Kijke kijke, nie kope
10 ZEELAND
PROJECT STEUN VOOR KWETSBARE WERKZOEKENDEN
Maak van oude
fietsen nieuwe
en help daarmee
mensen aan
een baan.
Zuiderburen
Streektaal
A
Op i februari opende
op de Antwerpse
Paardenmarkt een
fietswinkel. Is dat zo
bijzonder? Ergens
wel, in 'De Wielredders' maken
kwetsbare werkzoekenden wees-
fietsen klaar voor de markt. Het
gaat om een samenwerking tussen
de stad, de Universiteit Antwerpen
en de organisatie Werkmmaat.
In Antwerpen duiken elk jaar
vijfduizend weesfietsen op. Voor
een goed begrip, weesfietsen zijn
niet noodzakelijk gestolen fietsen.
,,Nee, dat zijn fietsen die werden
achtergelaten aan openbare plaat
sen zoals bij treinstations", meldt
Stef Bossaerts van Werkmmaat.
,,Die fietsen blijven daar weken of
soms maanden staan. Tot de poli
tie beslist om die te laten wegha
len. Elke fiets komt met een foto
en een korte beschrijving op een
website terecht. Haalt niemand
die fiets op? Dan wordt dat een
weesfiets, waarna de fiets in een
loods blijft wachten op Godot."
Af en toe komt zo'n weesfiets
voor verkoop wel in een Kring-
winkel terecht, nu krijgen de Ant
werpse weesfietsen pas echt een
nieuw leven. ,,Wat doen wij? Wij
maken van enkele weesfietsen
weer één volwaardige fiets, met
nieuwe remmen of banden en wat
weet ik nog", zegt Bossaerts. ,,De
koper krijgt daar een jaar garantie
op. Zo kan je bij ons een fiets sco
ren tussen 75 en 195 euro. De prijs
hangt ook af van de tijd die onze
mensen uit de sociale tewerkstel
ling daaraan hebben gewerkt."
Sociale tewerkstelling rond
fietsherstel kom je vaker tegen in
Antwerpen. Denk aan de fiets-
punten aan de treinstations. Wat
doet Werkmmaat anders? ,,Wij
hebben in die sociale economie
een andere invalshoek. We werken
samen met de Universiteit Ant
werpen of met de provincie Ant
werpen. We helpen daar de werk-
nemers die fietspech kregen zodat
ze op het einde van de werkdag
weer naar huis kunnen fietsen. De
mensen die voor ons werken, ken
nen een grote afstand tot de ar
beidsmarkt. Ze worden dan opge-
Wij maken van enkele
weesfietsen weer
één volwaardige fiets
leid tot fietshersteller. Het doel is
om ze na maximum vijfjaar te la
ten doorstromen naar het regu
liere circuit. Al onze werknemers
stromen ook door. Wij werken
daarvoor samen met de bekende
fietshandels in Antwerpen. Dit
project loopt fantastisch goed, ook
omdat het fietsen in de lift zit."
Kinderfiets
De Paardenmarkt ligt in de Ant
werpse studentenbuurt. Nabij de
Universiteit Antwerpen baat
Werkmmaat ook al acht jaar een
herstelatelier uit. Wellicht is er
nog een reden waarom 'De Wiel-
redders' niet opende in een kans
arme buurt. Want in de stad is er
bijvoorbeeld al het sociale project
'A'pen op Wieltjes'. Daar kan je
voor een klein bedrag een kinder
fiets lenen voor een jaar.
,,Met die initiatieven werken we
ook samen", meldt Stef Bossaerts.
,,Zo maken we groeifietsen. Dat
zijn fietsen die meegaan tot het
kind een jongere wordt. Dat voor
komt dat je om de zoveel tijd een
ander model moet kopen. Dit doen
we vooral in de zuidrand rond
Antwerpen waar we fietspunten
uitbaten. Maar dat kan ook in de
stad zelf. Circulair gebruik of her
gebruik van fietsen blijft ons doel."
Stefan
In de marge van 'De Wielredders'
is ook de opening van fietswinkel
'StefBike' een mooi verhaal. Stefan
Balaz groeide op in Slowakije en
werd daar autotechnicus. Hij emi
greerde eind jaren 90 naar België.
