Wie corona overleeft, is vaak nog
lang niet genezen. Hoeveel mensen
met zware klachten leven, daarover
hoor je bijna niets. Marlon, Bastien en
Babs vertellen hoe moeilijk het is.
7
CORONA LANGDURIGE KLACHTEN
Ik kom niet meer
buiten. Ga niet op
bezoek bij familie
en vrienden,
spreek nooit
binnen met
mensen af
Babs (52):,,Van de week heb ik een
paar tranen gelaten. Het voelt alsof ik
afscheid neem van wie ik was, wat er
was."
Bastien (39): „Ik geneer me gewoon
voor wie ik nu ben. Ik zit al elf maan
den thuis. Het is verschrikkelijk om
geen normale vader te kunnen zijn."
Marlon (29): ,,Er waren nachten dat
ik dacht: ik word morgen niet meer
wakker. Ik voelde me zo alleen. Dat
emotioneert me nog steeds."
Elke dag horen we op het nieuws
hoeveel mensen met corona besmet
zijn. Hoeveel patiënten op de ic lig
gen en hoeveel eraan zijn overleden.
Maar hoeveel mensen ziek worden
en maar niet genezen? Daarover hoor
je bijna niemand.
Tienduizenden ex-coronapatiën
ten kampen met langetermijnklach-
ten, blijkt uit onderzoek van deze
krant. De gevolgen zijn ingrijpend.
We spraken jonge, sportieve, voor
heen perfect gezonde mensen wiens
leven gesloopt is. Een onderbelicht
en grotendeels onbegrepen pro
bleem, stellen artsen die zich bezig
houden met de nazorg voor deze
groeiende groep. Vooral voor jonge
mensen is de kans dat corona ze op
deze manier treft veel groter dan dat
ze door het virus in het ziekenhuis
belanden.
Het begin
Marlon: ,,Het voelde alsof er haakjes
in mijn keel werden gezet. Snotterig,
brandende longen. Een week later
werd ik van het ene op het andere mo
ment helemaal akelig. Ik kreeg geen
lucht, had koorts, kon niet meer op
mijn benen staan. Twee weken heb ik
op bed gelegen, daarna ben ik nog een
week of vier ziek geweest. De trap af
was al te veel inspanning."
Bastien: ,,Het begon als griep, met
druk op de borst. Ik voelde me behoor
lijk rot. Na een week of drie herstelde
ik Ik ging weer werken, beetje joggen.
Na een week of zes voelde ik me weer
redelijk fit. Maar toen kwam de man
met de hamer."
Babs: ,,Ik ben twee weken erg ziek
geweest. Hoge koorts, slap, ongeloof
lijke hoofdpijn. Toen ik daarna mijn
eerste stap in de tuin deed, kwamen
de tranen. Ik was zó blij dat het achter
de rug was. Achterafbegon toen pas
een ongelooflijke strijd."
'Geen snotneus'
Aan het begin van de lijdensweg,
zegt huisarts Alfons Olde Loohuis,
zit eigenlijk altijd een behoorlijk hef
tige infectie. ,,Mensen die alleen een
snotneus hebben gehad, kampen niet
met zulke heftige restklachten'', zegt
de nu medisch adviseur van experti
secentrum C-Support.
Bastien: ,,Ik voelde een onbeschrijfe
lijke vermoeidheid. Hiervoor zat ik
bij de onderzeedienst van de marine.
Ik ben zware oefeningen gewend,
waarbij je wekenlang amper slaapt.
Nooit deed mijn lichaam niet waar ik
opdracht toe gaf. Nu krijg ik het soms
niet eens voor elkaar om de vaatwas
ser uit te ruimen."
Marlon: ,,Na mijn besmetting moest
ik van een kleine wandeling de hele
dag bijkomen en de volgende dag leek
ik dan weer ziek. Soms duurde de te
rugval een week, soms twee weken.
