10 NIEUWS
TWEEDE
KAMERVERKIEZINGEN ZOEKEN NAAR DE GOEDE KOERS
Lijsttrekkers begeven zich deze
verkiezingscampagne op spekglad
ijs. Fel commentaar op coronabeleid is
gewaagd, onschuldig flirten met een
Elfstedentocht valt al verkeerd en voor
visionaire verhalen lijkt amper ruimte.
v«'.jheid
dagen tot de
verkiezingen
nders dan bij
veel andere
verkiezingen is
er deze keer
weinig twijfel
over welk
thema domi
neert. Eén probleem: er valt lastig
een goede campagne over te voe
ren. De coronapandemie bepaalt
het dagelijks leven, maar het is
voor politici een uiterst brandbaar
onderwerp. Te felle kritiek op co-
ronabeleid lijkt verkeerd te vallen,
daarbij zijn de meeste partijen het
grofweg eens over de grote lijnen.
Ziedaar de contouren van een
'onmogelijke campagne', zoals
een coalitiebron verzucht.
De coronacrisis plaatst campag
neteams voor een duivels dilemma:
wie het niet over corona heeft,
verliest al gauw de aandacht. Maar
zodra het c-woord wél valt, begeef
je je op glad ijs, weet campagne
strateeg Mark Thiessen (voorheen
actief voor de VVD). ,,Het gaat
vooral over de vraag: wie vertrouw
je het leiderschap toe in een crisis,
wie straalt rust uit? Iedereen wil
die bonus voor stabiel crisisma
nagement. Dan kom je dus in een
spagaat: zodra je hard gaat inbeu
ken op coronabeleid lever je bij de
kiezer juist in op waardering voor
crisisleiderschap.''
Al krijgt vooralsnog slechts één
crisismanager veel coronakrediet:
de VVD van premier Mark Rutte
staat op eenzame hoogte in de pei
lingen, volgens onderzoekers is
het 'rally around theflag-effect'
- kiezers scharen zich in crisistijd
rond hun leider - niet uitgewerkt.
Wilders mild
Het luidruchtig uitdagen van de
leider kan uitdraaien op politieke
kamikaze, lijkt zelfs PVV-leider
Geert Wilders te beseffen. In re
cente coronadebatten is hij uiterst
kritisch - over de avondklok, de
reguliere zorg, de vaccinatievolg
orde - maar de PVV-lijsttrekker
verpakt het commentaar mild,
benadrukt tussendoor dat hij via
moties heus samenwerkt met an
dere partijen.
Of neem deze inleiding van een
kritische vraag: ,,Dit was niet be
doeld om een potje naar elkaar te
zwartepieten'', zei de PVV-leider
tijdens het coronadebat begin
februari. ,,Ik viel van m'n stoel",
zegt Thiessen. ,,Wilders kiest vaak
zulke felle woorden.''
Een softe Wilders, CDA-lijst-
trekker Wopke Hoekstra die de
VVD hard aanvalt, D66'er Jetten
die flirt met de mogelijkheid van
een Elfstedentocht: vier weken
vóór de stembusgang zoeken par
tijen nog altijd naar de optimale
koers en toon. Zo nu en dan wordt
een ouderwetse campagnetruc
van stal gehaald, zoals Hoekstra
die de basisscholenopening als
nieuws brengt. Of D66 in Amster
dam dat op Twitter even jubelt dat
de avondklok wat later inging ('ge
niet nog even van het mentaal ge
zonde D66-halfuurtje') - de tweet
werd verwijderd.
Partijen zelf ontkennen dat het
campagnestunts zijn, over en weer
leidt het tot beschuldigingen over
'profilering' en 'goedkoop scoren',
waarbij het op het Binnenhof
wemelt van potten en ketels die
elkaar voor zwart verslijten.
Ongepast
De voorbeelden maken wel duide
lijk hoe listig campagnevoeren in
een crisis is. Wat in 'vredestijd'
prima kan, lijkt nu ineens contro
versieel, vergezocht of ongepast.
Columnisten maakten massaal
gehakt van het 'klapschaatsnatio-
nalisme' onder lijsttrekkers die
het Elfstedenfeestje wilden vie
ren: 'Straks zal het ijs gewoon
weer smelten, net als de geloof
waardigheid van al deze mensen',
sneerde columnist Özcan Akyol in
deze krant. ,,Dan probeer je eens
wat en dan ontploft het in je ge
zicht'', zegt een bron bij een coali
tiepartij. Een andere ingewijde:
,,We zitten vol ideeën, maar bij elk
plan denk je meteen: kunnen we
dit in deze tijd wel doen?"
Als corona de campagne zal
domineren, beïnvloedt de cam
pagne dan ook het coronabeleid?
Zal het kabinet eerder de lock-
down versoepelen om de gunst
van de kiezer te winnen, of juist
harder ingrijpen om als sterke
crisismanager te opereren? Binnen
het OMT werd wel gevreesd voor
perverse electorale prikkels, maar
vooralsnog is daar geen sprake
van, zeggen diverse leden, daarbij
Hetgaatoverde
vraag: wie vertrouw
je het leiderschap
toe in een crisis?
verwijzend naar de laatste advie
zen die vrijwel volledig werden
overgenomen. ,,Ik was er wel bang
voor'', zegt Diederik Gommers,
voorzitter van de Nederlandse
Vereniging voor Intensive Care.
,,Maar ik zie het nu niet. Wel is er
al langer meer oog voor andere
adviezen dan alleen die van het
OMT.'' Hooguit wordt er achteraf
wat meer gepronkt met besluiten.
Verantwoordelijkheid
Ook ChristenUnie-lijsttrekker
Gert-Jan Segers gelooft niet dat
het coronabeleid lijdt onder ver
kiezingskoorts: ,,Ik denk dat we
ons echt wel bewust zijn van onze
verantwoordelijkheid in deze ui
terst lastige tijd. Wat ik wel hoop,
is dat kiezers beseffen dat ze straks
in het stemhokje niet kiezen voor
alleen het moment van deze coro-
nacrisis, maar dat de verkiezingen
ook gaan over al die andere
thema's voor de verdere toe
komst.''
Debatleiders, kranten en talk
shows zullen de diverse onder
werpen agenderen, van klimaat
tot migratie en arbeidsmarkt tot
woningmarkt. Maar de coronacri
sis duwt veel naar de marge. Meer
dan hopen dat er nog ruimte komt
voor non-coronadebatten kunnen
Segers en collega's niet: ze staan
aan de vooravond van een 'onmo
gelijke campagne' met een onge
wisse finale en een vermoedelijk
cruciale rol voor de directe con
frontaties in grote (tv-)debatten.
Want veel campagneteams weige
ren zich neer te leggen bij de hui
dige surplace in de peilingen,
klinkt het bij een coalitiepartij:
,,We gaan niet voor nul-nul.''
maandag 15 februari 2021
GO
'Onmogelijke' campagne
Niels Klaassen
Den Haag
- Mark Thiessen,
campagnestrateeg
Het aftellen naar de
Tweede Kamerverkie
zingen op 17 maart is
begonnen.Vanaf van
daag in deze krant een
dagelijkse verkiezings
pagina. Hierop bieden
we u een mix van inter
views met lijsttrekkers,
inzichtgevende artike
len over verkiezings
thema's en actuele
campagneverhalen.