GEZOND Lessen uit een eenoudergezin Jongeren worden het hardst geraakt, zorg dus voor psychische hulp 20 René Diekstra Gescheiden zijn betekent meestal dat je kroost regelmatig bij de andere ouder is. Hoe ga je om met gemis en schuldgevoelens, en is co-ouderschap schadelijk voor de hechting? Psychotherapeut en ervaringsdeskundige Marte Kaan (43) zocht het uit. Een jaar ofwat gele den publiceerden haar vader en ik een boek over het leven en de zelfdoding van de 13-jarige Saskia. Als titel kozen we uit haar dagboek de uitspraak: 'Het is net of ik hier niet hoor'. Waarmee ze de rela tie typeerde die zij tussen haarzelf en de wereld ervoer. Ik heb me vaak afgevraagd voor hoeveel jongeren dat geldt en die vraag regelmatig gesteld aan cliënten. Ik schrik als het antwoord van 13- tot 17-jarigen luidt dat ze We vragen ze levensvreugde en ruimte af te staan voor de gezondheid van ouderen niet overtuigd 'ja' tegen het leven kunnen zeggen omdat ze zich nergens echt thuis voe len. Mijn indruk is dat dit nu geldt voor een groeiende groep jongeren als gevolg van de pandemie en de levensin perkingen waar ze zonder duidelijke einddatum mee worden geconfronteerd. De jongeren die ik spreek worste len, omdat ze nu niet normaal aan het leven kunnen deelne men. Een aanzienlijk deel dreigt geïsoleerd te raken, lukt het niet goed relaties op te bouwen en te onderhouden en daarmee het gevoel te heb ben ergens echt bij te horen. Jongeren worden onder alle groepen door de covid- maatregelen het hardst in hun persoonlijke en psychologi sche ontwikkeling geraakt. We vragen hen levensvreugde en ruimte af te staan ten be hoeve van de veiligheid en ge zondheid van oude(re) gene raties. En hoewel zij daarvoor weinig anders terugkrijgen dan persoonlijke en psycholo gische problemen, blijken de meesten toch tot die solidari teit bereid. Daar heb ik be wondering voor. Waar ik allerminst bewon dering voor heb, is dat er in de covid-routekaart en lange- termijnplanning niets is opge nomen om bij jongeren de emotionele schade te beper ken en psychologische hulp verlening uit te breiden. Toen Freud ooit werd ge vraagd wat zijn psychologi sche inzichten hem hadden gebracht, luidde zijn fantasti sche antwoord: 'Het vermogen om met mezelf om te gaan, om me in mijn eigen leven hei- misch (thuis) te voelen'. Dat is wat Saskia niet lukte en wat bij een aantal jongeren dreigt te mislukken. Dat is ook wat een collega-psycholoog en mij heeft geprikkeld om een cur sus psychologie voor jongeren samen te stellen onder de titel 'Psychologisch'. Want het is volgens ons niet meer dan 'logisch' om juist nu bij jongeren het ver mogen te versterken om thuis, op school en verder in het leven vaardig met zichzelf, hun gevoelens en hun gedach ten om te kunnen gaan. eel gescheiden gezinnen hebben ermee te maken: elke week opnieuw moet een van de ouders de kin deren een paar dagen mis sen en de kinderen hun ene ouder. Zo gaat dat ook bij Marte Kaan, moe der van twee dochters van 10 en 12 jaar. ,,Zeker in het begin voelde ik me gemankeerd. Ik had last van schuld gevoelens", vertelt ze. ,,Een moeder hoort toch altijd bij haar kinderen te zijn, vond ik. Het voelde tegenna tuurlijk om ze elke week te laten gaan.'' Kaan vroeg zich af hoe dit de kin deren zou vormen, en schreef er aan de hand van literatuur, film en we tenschap een boek over: Moeder Na tuur, waarom liefde altijd tekortschiet. ,,Ik hoopte dat het schrijven van dit boek me zou helpen om de realiteit beter te kunnen verdragen. Dat is gelukt. Ik kwam erachter dat het tra ditionele gezin nog helemaal niet zo lang de norm is. Ook moederliefde is minder exclusief dan ik dacht. En om als volwassene te slagen in relaties, is het juist goed als de hechting in je kindertijd niet vlekkeloos verloopt.'' ,,Mijn kinderen zijn niet van mij. Ze zijn van niemand. Ik heb wél de verantwoordelijkheid voor ze. Daar binnen heb ik me voorgenomen om mijn schuldgevoel en zelfopoffering niet door te geven. Een scheiding is in potentie traumatisch voor een kind en ja, ik mis mijn kinderen soms vreselijk als ze bij hun vader zijn. De kinderen missen mij juist steeds minder nu ze ouder worden. Vooral in de puberteit willen kinde ren loskomen, onthechten. Is dat erg? Welnee. Dat is juist de bedoeling. Dat ik ze mis, hou ik voor mezelf.'' 'Beschouw het als iets positiefs als je dochter zegt dat ze haar andere ouder mist. Ze voelt zich vrij genoeg om dat met je te delen' ,,Ik snap die gedachte, maar vraag je als ouder ook af: gaat het over jouw gevoel of over dat van je dochter? Kinderen van gescheiden ouders wil len loyaal zijn naar allebei. Dat maakt het voor hen soms ongelooflijk inge wikkeld. Als ze bij de een zijn, mis sen ze de ander. Daar moet je mee dealen. Kinderen durven niet altijd eerlijk te zijn over hoe klote het soms is. Maar je dochter voelt zich in elk geval vrij om te zeggen dat ze haar moeder mist. Vergeet dan even dat het verschrikkelijk voor jou is, dat jij pijn voelt en dat je met schuldgevoe lens kampt. Het gaat om je dochter, toch? Maak duidelijk dat het gevoel van haar moeder missen er altijd mag zijn. Beschouw het als iets positiefs dat ze dit met je durft te delen. Wan neer je voorstelt om haar even met haar moeder te laten bellen, is het in negen van de tien gevallen al niet meer nodig.'' ,,Moederliefde is veel minder exclu sief dan we denken. Oké, een moeder draagt, baart en voedt het kind en is daarmee degene aan wie we ons het eerst hechten. Zij is er fulltime in de kraamtijd, en vaak offert de moeder zich op om minder te gaan werken. Maar de manier waarop vrouwen het moederschap vormgeven, is vooral cultureel bepaald. Eeuwen geleden was het vrij normaal dat een bemid delde vrouw geen borstvoeding gaf en het moederschap uitbesteedde. Ik heb als kind een paar jaar in Afrika gewoond en ben door meerdere DINSDAG 9 FEBRUARI 2021 GO René Diekstra bewondert de solidariteit onder jongeren in deze coronacrisis. Maar hij ziet ook dat een aanzienlijk deel van hen geïsoleerd dreigt te raken. c Reageren? rene.diekstra@dpgmedia.nl 'Hechting hoeft niet vlekkeloos te verlopen' JEROEN KREULE Mis je je kinderen nog steeds als ze bij hun vader zijn en bespreek je dat met ze? Stel: een vader heeft co-ouder schap, zijn 7-jarige dochter begint na een paar dagen uit het niets te huilen en zegt: 'Ik mis mama'. Zoiets roept toch schuldgevoelens op? Veel mensen denken dat de band tussen moeder en kind er altijd is, dat die onaantastbaar is en volmaakt moet zijn. Dat klopt niet helemaal, heb je ontdekt.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2021 | | pagina 20