t
-- -
- - -
7
Vluchtelingen kunnen niet wennen en keren ondanks gevaren terug
De oorlog in Syrië is
nog niet voorbij, toch
komen er bij terugkeer-
organisaties dagelijks
telefoontjes binnen van
asielzoekers die
overwegen ernaartoe
terug te gaan. ,,Dat zijn de
mensen die hier niet
kunnen wennen, die hier
niet kunnen ademen.''
Als Nader met zijn taxi door de straten
van de hoofdstad Damascus rijdt,
denkt hij eigenlijk nooit meer aan Ne
derland. ,,Hier kan ik weer genieten
van het leven, dat lukte me in Neder
land niet. Daar bleef iedereen me zien
als vluchteling. Hier voel ik me weer
de leider van mijn gezin.''
Nader en zijn gezin (vrouw, drie
kinderen) vluchtten in 2016 voor de
burgeroorlog van Syrië naar Neder
land en kregen hier een verblijfsver
gunning. Hoewel de oorlog in Syrië
nog niet voorbij is, keerde het gezin
een jaar geleden terug naar Damascus.
Nader en zijn gezin hadden heimwee
en voelden zich in Nederland een
zaam en onbegrepen. ,,Ik ben gevlucht
vanwege de onveiligheid in Syrië,
maar dat wil niet zeggen dat ik geen
verstand heb. Dat begreep niet ieder
een in Nederland.''
Niemand weet zeker of
hij wel of niet op een
lijst van een geheime
dienst daar staat
De terugkeer van asielzoekers naar
Syrië is een beladen onderwerp. Sinds
2014 kregen meer dan 70.000 Syriërs
een verblijfsvergunning in Nederland.
In een recent onderzoek gaf een grote
meerderheid van hen aan in Neder
land te willen blijven. Ook nu melden
zich nog elke maand enkele honder
den Syriërs in Nederland voor asiel.
Ondertussen bepleiten enkele poli
tieke partijen in Nederland juist de te
rugkeer van de Syriërs. De PVV zette
dit vorige maand nog in zijn verkie
zingsprogramma. Ook Forum voor
Democratie wil dat de Syriërs naar
hun land teruggaan.
Gedwongen
Vooralsnog stuurt Nederland nie
mand gedwongen terug naar Syrië.
Het land heeft de beoordeling 'onvei
lig'. Het alomvattende oorlogsgeweld
■■Pl
mag dan geluwd zijn, er woedt nog
steeds een burgeroorlog in het noord
westen van het land. Ook terreurorga
nisatie IS pleegt nog aanslagen. Daar
naast maakt Nederland zich zorgen
over schendingen van de mensen
rechten door de Syrische staat en an
dere groeperingen. Wel kunnen Sy-
riërs vrijwillig terugkeren, en daarbij
kunnen ze om (financiële) hulp van
Nederland vragen.
Nadenken
,,We krijgen dagelijks telefoontjes van
Syriërs die nadenken over terugkeer.
Het zijn mensen met heimwee of die
niet in Nederland kunnen aarden en
het gevoel hebben dat ze hier niet
kunnen ademen'', zegt Hiran Ali van
terugkeerorganisatie Solid Road.
„Sommige mensen komen niet toe
aan inburgeren, omdat ze in Syrië ei
genlijk nog niet zijn uitgeburgerd. Ze
zijn vanuit een oorlogssituatie hier
heen gekomen. Ze kampen soms nog
met trauma's en worden daar nauwe
lijks mee geholpen.'' Problemen bij
het vinden van werk in Nederland
spelen ook vaak mee. ,,En veel mensen
die wel werk vinden, krijgen een baan
die ver onder hun niveau is.''
Solid Road is een van twee gesubsidi
eerde particuliere organisaties die Sy-
riërs helpen bij terugkeer. Via de orga
nisatie zijn in 2019 acht mensen terug
gegaan. In een groot deel van 2020 lag
het terugkeren stil door de reisbeper
kingen vanwege corona. Inmiddels
komen de aanvragen weer binnen,
stelt Ali. ,,Er staan nu tien mensen op
de wachtlijst.''