Dat is mentaal uitputtend, je gaat je
afvragen of je ooit nog beter wordt."
Babs: ,,De eerste maanden had ik
vooral spierpijn, verzuurde benen en
pijnlijke armen. Die maakten plaats
voor sluimerende en regelmatig he
vige hoofdpijn en concentratieproble
men. Vaak kan ik niet op de simpelste
woorden komen. Als ik ook maar iets
te veel deed, kreeg ik een terugval.
Werd ik opnieuw ziek, rillerig, kreeg
opgezette klieren. Alsof het virus er
nog zit en steeds weer opduikt."
Mentale klap
De hevige moeheid en concentratie
problemen zien artsen bij veel men
sen terug. Soms nemen die ernstige
vormen aan. ,,We horen regelmatig:
ik heb het gevoel dat ik dement aan
het worden ben'', zegt Audrey Claes,
nazorgadviseur bij C-Support. Ande
ren hebben nog lang last van uitval
van reuk of smaak, of worden juist
extreem gevoelig voor geluid. Olde
Loohuis: ,,Zij krimpen ineen als een
kopje op de grond valt. Of ze blokke
ren bij multitasken: als een auto
naast hen toetert, raken ze in paniek
en trappen ze op de rem.''
Het ziekteproces laat ook psychisch
sporen na. Claes: ,,In de eerste golf
zijn veel mensen heel ziek en be
nauwd geweest, zonder dat de huis
arts langskwam. Dat werkt soms ste
vig door.''
Babs: ,,Ik heb twee weken geïsoleerd
in de slaapkamer doorgebracht, met
hoge koorts en ongelooflijke pijn. Een
aantal keren heb ik de huisarts gebeld,
maar het criterium was: als je nog een
volzin kunt uitspreken zonder dat je
naar adem snakt, hoefje niet opgeno
men te worden. Ik was echt bang.
Wordt het nóg erger?"
Marlon: ,,Er waren nachten dat ik
dacht: ik word morgen niet meer wak
ker. Ik had spasmen, benauwdheid,
hartritmestoornissen. Als ik in slaap
viel, werd ik na een seconde weer
wakker. Geen arts wilde me zien. jij
bent jong, kreeg ik te horen, je komt
er wel doorheen. Maar niemand con
troleerde mijn zuurstofgehalte of
hartslag. Ik voelde me zo alleen."
Bastien: ,,De huisarts bleef maar
zeggen: neem rust, het komt wel goed.
Maar dat gebeurde maar niet. Telkens
als ik wat opkrabbelde, kreeg ik weer
een heftige terugval. Ik ging me af
vragen: word ik nog wel beter? Toen
ik in november alleen maar verder
achteruitging, ben ik geknakt."
Mysterie voor artsen
Artsen zien een grote diversiteit aan
klachten. ,,Sommige mensen zijn
enorm vermoeid, kortademig, heb
ben conditionele problemen. Er zijn
ook mensen met pijn of neurologi
sche klachten'', zegt longarts Bram
van den Borst, kartrekker bij de Co-
vid-19 nazorgpoli van het Radbou-
dumc in Nijmegen. ,,Maar wat maakt
nou dat deze mensen zo lang klach-
donderdag 11 februari 2021
GO
GESLOOPT door corona
Annemieke van Dongen en Sander van Mersbergen
Marlon Corne-
lissen (29) uit
Alphen (NBr)
woont samen en
werkt als be
windvoerder.
Bastien Veen
(39) uit Nieuw-
Lekkerland is
havenloods en
heeft drie kin
deren (3, 7 en
9 jaar).
Babs Schipper
(52) uit Zuid-
Scharwoude is
directeur van
vier scholen en
heeft vijf kinde
ren.
Alle drie kregen
ze in maart 2020
corona. Marlon
had al chroni
sche Q-koorts.
FOTO'S MARCO OKHUIZEN
Lees verder op P8
- Marlon Cornelissen
