Vincent liep zo
de natuur in,
een woestenij
van bossen
en heidevelden
van een smal steegje is er uitzicht op de
achterkant van het statige pand met rechts
het atelier dat Vincent betrok na aankomst
in Nuenen. Zijn ouders, die de pastorie
bewoonden, boden aan om er grotere ra
men in te maken - hun zoon was tenslotte
schilder en had zoveel mogelijk licht nodig
- maar de artiest wilde het niet. Hij deed
het af als overbodige luxe.
Vincent wilde in Nuenen een boeren-
schilder zijn, naar zijn voorbeeld Jean-
Fran^ois Millet. De grootste schoonheid zat
volgens hem in de eenvoud. Of het nou om
de natuur ging of om de mensen. Liever
tekende Vincent het doorleefde gezicht
van een boerin, dan het gladde gelaat van
een rijke dame. En geen mooier kostuum
dan dat van de boer.
Achter de pastorie staan nu huizen en
winkels, maar destijds liep Vincent er zo de
natuur in, een woestenij van heidevelden,
zandpaden, sloten en bossen. Zo ruig als
eind 19de eeuw is de natuur rondom het
dorp niet meer, maar er zijn stukken die
nog aardig in de buurt komen, zoals het
Nuenens Broek, een drassig gebied aan
de oevers van de Dommel.
Over onverharde landbouwwegen
wandel ik in de richting van Nederwetten.
Het landschap is er nog niet door ruilver
kaveling gladgestreken. Er zijn weilanden,
grillige plukken bos, stroken met struiken,
elzensingels en wilde zompige stukken
die soms onder water staan. Ik herken de
schetsen van Van Gogh. Sloten met knot
wilgen, zandpaden met kale populieren,
soms een kerktoren of een molen die de
horizon markeert.
Ik vraag me af of Vincent met zijn
schetsboek onder zijn arm traag over de
wegen slenterde ofjuist met ferme pas
door de velden liep. Was hij onderzoekend
of vastberaden? Het is gissen. Een inter
view dat de heemkundekring in 1966 had
met de laatste ooggetuige, de hoogbejaarde
Piet van Hoorn, geeft een beeld: ,,De mees
te mensen bekeken hem voor een gek,
maar hij was helemaal niet gekdan ging
hij daar eens heen, dan ging hij hier eens
heen, en dan ging hij ginder heen. En dan
zeiden ze daar is die gek weer bezig. Maar
dat was geen gekheid, dat was alleen om
een punt te vinden waar dat hij kon schil
deren.''
Natuurlijk wordt Van Gogh in Nuenen
niet meer voor gek versleten, maar open
lijke bewondering heeft toch tot eind 20ste
eeuw geduurd. Wat begon met een infor
matiecentrum in een koetshuis, is uit
gegroeid tot het Vincentre met een mooie
presentatie over de schilder, die vooral
zijn Nuenense periode belicht. Ook kun
je er terecht voor boeken, begeleide rond
leidingen en een Brabantse kop koffie.
Volgens directrice Simone van der
Heiden is er steeds meer internationale
belangstelling: ,,Zelfs grote maatschappijen
die riviercruises organiseren weten ons te
vinden. Je loopt in het dorp als het ware
door de tekeningen en schilderijen van
Van Gogh. En je komt meer te weten over
de persoon. Dat is voor veel mensen een
unieke belevenis.''
Brabant krijgt steeds beter in de gaten
dat Vincent in zijn geboortestreek een
groter podium verdient. Behalve de nieuwe
tentoonstelling in het Noordbrabants Mu
seum in Den Bosch, wordt het Vincentre in
Nuenen twee keer zo groot, zijn er plannen
40
Reizen
Optimistisch
In brieven aan
zijn broer schreef
Vincent: 'Het gaat
mij in Brabant
nogal wel. Ten
minste, ik vind de
natuur hier erg
opwekkend.'