Hoeveel Syriërs er in totaal zijn terug-
gegaan, is lastig vast te stellen. De
Dienst Terugkeer Vertrek van het
ministerie van Veiligheid en Justitie
meldt in 2019 en 2020 steeds zo'n tien
Syriërs te hebben geholpen bij hun
reis door het boeken van vliegtickets.
Het zijn deels dezelfde mensen die So
lid Road heeft begeleid.
Het Sociaal en Cultureel Planbureau
(SCP) heeft becijferd dat 'van alle Sy-
riërs die tussen 2014 en 2016 in Neder
land een verblijfsvergunning kregen,
halverwege 2018 2,3 procent uit Neder
land was vertrokken'. Waar die 1355
mensen naartoe zijn gegaan, is niet
onderzocht. Mogelijk meldt niet ie
dereen zijn terugreis direct, want wie
aantoonbaar terugkeert naar Syrië,
raakt in principe zijn Nederlandse ver
blijfsvergunning kwijt.
Solid Road hielp ook Nader en zijn
gezin bij hun terugkeer naar Damas
cus. ,,Via onze partnerorganisatie in
Syrië hebben we ervoor kunnen zor
gen dat Nader een taxi kon aanschaf
fen. Overdag is hij nu taxichauffeur,
's avonds privé-chauffeur voor men
sen van hulporganisaties. Hij heeft
zijn leven weer kunnen oppakken.''
Bang
Toch is terugkeer naar Syrië ingewik
keld. De oorlog mag dan geluwd zijn,
het Assad-regime is nog aan de macht.
Syriërs zijn bang na terugkeer door
een van de vele beruchte veiligheids
diensten te worden opgehaald voor
'verhoor'; of alsnog in militaire dienst
te moeten en naar een van de overge
bleven fronten te worden gestuurd.
Het Syrian Network for Human
Rights becijferde dat zeker tweedui-
zend Syriërs na terugkeer uit buurlan
den als Libanon en Jordanië zijn gear
resteerd en dagenlang zijn verhoord.
,,Er zijn best mensen die terug willen,
maar niemand weet zeker of hij wel of
niet op een lijst van een geheime
dienst daar staat en of dat problemen
kan opleveren'', zegt een bron bij een
hulporganisatie.
Solid Road stelt altijd expliciet na
te vragen of er bij zijn klanten iets
speelt uit het verleden. ,,Wij willen
niet dat mensen na terugkeer worden
opgepakt. Dat is niet goed voor hen en
niet goed voor het Nederlandse be
leid'', zegt Hiran Ali. „Niemand die via
ons is teruggegaan, heeft problemen
gekregen.'' Solid Road houdt nog zeker
twaalf maanden na aankomst contact
met de terugkeerders.
Banden aanhalen
Nederlands grootste partnerorganisa
tie bij vrijwillige terugkeer, de Interna
tionale Organisatie voor Migratie
(IOM), helpt vooralsnog niet bij terug
keer naar Syrië. De officiële reden is
dat Syrië nog te gevaarlijk is. Officieus
lijkt mee te spelen dat bij terugkeer via
de IOM Nederland de verbroken ban
den met het regime van Assad weer
zou moeten aanhalen.
,,Ik was niet bang om terug te gaan en
heb hier geen problemen gehad'', laat
taxichauffeur Nader vanuit Damascus
weten. Wel een probleem is dat Syrië
na acht jaar oorlog kampt met een
grote economische crisis. „Daarom ko
men veel mensen toch niet terug. Maar
ik kan mijn gezin hier in leven houden
en dat voelt beter dan toen ik in Neder
land was.''
dinsdag 16 februari 2021
GO
Liever terug naar Syrië dan
ongelukkig in Nederland
Cyril Rosman
Nijmegen
KÉSfe
- Bron bij hulporganisatie
Straatbeeld van
Yarmouk, een
zwaar bescha
digde buitenwijk
van de Syrische
hoofdstad Damas
cus waar Palestij-
nen worden opge
vangen. FOTO REUTERS
*De naam Nader is
om veiligheidsrede
nen gefingeerd. De
vragen die deze krant
hem heeft voorge
legd, zijn via Solid
Road gegaan.
