Bayer:
levering van
CureVac
nog dit jaar
NIEUWS 13
Europa lonkt naar eerder bekritiseerd vaccin
NVWA: stop
direct verkoop
bamboeservies
Suu Kyi komt
voor rechter
CORONA GAMALEJA-INSTITUUT
Het Gamaleja-instituut, het Russi
sche nationale onderzoekscen
trum voor epidemiologie en mi
crobiologie, was voor de corona-
pandemie relatief onbekend. Wat
wetenschappelijke resultaten be
treft, kwam het niet voor in de top
100 van het blad Nature en zelfs
niet in de Russische top 50 van
universitaire instellingen.
Toen een jaar geleden het coro
navirus vanuit China en Europa
naar Rusland oprukte, lag de naam
Gamaleja plots op alle Russische
lippen. In samenwerking met het
wetenschappelijke centrum van
virologie en biotechnologie Vektor
in Novosibirsk ging de staf van Ga-
maleja vol overtuiging het gevecht
aan met het coronavirus.
Ervaring was er genoeg. Het cen
trum werd in 1891 opgericht en
kreeg de naam van Nikolaj Gama-
leja (1859-1949), een in het Oekraï
ense Odessa geboren arts, microbi
oloog en epidemioloog. Hij had ge
werkt in Parijs onder Louis Pas
teur, wiens vaccins ziektes als
hondsdolheid en miltvuur onder
controle hadden gebracht. Terug in
Rusland zette Nikolaj Gamaleja
zich aan de ontwikkeling van vac
cins tegen de pokken voor Sovjet
militairen Daarna volgde vele ja
ren waarin het instituut - waar te
genwoordig zo'n 1200 mensen
werken - een vrijwel geruisloos
bestaan leidde en waarin het
meerdere inentingsprogramma's
tegen griep en verkoudheid be
dacht.
Enige bekendheid, althans in
Rusland zelf, kreeg Gamaleja pas
in 2014, toen het tekende voor een
vaccin tegen het levensgevaarlijke
ebolavirus, dat bij tijd en wijle in
Afrika woedt. Ook tegen het adem
halingsproblemen veroorzakende
MERS-virus, dat in Saoedi-Arabië
de kop opstak, leverde het centrum
in 2018 een naar eigen zeggen af
doende entstof.
Voorbij
Enigszins tragisch voor Gamaleja
was dat beide ziekten al min of
meer voorbij waren voordat de
vaccins in de praktijk konden wor
den ingezet. Daardoor staan ze al
leen in Rusland geregistreerd en
zijn ze internationaal niet te ge-
bruiken. Maar de uitbraak van co
rona gaf Gamaleja een enorme
herkansing. Al in het voorjaar van
2020 had het instituut zogeheten
vectoren - dat zijn dragers waarop
deeltjes van het te bestrijden virus
het lichaam kunnen worden inge
bracht om antilichamen aan te ma
ken - klaarliggen.
Die vectoren stamden nog van
uit de jaren 80. Het Gamaleja-in-
stituut gebruikte die destijds voor
de bestrijding van redelijk on
schuldige griep- en verkoudheids-
virussen. Andere ontwikkelaars als
Pfizer en Moderna experimenteer
den sinds 2010 met een andere,
synthetische, drager (mRNA),
maar zij konden de bruikbaarheid
ervan pas vorig jaar vaststellen. Dat
gaf Gamaleja de voorsprong, waar
door het een halfjaar na het uitbre-
ken van de pandemie al zijn vaccin
kon presenteren.
De voltallige staf van Gamaleja
kreeg het vaccin ingespoten, inclu
sief Aleksandr Gintsboerg, al een
kwarteeuw de directeur. Toen pre
sident Vladimir Poetin in augustus
Spoetnik V aankondigde, zei
Gintsboerg: ,,Na vijf maanden is
onze immuniteit goed. We hebben
een aanzienlijk niveau van antili
chamen, die bescherming bieden
tegen iedere dosis van Covid-19."