In Antwerpen ging Stefan voor de
sociale onderneming Levanto aan
de slag als fietshersteller. In 2015
begon hij als zelfstandige fietsher-
steller in de stad met een bakfiets
rond te rijden. Zo werd Stefan de
eerste, mobiele fietshersteller van
Antwerpen. Op 2 februari opende
hij zijn eigen winkel aan de Gits-
chotellei in het district Berchem.
Ons stae d'r dudelijk op bie de
maansen in Zuud-Europa:
me bin krenterig. 't Is nie
leutig om t'oóren in wulder zoeke
aomè verklaeriengen om uut te laa-
hen dat 't gin zunig'eid is, ma ge
zond verstand. Wulder wille 't nie
toehee, ma in de oahen van die
maansen is dat noe eêmae zó. In de
uutspraeken van onze ministers
Dijsselbloem in Hoekstra dat nog
's goed bevestigd. Daer komme m'n
noóit mi van of. Toch, dat wete m'n
allank a.
De vrouwe in ikke waere op ve-
kansie in Joego-Slavië, dust a wi eêl
lank eleej. Op de mart in Split wiere
m'n dü 'n verkoapster trek op onze
plekke gezet: ,,Ollanders? Kijke
kijke, nie kope." In zó is 't ma net.
Jao, die vaoze vinde m'n wè moói,
ma staet 'n wè bie de rest in de kae-
mer? m'n nog wè plekke d'r vó? Kü
m'n dat dienk zonder brokken wè
vervoere? Dat moóie kleêdje, past
dat eihenlijk wè op onze taefel? In
gae zó ma dü.
Praetje
In toch is dat nog nie 't eênigste. Die
maansen bin ok andester as ons. M'n
ok a wi lank eleej, want de kinders
waere nog klein, 's 'n stik van 'n uus
in Molière 'huurd. Dat lei an de Dor-
dogne in Zuud-Frankriek. Wulder
zaete benee in de eihenaer zat mit
z'n femielje bove. M'n aode netuur-
lijk 'n praetje, van onze kant in 't be-
hin vee 'oui' in 'non', want 't was
echt wennen an de tael in die Fran
sen spreke eêmae gin woord bute-
lands. Ma ze waere eêl aordig in ons
moste dien aevend beslist bove
komme. Dust me gienge eêst waarm
ete in nae 'n stuitje de kinders in
baade douwe in daenae, om 'n uur of
nehene nae bove. Wat dienk je? Dae
stieng de taefel klaer vó 'n eêle mael-
tied! Gosternokke, m'n aode net
ehete in zaete a vol. Ma jao, 't was eêl
gezellig, m'n netuurlijk ons besten
edae om nog wat nae binne te krie-
hen in 't wier mit de noódihe glaes-
jes wien nog laete ok.
In laeter zei ik tehen de vrouwe:
,,Stel dat ons de gelehen'eid aode om
'n uusje in 't of te ver'uren, dan
zouwe m'n die maansen zeker uut-
noódihe vó 'n bakje koffie, ma om ze
t'eten te vraehen? Dat zou toch te
varre gae. Me kun d'r nog vee van
lere."
Genocht
De vrouwe in ikke bin, toe dat de kin-
ders 't uus uut waere, vee gae reize. In
m'n ondervonde dat de maansen in
die zudelijke landen eêl artelijk bin.
Misschien leve ze daer wè beter as
ons. Ma jao, z'è dan wè centen tekort.
Daer mahhe wulder ze dan an aalpe.
Mit voorwaerden, ei Rutte d'r bie
ezeid. Kiek, in dat snappe die maan-
sen noe wi nie. Ze bin nie Calvinis
tisch genocht. Net zó-as t'r 'n groót
verschil is tussen Oóst in West. Dat
wist Kipling a toe dat 'n schreef: East
is east and west is west.
dinsdag 16 februari 2021
Weesfietsen krijgen nieuw leven
In de rubriek Zuiderburen
werpen we wekelijks
een blik over de Belgische
grens. Deze week: De Wiel-
redders van Antwerpen
Dominique Piedfort
Antwerpen
- Stef Bossaerts, Werkmmaat
Henk Blom
In deze rubriek
belichten we
wekelijks een
Zeeuws dialect.
Deze keer een
verhaal van Henk
Blom in het
Schouws.
Beluister de ge
sproken rubriek op
pzc.nl/streektaal.
Werknemers van Werkmmaat aan het werk in het fietsherstelatelier van de Universiteit Antwerpen. foto victoriano moreno
