zelfdoding
Onder politici
Een pandemie vraagt om wetten
waar nooit iemand over nadacht
Meergoede
ambtenaren
daarging
het in het
spoeddebat
niet over
4
Erik Ziengs met een
foto van Joël. Nog
steeds kan hij niet
praten over zijn ver
lies zonder dat hij
volschiet.
Praten over
zelfmoord
gedachten
kan anoniem:
chat via 113.nl,
bel 113 of bel
gratis 0800-0113.
en had een lieve vriendin. Het
deed Ziengs allemaal denken dat
hij zich misschien wel om niks
zorgen maakte. ,,Hij en zijn vrien
din waren gek op elkaar. We wa
ren dan ook stomverbaasd dat hij
het uitmaakte. Pas achteraf besef
ten we dat hij alle schepen achter
zich aan het verbranden was.''
Ziengs is aan het werk in Den
Haag die 2de oktober. Thuis in As
sen heeft zijn vrouw een aanva
ring met haar zoon. Hij wil niks
die dag, is stuurs. ,,Mieke belde me
's middags op om te zeggen dat ze
hem naar zijn kamer had gestuurd.
Ik zei dat ik hem nog zou bellen.''
Het telefoongesprek dat volgde,
was het laatste dat Ziengs met J oël
had. ,,Ik zei dat hij normaal moest
doen. Ik heb hem echt stevig aan
gepakt. Gezegd dat het eens afge
lopen moest zijn met het gesode
mieter. Ik was er ook klaar mee, de
dag erna zou de hulpverlener ko
men. Ik zei nog: 'Nu ga je zeker
weer weglopen?' Hij zei: 'Nee pap,
ik loop niet weg'. Dat heeft hij in
derdaad niet gedaan.''
Die avond net na zevenen - een
uur na het gesprek dat Ziengs met
hem heeft gehad - loopt zijn moe
der naar Joëls kamer om hem te
halen voor het eten. Daar loopt ze
op tegen zijn lichaam.
,,Ik zat net te eten met collega's
toen mijn telefoon ging. Mieke,
stond er in het scherm. Maar het
was Mieke niet. Het was de buur
man die was komen aansnellen en
die me vertelde wat er gebeurd
was.'' Na al die jaren blijft de ge
beurtenis een open wond. Voor de
twee broers en de zus van Joël,
voor zijn moeder en ook voor
Ziengs. Allemaal worstelen ze nog
dagelijks met het verlies.
Blij ei
,,Het heeft iedereen veranderd. Mij
ook. Ik was altijd een blij ei. Tot
2013. Ik heb daarna een lange peri
ode gehad dat ik alles relativeerde.
In de fractie ging ik er dan hard in
als iemand een politiek probleem
aankaartte. Dan viel ik uit en zei:
flikker toch op, waar maak je je
druk om? Dat is later weer minder
geworden. Maar ik ben nog steeds
wiebelig af en toe.''
Drie keer per jaar let hij extra op:
de dagen voor Joëls verjaardag, de
dagen voor zijn sterfdag en met
kerst. ,,Dan camoufleer ik mijn
buien wel met humor, maar er is
altijd wel een moment dat het me
overvalt en ik emotioneel word.
Daarom ontwijk ik dingen. Ik ga
niet naar fractie-uitjes of naar het
kerstdiner. Ik moet daar dan Erik
spelen, terwijl ik dat niet kan.''
Achteraf neemt Ziengs zich het
laatste gesprek met zijn zoon nog
steeds kwalijk. ,,Had ik maar tegen
mijn vrouw gezegd: ga nog eens
bij hem kijken na mijn telefoontje.
Was ik maar niet boos op hem ge
worden. Had ik hem maar meege
nomen naar Den Haag. Maar hij
was er al langer mee bezig, daar
ben ik van overtuigd. Alleen heb ik
het idee dat ik hem nog over de
rand heb heen geduwd door dat
stevige gesprek. Mijn omgeving
zegt: dat is niet zo. Maar ^k moet er
mee verder.''
Politiek verslaggever Hans van Soest schrijft elke week over wat er speelt in Den Haag.
Deze week: en wéér tikte een rechter de overheid op de vingers.
Premier Mark Rutte praat
het liefst over de rijks
overheid in combinatie
met het woord 'afslan
ken'. Maar na deze week
zal hij zich mogelijk achter de oren
krabben: juist wat meer goede ju
risten hadden hem veel leed kun
nen besparen.
Het kabinet kwam met de schrik
vrij dinsdagavond. Nadat de rech
ter een streep had gezet door de
avondklok omdat er volgens hem
een verkeerde rechtsgrond was ge
kozen, moesten wetgevingsjuris
ten op het ministerie van Justitie
en Veiligheid als dollen aan de slag
om de boel te repareren. Er werd
een noodwet in elkaar gezet en
een spoedappèl aangevraagd bij
het Gerechtshof. En hoewel heel
Nederland zich verbaasde over het
'juridisch geklungel van het kabi
net' (dixit SP-leider Lilian Marij-
nissen), bleef het land die avond
na 21.00 uur braaf binnen.