'Slalom'
De kritiek uit het buitenland was
evenwel stormachtig. Gamaleja
sloeg, waarschijnlijk onder druk
van het Kremlin, de derde testfase
over en liet Spoetnik V direct regis
teren. Rusland wilde koste wat
kost de eerste zijn met een vaccin
tegen Covid-19. ,,Het is alsof je bij
de slalom de poortjes overslaat, ge
woon rechtdoor gaat en de me
daille opeist", zei het hoofd van
een koepel van internationale far
maceuten die in Rusland werken.
Maar begin februari kregen we
tenschappers van Gamaleja hun
revanche: het gerenommeerde
tijdschrift The Lancet publiceerde
onderzoeksresultaten waaruit
blijkt dat Spoetnik V inderdaad
voor ruim 90 procent effectief is en
bovendien veilig. Dat leidde ertoe
dat zelfs Europa voorzichtig begon
te opperen het vaccin aan te schaf
fen.
Daarvoor moet het Europees Ge
neesmiddelenagentschap (EMA)
Spoetnik V nog wel goedkeuren.
Maar als dat tussen nu en - naar
verwachting - over enkele maan
den gebeurt, is de naam Gamaleja
voor altijd aan de anonimiteit ont
trokken.
LEVERKUSEN De Duitse farma
ceut Bayer denkt in het vierde
kwartaal van dit jaar de eerste coro-
navaccins van CureVac te kunnen
leveren. Topman Werner Baumann
heeft dat gisteren gezegd tijdens
een bezoek van premier Armin La-
schet van Noordrijn-Westfalen aan
de fabriek in Wuppertal die de vac
cins moet gaan maken.
CureVac is in december begon
nen met de latefasetests van zijn
vaccin en denkt dit kwartaal daar
van de eerste resultaten te kunnen
overleggen. Het Europees Genees
middelenbureau (EMA) gaat al
meekijken met de tussentijdse re
sultaten, zodat het vaccin snel kan
worden goedgekeurd.
De Europese Unie heeft al 225
miljoen doses van het CureVac-
vaccin besteld, mits dat wordt
goedgekeurd. Daarnaast heeft Brus
sel een optie op nog eens 180 mil
joen doses. Nederland bestelde al
vast 8,6 miljoen doses.
Begin deze maand werd bekend
dat Bayer CureVac gaat helpen bij
de productie van de vaccins. Vol
gend jaar denkt Bayer ruim 160 mil
joen doses te kunnen produceren.
DEN HAAG Serviesgoed van bam
boe en van melaminekunststof, zo
als koffiebekers 'to go', mag niet
meer worden verkocht, zo adviseert
de Nederlandse Voedsel- en Wa
renautoriteit (NVWA). Zulk ser
vies blijkt gifstoffen af te geven
wanneer bij contact met warmte.
Dat kan leiden tot maagirritatie.
Minister Tamara van Ark (Medi
sche Zorg) schrijft in een brief aan
de Tweede Kamer dat de NVWA en
Bureau Risicobeoordeling onder
zoek (BuRO) daarom adviseren
servies van bamboe-melamine niet
meer te gebruiken. De NVWA laat
importeurs en aanbieders ervan
weten dat zij de producten meteen
uit de handel moeten halen.
Van Ark heeft het onderwerp in
Brussel op de agenda laten zetten,
schrijft ze.
dinsdag 16 februari 2021
GO
AKTApilot
Vaccinpro-
ductie bij
een Rus
sisch bedrijf.
FOTO REUTERS
c,oc a
Russen kunnen alsnog
pronken met Spoetnik
Steeds meer landen opteren
voor Spoetnik V, het Russische
vaccin tegen corona. De ont
wikkelaar ervan, het Gamaleja-
instituut in Moskou, is trots.
Maar het heeft veel wereldwijde
achterdocht moeten overwin
nen.
Joost Bosman
Moskou
Een specialist van het Gama-
leja-instituut tijdens de ontwik
keling van Spoetnik V. foto epa
NAYPYIDAW Aung San Suu
Kyi, de door de militaire junta
gevangengenomen leider van
Myanmar, blijft nog tot zeker
morgen vastzitten. Dan moet
ze voor de rechter verschij
nen, heeft haar advocaat Khin
Maung Zaw gisteren gezegd
tegen journalisten in de Myan-
marese hoofdstad Naypyidaw.
Begin februari pleegde het
leger van Myanmar een
staatsgreep, en nam Suu Kyi
daarbij gevangen.