II
4
NATUUR VRIESKOU
Met temperaturen van tien tot
vijftien graden onder nul, is deze
februarimaand nu al memorabel. Negen
jaar is het niet zo koud geweest in
Zeeland. En dat heeft gevolgen voor de
natuur. Maar wie denkt dat muggen en
wespen massaal het loodje leggen, heeft
het mis. ,,Het is geen horrorwinter, dieren
en planten kunnen best wat hebben",
zegt boswachter Marijke Lieman van
Staatsbosbeheer.
vrijdag 12 februari 2021
kritiek als strenge vorst in het
voorjaar volgt op een periode met
relatief hoge temperaturen en
wespen al actief zijn. Dat is nu niet
zo. Voor muggen geldt hetzelfde,
die zitten op een beschutte plek in
rust."
Het sneeuwdek kan
nu weleens de
redding zijn van veel
planten, het isoleert
- Arnold van Vliet, bioloog
De vrieskou heeft evenmin gevol
gen voor de zo gevreesde eiken-
processierups, die in Zeeland wel
iswaar in mindere mate actief is.
,,We hebben de eitjes en rupsen
als proef bij -20 in de vriezer ge
stopt", zegt Van Vliet. ,,En het
gekke is: er gebeurt werkelijk niets
met ze. Als de rupsen ontdooien,
zijn ze springlevend. Vermoedelijk
worden ze half april weer actief."
Niet alleen vogels hebben het nu
zwaarder door gebrek aan voedsel,
ook vissen krijgen het de komende
dagen moeilijk, verwacht Van
Vliet. ,,Grote kans dat er veel ster
ven. Zeker in plassen en meren
waar sneeuw op het ijs ligt. Zon
licht kan de waterplanten dan niet
meer bereiken. Met als gevolg dat
die planten geen zuurstof meer
aanmaken en vissen stikken."
Ook vreest hij voor veel planten
in de tuin. „Tegenwoordig hebben
steeds meer mensen exotische
planten en bomen, zoals een olijf
boom of clematis. Maar ook de no
tenboom kan slecht tegen strenge
vorst. Bij kleigrond zoals in Zee
land speelt mee dat klei veel vocht
vasthoudt. Als de grond vervol
gens bevriest, kan vrij snel wortel-
schade ontstaan." Wel plaatst hij
een kanttekening. ,,Het sneeuw
dek kan nu weleens de redding
zijn, dat isoleert."
Voor wie het toch niet ver
trouwt, heeft hovenier John Bijl-
Timo van de Kasteele
ters zeker achttien dagen naar vo
ren geschoven, zegt hij. „Hoe vroe
ger de bomen op gang komen, hoe
groter de kans later in het voorjaar
op schade aan de bloesem door
nachtvorst."
Dat vorst een gunstig effect
heeft op de natuur, kan ook mete
oroloog Jaco van Wezel van Weer-
online beamen. Voor de korte ter
mijn ziet hij vooral voordelen voor
wie gevoelig is voor pollen van
bomen als de hazelaar, els en
berk. „Doordat die bomen nu
niet tot bloei komen, blijven
pollen uit, wat een gunstig
effect heeft op wie daar ge
voelig voor is."
Kritiek
Maar wie denkt dat door de
vorst wespen, bijen en an
dere insecten massaal het
loodje leggen, heeft het mis.
„Die kunnen daar prima te
gen", zegt bioloog Arnold van
Vliet, verbonden aan de Wagenin-
gen Universiteit. „Het wordt pas
in de Zak van Zuid-Beveland ma
ken zich totaal geen zorgen om de
vorst. ,,Die perenbomen kunnen
er gewoon tegen", zegt teler Mar
tin Steijn uit Kwadendamme.
Waar sommige telers de wortels
van de bomen preventief afdekken
met isolerende materialen, doet
hij dat niet. ,,Dan zijn die peren
helemaal niet meer betaalbaar",
zegt hij.
Knoppen fruitbomen
Problemen door de vorst verwacht
hij niet. ,,Weet je wanneer het pro
blemen geeft? Zoals in de winter
van 1984-1985. Toen de tempera
tuur plots onderuit ging van plus
zeven graden naar min tien en de
knoppen van de fruitbomen al
vergevorderd waren. Maar dat is
nu helemaal niet aan de orde. Daar
is het nog veel te vroeg voor."
Steijn is juist blij met de vorst.
,,Komt de natuur even tot stil
stand. Laat die vorst maar aanhou
den." De teler hoopt dat als het
blijft vriezen het
perenseizoen
een klein
beetje ver
schuift naar
later in het
jaar. De af
gelopen
dertig jaar is
het sei
zoen
door
mildere
Boswachter
Marijke Lieman.
Kwadendamme
Uitgeputte reeën of an
der wild, als gevolg
van de sneeuw en
kou, is Lieman op de
Kop van Schouwen
nog niet tegengekomen. In West
Brabant was dat afgelopen week
end wel het geval. Daar legden ze
ker tien reeën het loodje. Veelal
opgeschrikt door de mens, op de
vlucht geslagen en door beperkte
energie uitgeput. ,,Dat maken we
hier niet mee. Maar ik word wel
pissig als mensen nu honden los
laten lopen. De natuur is extra
kwetsbaar."
Meer zorgen maakt Lieman zich
om de vogels. Zoals de zilverreiger
en hoe vreemd dat misschien ook
klinkt, om de ijsvogel. ,,Dat zijn
echte vissers. Die iedere dag een
vers maaltje nodig hebben. Nu
kunnen ze die nog in de sloten
vinden. Maar als straks alles be
vroren is, vrees ik voor ze. Juist
daarom is het nu belangrijker dan
ooit om eten te strooien. Niet zo
zeer voor die ijsvogel, die eet
vooral vis, maar wel voor mussen
en vogeltjes als de mees."
Lepelaar
De boswachter verwacht dat er
ook klappen gaan vallen bij de
overwinteraars. Vogels zoals de
lepelaar, die tegenwoordig Zee
land verkiezen als winter
verblijf boven een
lange vlucht naar
Mauritanië of Se
negal. „Die zul
len nu mis
schien denken
'was dat wel
slim om hier
te blijven'.
Behoorlijk
veel vogels
zijn juist
wel door
gevlogen
naar het
zuiden."
De appel
en fruittelers
GO
'Plant en dier kunnen wat hebben,
FOTO DIRK-JAN GJELTEMA