Terwijl de Tweede Kamer zich
donderdag in een debat boos
maakt over de 'blamage' en de
'puinhoop', koos de voorzitter van
de Eerste Kamer aan de overkant
van het Binnenhof minder grote
woorden. ,,Je kunt ook stellen dat
deze week bleek dat onze demo
cratische rechtsstaat goed werkt'',
zegt senaatsvoorzitter Jan Antho-
nie Bruijn. ,,Naast een kabinet en
een parlement, heb je rechters die
meedenken. Dat zorgt voor de no
dige controle en balans in het sys
teem. Het houdt de wetgever
scherp.''
De nuchterheid van Bruijn is op
vallend in een week waarin half
Nederland woedend over het kabi
net heen viel. Het was niet voor
het eerst dat het kabinet op de vin
gers werd getikt door een rechter.
Eerder in de coronacrisis moest
het ook al met een reparatiewet
komen om inkomende reizigers te
kunnen verplichten een negatieve
PCR-test te laten zien.
Meer voorbeelden: dat de wo
ningbouw op zijn gat kwam te lig
gen, kwam doordat de rechter een
streep zette door de stikstofregels
die Den Haag had gemaakt. En
eerder verplichtte de rechter het
kabinet meer te doen aan de CO2-
uitstoot (Urgenda-vonnis) en
moesten rookruimtes in de horeca
verdwijnen omdat ze in strijd wa
ren met een internationaal ver
drag.
De Eerste Kamer is er juist om
extra te controleren of wetsvoor
stellen wel goed zijn onderbouwd.
Over de omstreden avondklokwet
moest de senaat zich nog uitspre
ken, maar Bruijn snapt wel dat
mensen vragen: doen ze daar hun
werk wel goed? ,,Rechten is geen
exacte wetenschap. Zet drie juris
ten bij elkaar en je krijgt soms drie
verschillende interpretaties van
een wet. Het zou dus juist verba
zend zijn als alle parlementariërs
van de Tweede en Eerste Kamer al
tijd precies hetzelfde denken als
een rechter.''
De opmerking van Bruijn lijkt te
worden onderschreven door de
voorgeschiedenis van het avond
klokdebat. Alleen SGP-leider Kees
van der Staaij waarschuwde vooraf
dat het kabinet een vormfout
maakte. Maar hij is zeker niet de
enige jurist in de Tweede Kamer.
Bij het aantreden van deze Kamer
waren er 26, meer dan welke an
dere beroepsgroep dan ook in de
volksvertegenwoordiging. Toch
dachten anderen - net als
justitieminister Ferd Grapperhaus
- dat het geen probleem zou zijn.
Hoogleraar bestuursrecht Jacobine
van den Brink vindt dat Den Haag
doorgaans best goed 'juridisch
werk' aflevert. ,,Neem de stikstof-
regels: daar waren de meningen
over verdeeld. Zelfs de Raad van
State moest advies inwinnen. Het
was helemaal niet zo evident dat
de regels niet deugden. En bij de
Urgenda-zaak verschillen de me
ningen nog steeds of de rechter
daar niet te ver is gegaan met de
interpretaties van internationale
verdragen.'' Ze wil maar zeggen:
het ligt allemaal wat genuanceer
der. Zeker in een pandemie moe
ten wetten worden gemaakt waar
niemand ooit over heeft nage
dacht. ,,Dan kun je dingen over het
hoofd zien.''
Maar Van den Brink ziet wel een
ander patroon. Actiegroepen pro
beren vaker via de rechter hun ge
lijk te krijgen. Dat leidt tot meer
rechtszaken en dus ook tot meer
gevallen waarin de rechter de
overheid in het ongelijk stelt.
En dan ziet ze een reëler pro
bleem opdoemen: heeft de over
heid wel voldoende goede wetge
vingsjuristen in dienst? De laatste
jaren is bezuinigd op de rijksover
heid. Vakbonden waarschuwden
eerder dat veel expertise op minis
teries dreigde te verdwijnen.
,,Bij de toeslagenaffaire hebben
we gezien dat een goede over
heid geld kost. Uiteindelijk
kon het ook zo misgaan bij de
Belastingdienst omdat er zo
op het apparaat bezuinigd
was. Wie een goede rechts
staat wil, kan niet voor een
dubbeltje op de eerste
rang zitten."
Meer goede amb
tenaren. Daar ging
het deze donderdag
in het spoeddebat
dan weer niet over.
Net zo min als in de
meeste verkiezingspro
gramma's overigens.
GO ZATERDAG 20 FEBRUARI 2021
FOTO CORNÉ SPARIDAENS
