 4,5 tot 5 uur van de
nacht hun diepste slaap hebben.
Dat is dus ook de slaap die je het
hardst nodig hebt en die de meest
verkwikkende werking heeft."
Dat je 8 uur in bed hebt gelegen,
betekent dus ook niet altijd dat je
genoeg diepe slaap hebt gepakt.
Van de Laar: ,,Als je spannende of
stressvolle dingen doet, bouwt
zich gedurende de dag spanning
op en dat houdt je ook 's avonds
alert en wakker. Je lichaam ervaart
spanning of stress als een gevaar
lijke situatie, en in die situaties is
het evolutionair gezien niet han
dig om diep in slaap te vallen. Stel
dat je in een omgeving slaapt met
wilde dieren of vijandige stam
men, dan wil je snel weer wakker
kunnen worden, mocht het nodig
zijn. Het is dan handiger om tus
sendoor af en toe wat lichter te
slapen, omdat je op die momenten
nog alert bent voor bedreigingen.
Dat zien we nu nog steeds terug:
als je een stressvolle dag hebt,
slaap je lichter.''
We weten dat cafeïne en veel
naar een beeldscherm kijken niet
handig zijn voor het slapen gaan.
Wat volgens Van de Laar wel
helpt, is voldoende bewegen op
een dag. ,,Maar probeer ook die
fixatie op zo lang mogelijk in bed
liggen los te laten", benadrukt hij.
,,Dat levert alleen maar weer stress
op. Bij slecht slapen kan korter in
bed liggen dan juist goed werken.
En het gaat uiteindelijk dus niet
om de tijd die je slaapt, maar om
de kwaliteit van je slaap!"
,,Als kind, als student en
later in mijn beroep: ik
ben mijn hele leven bezig
met natuur. Onlangs rea
liseerde ik me echter dat
ik erover praatte en er les
over gaf, maar de echte
verbinding met natuur
aan het verliezen was. Dat
voelde verkeerd en dat
was voor mij de reden om
een jaar lang meer tijd
buiten dan binnen door te
brengen, dat wil zeggen
ten minste twaalf uur per
dag.
Puur praktisch bedacht ik
toen om een jaar lang bui
ten te gaan slapen. En dat
in alle vier de seizoenen.
Ik wilde de natuur onder
deel maken van mijn da
gelijkse leven, de beslom-
meringen, het werk. Bui
ten worden je grenzen
uitgedaagd - je wordt nat,
koud of mist het comfort
- wat het genieten in de
weg kan staan. Maar uit
onderzoek blijkt dat na
tuur enorm belangrijk is
voor ontspanning, inspi
ratie, gezondheid, enzo
voort. Mijn grootste mo
ment van inzicht kreeg ik
toen ik aan den lijve on
dervond hoe belangrijk
vuur is. Zo bezien had ik
dus bijna dagelijks een eu-
rekamoment. Door vuur
keer je terug naar de evo
lutionaire wortels van het
menszijn. Je staart in het
vuur alsof je naar Netflix
kijkt; het werd voor mij
onmisbaar. Zonder vuur
word je koud en raak je
onderkoeld. Daarnaast
heeft vuur een mentale
uitwerking. Het geeft je
een gevoel van veiligheid
en geborgenheid. Met een
vuur wordt een donkere,
koude plek een thuis.
Tijdens het jaar buiten
herinner ik me een ijs
koude winterochtend. De
avond ervoor had ik hout
gespleten zodat ik binnen
een paar seconde een vuur
aan het branden had. Het
was een soort hergeboorte
en ik realiseerde me dat
natuurbeleving niet per se
hoeft te draaien om bos of
biodiversiteit: een simpel
kampvuur opent een
groene wereld.''
-Jim Jansen
GO ZATERDAG 20 FEBRUARI 2021
Universiteit
van Nederland
warmte
«v
Een kankerpa
tiënt wordt be
handeld met hy
perthermie, in een
MRI-scanner. Met
de techniek van
Daniel Deenen
kan deze behan
deling worden ge
optimaliseerd.
BEELD PHILIPS
Is hyperthermie te gebruiken
tegen alle soorten kanker?
Zijn de algoritmen van Daniel
Deenen in beton gegoten?
Is er ook belangstelling van Ne
derlandse ziekenhuizen?
Je hoort altijd dat een mens acht uur slaap per nacht nodig heeft. Maar dat blijkt niet
helemaal waar. Het ligt genuanceerder.
FOTO SHUTTERSTOCK
BRENDAN HADDEN
Kijk op de site bij
r J /wetenschap
Wetenschappers
vertellen over hun
eurekamoment.
Deze keer
Koen Arts (38),
universitair docent
bij Wageningen
Unversiteit
Wetenschap wordt gemaakt in samenwerking met NewSCiCntïSt en met
Universiteit
van Nederland
Tumor wordt
verwarmd met
ultrasone
golven