Voor mensen uit zijn geboortestreek is het
een gegeven van alledag: Vincent van Gogh
was een Brabander. Maar de trots groeit
en dit jaar staat er veel nieuws te gebeuren.
Op zoek naar sporen van het genie dat hier
zijn eerste meesterwerken schilderde.
Dat de meeste tekeningen en
schilderwerken uit deze periode
donker en zwaarmoedig ogen, is
volgens Berger een misvatting:
,,Als je heel goed kijkt, zie je al
hoe hij experimenteert met de
kleuren waar hij nu zo bekend om
is. In het aquarel van de pastorie-
tuin in Nuenen zit bijvoorbeeld
een prachtig blauw en groen.''
De pastorie staat er 156 jaar
later nog steeds. Aan het eind
Voor de meeste dorpsbewoners van
het 19de-eeuwse Nuenen moet Vincent
van Gogh een vreemde snuiter zijn ge
weest. Zoon van de dominee, 30 jaar oud
en werkloos, sjofel gekleed en dan werd er
ook nog gefluisterd dat hij in Den Haag on
gehuwd had samengewoond met een pros
tituee en haar twee kinderen. Niemand
die in de gaten had welk wonder zich recht
voor hun neus aan het voltrekken was.
Hoewel het dorp sinds 1883, het jaar dat
Vincent er ziek en berooid aankwam, veel
is veranderd, zijn er nog tal van plekken te
zien die hij heeft getekend of geschilderd.
Sterker nog, er is niet één andere plaats,
ook niet in Frankrijk, waar zijn werk nog
zo herkenbaar in het landschap is terug te
vinden. Van het kerkje tot het populieren
laantje, van winterse knotwilgen tot
watermolens.
Een van die bijzondere plaatsen is de
Collse watermolen, in 1884 door Vincent
vastgelegd met olieverf op doek en plaat.
De schilder zou het houten gebouw met
rode dakpannen nu nog moeiteloos her
kennen. Ik zie hoe het water door het
dubbele rad stroomt en schuimend tevoor
schijn komt, precies als op het schilderij
dat één van de pronkstukken is van het
Noordbrabants museum in Den Bosch.
Het museum hoopt eind maart de
nieuwe Van Gogh-zaal te kunnen openen.
,,Van Gogh was onderdeel van de histori
sche expositie, maar krijgt nu een eigen
ruimte met dertien originele werken'',
vertelt conservator Helewise Berger. ,,Je
zou kunnen zeggen dat Vincent in Brabant
heeft leren schilderen. Het verschil tussen
zijn eerste en laatste werk dat hij
hier heeft gemaakt is enorm.''
ZATERDAG 20 FEBRUARI 2021 39
TEKST EN FOTOS HANS AVONTUUR
