Met komst
Britse variant
verdampt
felle kritiek
m K
8 NIEUWS
Als hoofd van de intensive care van het
Amsterdam UMC ziet Armand Girbes al bijna een
jaar hoe de zorg voor coronapatiënten ziekenhuizen
ontwricht. Hij vindt het oneerlijk dat corona steeds
voorrang krijgt. Een monoloog vanaf de ic.
Rel rond
uitlating
CORONA AANPAK CRISIS
Het was zo'n moment in het debat
dat de kijker misschien dacht: doen
we dan maar wat? Kamerlid
Wybren van Haga (Forum voor De
mocratie) maakte zich druk om de
nieuwe winkelregels: klanten mo
gen spullen straks bestellen maar
pas na vier uur afhalen. Waarom
niet na één uur? Premier Rutte wist
het stiekem ook niet, leek het, stak
een duim in de lucht en zei: ,,Het
lijkt me een mooie tijd."
Politici improviseren wereldwijd
voortdurend tijdens de pandemie-
bestrijding. Kamerleden willen
liefst exact weten wat de avondklok
oplevert, hoeveel effect de school-
sluiting heeft en welke dag kwets
bare ouderen een prik krijgen. En
dan legt Rutte weer uit dat hij niet
jaren de tijd had om te studeren op
details van de R-waarde, vertelt mi
nister Hugo de Jonge dat het de be
doeling is dat 'op de drempel van de
lente' de meest kwetsbare ouderen,
zieken en hun verzorgers een inen
ting hebben gehad.
Inmiddels zijn er al ruim 450.000
inentingen gezet, kruipt Nederland
in het 'wedstrijdje coronaprikken'
Letland voorbij en verstomt plots
eerdere felle kritiek uit de Kamer
op het 'creatief boekhouden' van
De Jonge. De minister paste zondag
de rekenmethode aan, het aantal
geschatte prikken steeg fors.
De wereld verandert elk uur, het
regent voortdurend grote en kleine
tegenvallers. Alleen al rond en tij
dens het debat kwamen er berich
ten over lange wachtrijen van
85-plussers die niet snel geprikt
konden worden ('geen fraai beeld'),
adviseerde de Gezondheidsraad dat
het Astra-vaccin beter niet aan 65-
plussers gegeven wordt en meld
den GGD en het RIVM dat nog lang
niet alle 120.000 prikmogelijkhe-
den deze week benut worden.
Zo verdringt de actualiteit het ge
harrewar over opgepoetste vaccina-
tiecijfers, de eventuele inzet van
het leger of een winkeluurtje extra,
zo stelde een ingewijde in de wan
delgangen verbaasd vast. ,,Wat van
daag een probleem is, lijkt over een
week bijna vergeten.'' Wel wil de
Kamer dat studenten met studie
vertraging een jaar extra studietijd
krijgen zonder dat ze daar college
geld voor hoeven te betalen. Ook
zal het kabinet op verzoek van het
parlement moeten kijken of een ex
tra 'coronagezant' kan komen die
helpt bij de jacht op vaccins.
t Partijen vragen:
kunnen wij dat
Spoetnik-vaccin
niet ook krijgen?
De grote lijn van het beleid kreeg
verder brede steun, vooral onder
druk van de nieuwe virusvariant.
Eerder op de dag had RIVM-direc-
teur Jaap van Dissel de sombere
boodschap al overgebracht tijdens
zijn bijpraatsessie met Kamerleden.
De dalende coronakoersen van nu
vormen een 'schijnbeeld'. Een
derde golf komt er. De vraag is al
leen: hoe groot wordt die? De sce
nario's zijn zwart. ,,Het is een don
kere wolk", zei Van Dissel. ,,Maar ik
zeg er ook bij: de onzekerheidsmar
ges zijn groot.''
Alles wat kan helpen, is welkom.
Werd er eerder nog wel eens lache
rig gedaan over de promoberichten
rond het Russische Spoetnik-vac
cin - nu vragen partijen: kunnen
wij die prik niet ook krijgen? De
RIVM-modelleurs gaan vandaag
nog rekenen aan de opbrengst van
de avondklok, dan zal het kabinet
dit weekeinde formeel tot verlen
ging beslissen, is de verwachting.
,,Ik vergelijk de Covid-zorg graag met
een koekoeksjong. Die gaat in een
nest zitten, groeit en gooit alle andere
vogeltjes eruit. Wat wij doen: we kij
ken naar dat nest, naar dat ene vogel
tje, en daar stoppen we alles in wat
we kunnen. Maar onder de boom lig
gen de vogellijkjes. Dat zijn de vogel
tjes die er door het koekoeksjong uit
gegooid zijn. De patiënten die nu lan
ger moeten wachten op zorg. Mensen
die hun operatie uitgesteld zien wor
den, of die nog niet weten dat ze kan
ker hebben. Van collega's in Parijs
hoor ik dat vrouwen die met borst
kanker op de mammapoli komen,
vaak een stadium verder in hun
ziekte zijn dan vrouwen die daar een
jaar geleden kwamen.
