lichaam
21
Vraag het onze specialisten
De galblaas
De galblaas slaat, zoals de naam al zegt,
gal op. Het pompt de gal door de galgan
gen naar de darmen, die het dikke goedje
gebruiken om vet af te breken. Wanneer
de galblaas wegvalt, moeten de galgangen
en de lever het gal direct aanleveren.
Nanayakkara: ,,Ik zou de galblaas niet on
belangrijk noemen, maar je hebt hem
niet nodig. Ik ben mijn eigen exemplaar
kwijt en merk er weinig van. In het ergste
geval moet je jouw dieet aanpassen zodat
je minder vet binnenkrijgt.''
Boven de kraag
In ons hele lichaam is geen orgaan zo
complex en mysterieus als die grijze
massa in onze schedel, de hersenen.
Neuroloog Marieke Visser weet er alles
van. Zij specialiseert zich in de acute zorg
en houdt zich dagelijks bezig met patiën
ten die door een beroerte of epileptische
aanval behandeling nodig hebben. Of,
simpel gezegd: mensen van wie een
gedeelte van hun hersenen (tijdelijk) niet
werkt. ,,Maar de hersenen kunnen zich
verbazingwekkend snel aanpassen en
nieuwe verbindingen maken. Dat noe
men we plasticiteit." Dankzij
die plasticiteit kunnen de
hersenen zichzelf herstel
len, ook als er functies
uitvallen.
De hersenen
Om te begrijpen
waarom onze herse
nen zo flexibel zijn,
moet je eerst weten
hoe zij normaal wer
ken. Onze hersenen
sturen ons lichaam
aan, vormen en verwer
ken onze gedachtes, laten
ons communiceren en vertalen
informatie van onze zintuigen
naar ervaringen, zoals smaak,
zicht en reuk. Al die functies heb
ben eigen gespecialiseerde 'cen
tra': hersengedeeltes die zich spe
cifiek met één bepaalde taak bezig
houden. Deze centra zijn op hun
beurt weer verdeeld over een
'Mensen verliezen na
een herseninfarct soms
functies maar nieuwe
hersenverbindingen
kunnen die herstellen'
linker- en rechterhersenhelft, met daar
naast de hersenschors. „Vroeger dacht
men dat hersenfuncties strikt verdeeld
waren en vooral de hersenschors van be
lang was. Maar tegenwoordig begrijpen
we steeds beter dat de verbindingen tus
sen hersencellen heel belangrijk zijn.''
Als voorbeeld geeft zij mensen met een
holte in hun brein. ,,Dat zijn mensen die
met een met vocht gevulde holte in de
hun hersenen geboren zijn. Van buiten
zie je niets, maar op een scan mist er een
groot stuk. Dat klinkt zorgelijk, maar ze
hebben er hun hele leven niets van ge
merkt.'' Dat komt omdat de rest van hun
hersenen kan compenseren en extra
functies kan uitvoeren. Hetzelfde zie je
bij kinderen met onbehandelbare epilep
sie, waar een deel van de hersenen moet
worden verwijderd. ,,Of neem mensen
met een herseninfarct. Zij verliezen soms
functies, maar met verloop van tijd wor
den nieuwe verbindingen gemaakt en
kunnen die functies herstellen."
Zintuiglijke organen
Onze zintuiglijke organen zijn vrij inge
wikkeld. Neem de ogen. In onze oogkas
bevindt zich de oogbal met retina, die
signalen oppikt. Die signalen worden in
de vorm van kleine elektrische schokjes
doorgegeven aan de hersenen, die deze in
elkaar zetten en doorsturen naar de her
senschors (cortex) die er een beeld van
maakt. Wanneer in dit proces iets fout
gaat en de hersenen zich herstellen, kun
nen er vreemde dingen gebeuren.
Visser vertelt als voorbeeld het verhaal
van een 7-jarig meisje met een tumor op
haar netvlies. Om haar leven te redden
moesten chirurgen haar ogen verwijde
ren. ,,Andere zintuigen namen de functie
van haar ogen over. Zij heeft in haar jeugd
goed kunnen zien. Zij zegt nu dat ze
kleuren kan voelen.''
Volgens Visser zijn dit soort 'verkeerde
verbindingen' niet ongebruikelijk: ,,De
verbindingen tussen de hersenen noe
men we synapsen. De uiteinden van
een synaps kun je voorstellen als
meerdere losse draadjes. Wan
neer synapsen opnieuw met
elkaar verbinden, eindigen die
draadjes soms op een andere
plek dan vroeger. Het resultaat is
dat de gegevens naar een ander
gedeelte van de hersenen wor
den doorgestuurd en anders
worden ervaren.'' Het meisje is
daar een goed voorbeeld van. ,,De
verbinding tussen haar oogkas en herse
nen was nog intact, dus de visuele her
senschors kon zich nog steeds ontwikke
len.'' Artsen ontwikkelen voor dit soort
patiënten nu kunstogen die camerabeel
den opvangen en naar de hersenen door
sturen. Zolang je hoofd nieuwe verbin
dingen kan maken, kan veel goed komen.
