Als je nog maar kort te leven hebt, wat doe je dan?
Annemarie Haverkamp sprak voor deze krant twee
jaar lang wekelijks met iemand die wist dat het einde
nabij was. Binnenkort verschijnt haar boek Ik heb
geleefd. „Mensen die doodgaan, kun je alles vragen.''
'Wie met mij praat gaat dood.' Heel
lang was dat in mijn hoofd de titel van
het aanstaande boek. Omdat het zo was:
wanneer ik bij je aanklopte, wist je dat
het echt foute boel was. Dan duurde het
niet lang meer tot je je laatste adem zou
uitblazen. De eerste drie mensen die ik
interviewde, stierven nog voor ik hun
verhaal in de krant kon zetten. Dat gaf
me een ongemakkelijk gevoel. Ik leek
wel Magere Hein die met een zeis in de
vorm van een balpen de deuren langs
ging.
Natuurlijk was het onzin. Het verband
lag anders: mensen waren al ongenees
lijk ziek en daarom kwam ik op visite.
Maar toch. Menige nacht lag ik woelend
in bed, me afvragend of ik er wel goed
aan deed het land te doorkruisen op
zoek naar het noodlot.
In oktober 2018 bezocht ik voor het
eerst van mijn leven een hospice. De
man die binnen afzienbare tijd zou
sterven, vroeg me welk gebakje ik wilde:
hazelnoot of slagroom? Op het terras
in de zon aten we van onze taart. Hij
lachend, vol bravoure. Ik op mijn hoede,
zoekend naar de juiste woorden. Kon
ik vragen hoe hij het vond dat hij zijn
kinderen niet zou zien opgroeien?
Na twee interviews voor de serie 'Ik
heb geleefd' wist ik al dat je alles kunt
vragen. Simpelweg omdat geen enkele
vraag meer als een verrassing komt.
Mensen die doodgaan, weten dat al een
tijdje. Zij hebben zich al lang het hoofd
gebroken over duizend-en-één kwesties.
Hoe moet dat met het gezin? Het bedrijf?
Het huis? Verkopen we de caravan? Is er
een hiernamaals? Wie moet er spreken
op mijn uitvaart? Draaien we ABBA of
Slayer? En alvast een tip voor iedereen
die in zijn omgeving iemand kent die
ernstig ziek is: blijf vooral praten en
vragen. Uit al mijn gesprekken heb ik
geleerd dat mensen gezien willen wor
den. Omdat ze er nog zijn. Het ergste
wat je kan doen is iemand die nog leeft,
doodzwijgen. Stap over die schroom
heen en vraag gewoon hoe het gaat en
ofje misschien iets kunt doen.
Waar ik zelf het meest benieuwd naar
Zij hebben
geleefd
TEKST ANNEMARIE HAVERKAMP
ZATERDAG 20 FEBRUARI 2021 21
