keer heb ik mijn mond open gedaan, toen
was ik het zó zat.''
,,Hij ging tekeer tegen mijn moeder. Dat
begon over het eten. Nou was mijn moeder
ook geen geweldige kok, maar in zijn ogen
was het nooit goed. En toen begon hij nog
tegen haar over dat ze als mens niets voor
stelde. Dat ze een kutwijf was. Dat kon
ik niet verdragen. Ik was elf, maar ben
opgestaan en schreeuwde: 'Wie denk je
eigenlijk wel niet dat je bent?'''
,,Hij gaf me een klap - dat was de eerste en
ook laatste keer. Die agressie bleef, maar
vooral in verbaal opzicht. Nooit durfde ik
iets te vertellen waarvan ik dacht dat hij
boos zou worden. Ik was bang voor hem. Ik
vroeg me soms af: was hij al agressief voor
de oorlog of is dat door de oorlog gekomen?
Het antwoord weet ik niet.''
„Vooral in mijn studententijd hebben we
avonden gehad waarop we enorm gelachen
hebben. Hij was ook een bijzondere man.
Hij had zo zijn momenten. Bijvoorbeeld als
we met z'n allen muziek maakten. Mijn zus
achter de piano, ik met mijn mandoline.
Dan drumde mijn vader met een stoffer
op het deksel van een olietankje dat in de
kamer stond.''
,,Ik studeerde Frans in Groningen. Dat
kon ook in Amsterdam, maar ik wilde zo
ver mogelijk van mijn ouderlijk huis in
Den Haag zijn. De eerste keer dat ik mijn
moeder belde, zei ze: 'Je vader is niet te
genieten'. 'What's new', dacht ik, maar ze
zei: 'Hij mist je zo'. Ik kon dat niet geloven.
Stiekem voelde ik een soort trots.''
Het eerste bezoek van haar vader aan haar
studentenkamer vergeet ze nooit. ,,Ik had
zuurkool gekookt. Tijdens het eten zei hij
niets. Het was een gespannen sfeer, maar
ach, dat was wel vaker. Een paar dagen later
kreeg ik een brief. Dat hij zich zo verheugd
had op de maaltijd, maar zuurkoolwas hij
daar helemaal voor uit Den Haag gekomen?
Hoe kón ik hem dit aandoen? En daar ging
Wat gebeurde er?
Hoe reageerde hij?
Was het alleen maar somberheid thuis?
Veranderde jullie verstandhouding toen
u ging studeren?
30
