ZEELAND 13
jFOTO Ramon mangold/pix4profs'
m
ARCHIEF STAATSBOSBEHEER
Een golf van 'ontuchtige handelingen' plaagde het Mastbos in de zomer van
1919. Ook daarna bleef het onrustig onder de bomen. Er werd niet alleen strijd
gevoerd tegen 'een bende zedeloze mensen', maar ook tegen houtdieven.
t
Breda
Zo kan het niet langer...
,,Kan het toezicht in het
Mastbos worden ver
scherpt, zodat iedereen,
maar vooral de jeugd,
ongestoord kan wandelen zonder
A-gehinderd te worden door een
- bende zedeloze mensen? Want die
r is er.de oorzaak van dat ontelbare
""jongeren op het slechte pad terecht
komen.''
^.„„-iHet is zomer 1919 en de heer M.
Serraris maakt zich zorgen. Als 'pre
y sident' van de afdeling Ginneken
van de RK Vereniging ter Bescher-
-•'■ming van Meisjes in het Bisdom
Breda stuurt hij een hartenkreet
naar. P Tuteijn Nolthenius. Als
Arhbutvester is hij tenslotte verant
woordelijk voor het reilen en zeilen
^Ma^efMastbos. Het probleem: het
JbÖswordt geplaagd door een golf
A van 'ontuchtige handelingen'.
PHetil een verwarrende periode.
X De wereld likt de wonden die de
OEerste Wereldoorlog heeft achterge-
feptf de Spaanse griep grijpt fa
--taal' 'om. zich heen. In Breda, toch
een beetje in de periferie van de we-
-ïffeldgebeurtenissen, gaat de aan-
mm in die zomer óók uit naar de
^'-jbestrijdingvan 'zedeloosheid'.
it. succes, blijkt' uit stukken van aal vangnet, niets anders opzit dan
Staatsbosbeheer/die nu.pas open— hun brandhout in het Mastbos te
gemaaktzijn door het '"Brabants I zoeken, lijkt niet door te dringen tot
Historisch Centrum in Den Bosch.
Al snel worden er drie 'ontuchtige'
vrouwen op de bon geslingerd. Wat
ze precies doen wordt niet duidelijk,
maar alles wijst erop dat het gaat om
prostituees.
Wat Tuteijn Nolthenius betreft
komen ze het bos niet meer in. Als
het aan de houtvester ligt, wordt
nog veel meer vrouwen een bosver-
bod opgelegd. Er wordt veel ge
doogd in de strijd tegen deze 'bende
zedeloze mensen'.
Houtdieven
Alsof al die bandeloosheid nog niet
erg genoeg is, wordt het Mastbos
ook geteisterd door houtdieven. In
een brief aan zijn baas bij Staatsbos
beheer in Utrecht moppert hout
vester Tuteijn Nolthenius dat hij
slechts met pijn en moeite toezicht
kan houden in het Mastbos. Hij
heeft een tekort aan boswachters en
dan is het niet makkelijk om de
houtdieven op het spoor te blijven.
Scherper toezicht is 'dringend
noodzakelijk', waarschuwt hij in fe
bruari 1920: ,,De Kwattafabriek
heeft gisteren ruim 250 mensen ge
daan gegeven (ontslagen, red.),
waardoor de kans op houtdiefstal
wordt vergroot.''
Dat er voor die ontslagen chocola
dewerkers, bij gebrek aan een soci-
de houtvester.
In eerste instantie laat de inspec
teur van Staatsbosbeheer weten dat
hij misschien nog 'een geschikte
kracht' kan vinden op de boswach-
tersschool in Arnhem, maar dat le
vert niets op.
Het blijft rumoerig in de bossen
onder Breda. Met name de zede
loosheid is lastig te bestrijden. In
1926 stuurt Tuteijn Nolthenius
weer een brief naar zijn chefs -i
Utrecht: het aantal ontuchtige
mes in het bos neemt alleen maar "[jongeren
toe. De houtvester turft el ('van deze
'ongewenste elementen en hunR--_t
minderwaardige praktijken'.
De narigheid komt zelfs terecht
op het bureau van de minister van.
Binnenlandse Zaken en Landbouw,
Jan Donner. Niet dat hij veel te bie—
den heeft. De minister komt met
het idee om twee gepensioneerde
politieagenten in te zetten. Het zou
een leuke aanvulling op hun pensi
oen kunnen zijn. Tuteijn Nolthe
nius bedankt vriendelijk voor de
hulp; hij voelt meer de behoefte aan
een jeugdige rijksveldwachter. Maar
die komt niet.
Naaktlopers
En zo gaat het maar door. Ook de of
ficier van justitie in Breda raakt be
trokken. Hij vraagt zich af wat er
aan de hand is: ,,Want van werke
lijke naaktlopers in de bossen is ons
niets bekend.'' Wel kwam hem eenlü
geval van exhibitionisme ter ore/
maar ja... ,,Ook bij de meest scherpe
bewaking zijn die misdrijvettniet-te^
voorkomen. Evenmin als in' dé-toch'"—
voldoende gesurveilleerde straten/ Wrn
van een stad.''
Ontelbare
komen op hetE
Slechte pad
terecht
-M. Serraris in zijn
klacht uit 1919
Het blijft nog lang onrustig in het?A
Mastbos. Het is een soort 'Sodom
Gomorra' klinkt een klacht in 1936,5
inclusief allerlei 'paartjes ïn|g||g
hoorlijke houdingen'. En met-llj
katholieken, maar ook protestanten!
worden betrapt, moppert debt'
meester van Ginneken.
Het is-boswachter eerstekfes-AOX
vaffEmst; die de autoriteiten met
neus op de feiten drukt. De mens
moeten niet zo zeuren, vindt hj
,,Alle klachten die door mij zijn on-;
derzocht bleken gewoon uit een-i
schuldige vrijage te bestaan.''
da-
H. i-w'i
-x ■-
v*
dinsdag 9 februari 2021
'Sodom en Gomorra' in het
Mastbos 100 jaar geleden
Nico Schapendonk
■C
A3
y
Het Mastbos in het
begin van de twintig
ste eeuw. foto a.thaj. van
ERP/BEELDCOLLECTIE STADSAR
CHIEF BREDA
GINNEKEN PoneyEram
Het Mastbos anno nu
--V 23? - r
H
Vv*1