Ik wil scheiden.
Waarom zou ik dat
niet moeten doen?
Hoe vaak seks
is normaal in
een relatie?
Nu het zo koud
is, komt in veel
huishoudens weer
snert op tafel.
Is erwtensoep
gezond?
WW DINSDAG 16 FEBRUARI 2021
kun je missen?
Ons panel beantwoordt al uw vragen. Over lijf en leden, hart
en ziel. Ook een vraag? Mail naar zo@dpgmedia.nl
PSYCHOLOOG
STEVEN PONT
Er is gelukkig veel onderzoek
naar gedaan en het antwoord
hangt af van de kwaliteit van je
huwelijk. Mensen met een
middelmatig huwelijk die daar
niet tevreden over zijn en gaan
scheiden, zijn daarna gemid
deld ongelukkiger dan
ervoor. Ze hebben het
idee dat na de scheiding
de zon voor ze zal door
breken, maar dat gebeurt
vooral bij mensen die
een slecht huwelijk
hadden. Als er
bijvoorbeeld '''iLvX
(verbaal) geweld in het gezin is,
gaat de partner die de scheiding
doorzet er meestal op vooruit.
Voor veel anderen breekt na de
scheiding vaak ook een tijd aan
van minder financiële armslag,
het verlies van vrienden, de kin
deren minder zien, gedoe met
internetdaten en van twijfel.
Want zo'n 50 procent van de
gescheiden mensen zegt ach
teraf toch spijt van hun schei
ding te hebben. Een middelmatig
huwelijk kan soms weer herstel
len, als je er moeite voor doet,
maar na de scheiding is het
natuurlijk klaar.
Dan nog even over de
kinderen. Ook zij floreren
op de meeste leefgebieden
beter in een middelmatig
■1^*1 huwelijk, dan dat ze kind
Mïi'J-':.
van gescheiden
ouders zijn.
RELATIEFILOSOOF
JAN DROST
Seks is voor de meeste mensen
een onmisbaar onderdeel van
een volwassen liefdesrelatie. Bij
seks zonder liefde kunnen we
ons meestal wel iets voorstellen
maar liefde zonder seks gaat er
moeilijker in. Maar hoe
belangrijk seks precies is
en hoeveel je ervan moet
hebben om je relatie 'nor
maal' of 'goed' te kunnen
noemen, daarover lopen de
opvattingen uiteen. Gaat
het over de hoeveel
heid, dan krijg je
onmiddellijk allerlei
onderzoekscijfers
VOEDINGSDESKUNDIGE
MONICA MARS
Erwtensoep, snert in de volks
mond, is voedzaam en lekker
warm op een koude winterdag.
Het zit boordevol voedingsvezels
uit spliterwten en groenten als
prei, wortel en knolselderij.
Een flinke kop zelfgemaakte
erwtensoep, ongeveer 300
milliliter voor maaltijdsoep,
bevat meer dan 10 gram
vezels.
Spliterwten bevatten
veel eiwitten; zonder
toevoeging van vlees
bevat erwtensoep al
snel 10 gram eiwit
per kop.
Traditioneel eet je
naar je hoofd. Bijvoorbeeld: twee
keer per week is normaal. Maar
wat weet je dan? Dat wie weke
lijks twee keer vrijt, een goed
seksleven heeft? Een goede lief
desrelatie? 'Goed' heeft meer te
maken met kwaliteit dan met
kwantiteit. Bovendien: 'normaal'
is de uitkomst van een reken
som, fictie, en gaat misschien
over niemand. Merkwaardig
eigenlijk, dat we bij zoiets per
soonlijks als seks de publieke
opinie en onderzoekers laten
meekijken. Het best zou zijn je
te bevrijden van die kwantita
tieve normdruk en te genie
ten van de keren dat je vrijt.
Hoe vaak, dat verschilt per
relatie en per persoon, zelfs
per jaargetijde. Als je het
maar fijn hebt samen.
Voor de rest zoeken
die onderzoekers het
maar uit.
snert met roggebrood dat voor
nog meer vezels zorgt. Warme
soep eet je automatisch lang
zaam, waardoor het je een ver
zadigd gevoel geeft.
Bovendien weten we uit onder
zoek dat vezels er voor zorgen
dat je je langer vol voelt. Erwten
soep is makkelijk te maken, het
is een kwestie van de spliterw-
ten gaar koken en daarna de
andere groenten toevoegen.
Gedroogde spliterwten hoeven
geen nacht te weken zoals
andere gedroogde peulvruchten
(bruine bonen, kapucijners).
Maak je het zelf, dan heb je
bovendien in de hand dat je niet
te veel zout en wel voldoende
groente toevoegt.
Leuk weetje: erwtensoep is
niet typisch Nederlands,
bijna alle landen om ons
heen kennen wel een soep
gebaseerd op erwten. In
Finland heet erwtensoep
hernekeitto; traditio
neel staat dit elke
donderdag op
het menu.
