VVD-Kamerlid Erik Ziengs verloor zijn zoon Joël (23) door
16
Zelfdoding onder jongeren is een taboe. Ouders - vaak
gedreven door schuldgevoel - praten er niet makkelijk over.
VVD-Kamerlid Erik Ziengs doet dat wel, in de hoop dat
andere ouders wél tijdig kunnen ingrijpen.
Zorgen door
coronacrisis
Ik heb het idee
dat ik hem over de
rand geduwd heb
door dat laatste
gesprek'
Die donderdagochtend
gaat de bel van de
voordeur bij Kamerlid
Erik Ziengs. Het is de
hulpverlener van zijn
zoon Joël. ,,U bent te laat'', zegt
Ziengs. De avond ervoor heeft zijn
23-jarige zoon zichzelf van het le
ven beroofd.
Het is inmiddels zeven jaar gele
den dat Ziengs en zijn vrouw hun
zoon verloren. Nog steeds kan hij
er niet over praten zonder dat hij
volschiet. ,,Sorry hoor, ik kan er
niets aan doen.'' Dat hij er nu een
interview over geeft, is omdat de
VVD'er de Tweede Kamer verlaat
na de verkiezingen van 17 maart.
,,Als dit artikel wordt gepubli
ceerd, is het verkiezingsreces al be
gonnen. Dat betekent dat ik niet
meer allemaal collega's op de gang
tegenkom die me erover aanschie
ten.''
Hoewel het hem moeite kost,
wil Ziengs zijn verhaal doen in de
hoop andere ouders te helpen.
,,Alsjeblieft, neem het serieus als je
kind depressief is. Denk niet dat
het wel goed komt met een pille
tje. Schakel tijdig hulp in. Probeer
je kind eruit te trekken. Ons is dat
niet gelukt.''
In Den Haag kennen mensen
Ziengs als een vrolijke, joviale
man. Maar van binnen kwijnt hij
af en toe weg. ,,Ik heb nog elke dag
het gevoel dat ik meer had kunnen
doen. Het rare is: je drukt dingen
weg en denkt dat het wel mee zal
vallen. Je weet dat je kind depres
sief is, maar er is toch een stem
metje in je achterhoofd dat je ge
rust probeert te stellen en zegt dat
het zó erg niet zal worden. Maar zo
erg werd het bij ons wel. Echt ou
ders, als je dit leest en je herkent er
iets van: onderneem actie.''
Vrees voor welzijn jongeren
Tijdens een fietstochtje in de
buurt van hun woonplaats Assen
vertelt Joël zijn vader voor het
eerst over zijn depressie. Het is juli
2013. ,,Joël vertelde dat hij het le
ven af en toe niet meer zag zitten.
En dat hij al meerdere pogingen
had ondernomen om er een einde
aan te maken. Vergeefs had hij ge
probeerd zich te verwurgen. Hij
zei dat hij niet voor een trein wilde
springen omdat hij het ons niet
kon aandoen als hij niet meer
toonbaar was.''
Ziengs schrok zoals hij nog
nooit geschrokken was. Joël had
een geschiedenis met psycholo
gen. Maar dit? Dit had hij nooit
vermoed.
Opstandig
Als kleine jongen was Joël wel 'een
buitenbeentje'. Hij ging een tijdje
naar speciaal onderwijs omdat hij
lastig sprak, werd gediagnosti
ceerd met PDD-NOS (stoornis die
problemen geeft op het gebied van
sociale contacten en communica
tie, red.) en doorliep met behulp
van medicatie en jeugdzorg zijn
verdere schoolcarrière. Na zijn
18de viel die hulp weg. ,,Hij wilde
die ook niet meer. Moest telkens
zijn verhaal opnieuw doen als er
weer een ander voor hem zat. Hij
was het zat, al die hulptrajecten.''
Ziengs dacht dat Joël gewoon
opstandig was. ,,Ik was dol op
hem, hij was wel dwars, maar dat
ben ik soms ook. Hij was razend
intelligent, deed eigenlijk alleen
wat hij zelf wilde. Dat kon ik wel
in hem waarderen. Maar er waren
ook moeilijke periodes.''
Zo trok hij een tijdje in bij zijn
oudere broer, maar na een halfjaar
moest Ziengs Joël weer komen op
halen omdat hij zichzelf verwaar-
loosde. Hij poetste zijn tanden
zelfs niet meer. Sowieso reageerde
Joël anders dan anderen op din
gen. ,,Hij had een panische angst
voor de tandarts. Als kind is hij
ooit eens op de intensive care te
rechtgekomen doordat er iets mis
was gegaan bij een behandeling.
Toen hij later aan zijn kaak geope
reerd moest worden voor implan
taten, liep hij weg van huis. Hij
bleef dagen weg. Ik dacht dat hij
recalcitrant was, maar dat hij zo
wanhopig was, heb ik nooit ge
merkt tot hij het vertelde.''
Na de bewuste fietstocht trok
ken Ziengs en zijn vrouw aan de
bel bij hulpinstanties. ,,Joël wilde
eerst niet, maar gaf uiteindelijk
toch groen licht om hulp in te
schakelen. Alleen was toen net de
vakantietijd begonnen. Het was
moeilijk een afspraak te krijgen.
Uiteindelijk werd het eerste ge
sprek ingepland voor 3 oktober.
Pas maanden later.''
In de tussentijd leek het beter te
gaan met Joël, dachten zijn ouders.
,,Ik heb toch niet goed opgelet. Ik
wilde het misschien ook niet we
ten. Maakte me zelf wijs dat hij
maar een verhaal had verteld. Je
wilt het ook niet weten hè, als ou
der. En ach: er komt toch hulp?''
Die zomer hielp Joel nog met
het opknappen van het huis. Hij
kreeg een baan als taxichauffeur
ZATERDAG 20 FEBRUARI 2021 GO
'Ouders, zoek
als j eblieft hulp
als je kind
depressief is'
HANS VAN SOEST
De afgelopen tien jaar is het
aantal zelfdodingen onder
de jeugd gestegen. In 2009
ging het om 108 kinderen en
jongeren in de leeftijd van
10 tot 25 jaar. In 2019 be
roofden 159 kinderen en
jongeren in die leeftijdsca
tegorie zich van het leven,
blijkt uit cijfers van het CBS.
Door de coronacrisis nemen
de zorgen over het geestelijk
welzijn van jongeren toe. Veel
professionals zijn bang dat
het aantal zelfdodingen nog
verder zal oplopen, al blijkt
dat nog niet uit de cijfers.
Het ministerie van Volksge
zondheid heeft deze maand
24 miljoen euro uitgetrokken
voor programma's om suïcide
te voorkomen. Jeugdzorg Ne
derland en tal van andere or
ganisaties ondertekenden
een pact om het aantal zelf
dodingen de komende jaren
fors terug te dringen, bijvoor
beeld door het wegnemen
van het taboe op suïcidale
gedachten.
,,Het is verschrikkelijk als
mensen gedreven door wan
hoop en vaak in eenzaamheid
zelfdoding als enige oplos
sing zien'', zegt staatssecre
taris Paul Blokhuis (Volksge
zondheid). „Elke suïcide is
een persoonlijk drama met
grote impact op de nabe
staanden, naasten en de
eventueel betrokken hulpver
leners.''