Het is moeilijk om het in cijfers uit
te drukken, want vaak zijn die er nog
helemaal niet. Iemand die nu geen
heup- of knieoperatie krijgt, blijft
daardoor langer slecht mobiel, en
kan trombose ontwikkelen, of een
longembolie, of heel erg vallen. Heel
veel schade blijft onbenoemd en
ongeteld. Veel zal zich ook pas in de
komende jaren openbaren. Over
twee of drie jaar gaan we evalueren,
dan komen er commissies, die kijken
onder de boom en zeggen verschrikt:
'Jeetje, wat liggen hier veel vogellijk
jes!' Die gaan de conclusies trekken
die ik al sinds vorig jaar maart trek,
dat kan ik je nu al zeggen.
De zorg wordt nu niet eerlijk ver
deeld, daar kan ik me heel boos om
maken. We kijken alleen maar naar
Covid, elke dag. We melden elke dag
de coronacijfers, maar ik zie nooit de
cijfers van oplopende wachtlijsten,
van operaties die niet doorgaan. Er is
een focus op een klein gedeelte van
de zorg, de Covid-patiënt. Maar de
tegenhanger, al die mensen die een
jaar geleden nog wel in het zieken
huis lagen en nu niet meer, die bren
gen we nauwelijks in beeld. Daardoor
kijken we nauwelijks naar het geheel.
En dat is: we hebben meer patiënten
dan beschikbare bedden. Als intensi-
vist weet ik heel goed wat dat bete
kent. Dan moet je keuzes maken. Net
zoals vroeger, de afweging maken:
hoe ga je de capaciteit die we hebben
eerlijk verdelen over alle patiënten.
Maar dat doen we niet. We maken
een passieve, oneerlijke keuze, door
te laten gebeuren dat de ic's volliggen
met coronapatiënten, en de overige
zorg af te schalen. Alsof corona
patiënten zieliger zijn dan andere
patiënten. Dat is onrechtvaardig.
Iedere keuze zal voor bepaalde in
dividuen oneerlijk en onrechtvaardig
uitpakken. En elke patiënt en elke
familie moet er 100 procent vertrou
wen in kunnen hebben dat ik als
ONVREDE
hoofd van de ic alles voor ze zal doen.
De basis van ons functioneren is dat
vertrouwen. Dus ik zal nooit een uit
spraak doen over de vraag voor wie er
wel en voor wie er niet een plek zou
moeten zijn op de ic. Maar ik zou wel
graag oproepen: maak een klein
groepje inhoudsdeskundigen, echte
specialisten op dit gebied. Laat hen
op rationele gronden op papier zet
ten: zó zou de zorg verdeeld moeten
worden.
Overlevingskansen
We weten inmiddels zoveel over het
coronavirus. Ik schat dat in de tweede
golf gemiddeld 25 procent van de
coronapatiënten op mijn ic overlijdt.
Dat is dus een gemiddelde overle
vingskans van 75 procent. Er worden
nu behandelingen uitgesteld van
patiënten die nu nog veel hogere
overlevingskansen hebben. Voor mij
als arts zijn alle patiënten even dier
baar. Ik zal iedereen zo goed als ik kan
behandelen. Ik zorg nu heel goed
voor de mensen die mij onder ogen
komen. Maar de mensen die mij
met onder ogen komen, worden nu
benadeeld. Dat zijn de lijkjes onder
de boom. Er is niemand die voor hen
opkomt.
600 patiënten op de ic en 1600 in
de rest van het ziekenhuis ontwrich
ten op dit moment een hele bevol
king, een heel land. Dat is inmiddels
al een hele tijd zo. En nu hebben we
het coronavaccin. Ook hier geldt
weer: er is schaarste, dus we moeten
duidelijke keuzes maken. En ook
hier word ik weer teleurgesteld. De
Gezondheidsraad adviseert tot nu toe
steeds de eerste vaccins te verdelen
onder de zwaksten in de samenle
ving. De minister nam die adviezen
over. Ja, het zorgpersoneel kreeg uit
eindelijk ook een vaccin, maar wel
na heel veel druk, hè. Ik vind het on
voorstelbaar dat wij in zo'n enorme
crisis onze schaarse vaccins als eerste
verspreiden onder 100-, 90- en 80-ja-
rigen, de doelgroep die niet of nau
welijks op de ic terechtkomt. Let wel:
ik ben niet tegen het vaccineren van
oude mensen in verpleeghuizen,
helemaal niet.
Mag ik nog een beeldspraak gebrui
ken? Stel, je hebt een ommuurde stad
in de middeleeuwen, die wordt bele
gerd. Een vijandige macht probeert
de bevolking uit te hongeren en je
hebt weinig eten. Aan wie geef je dan
dat voedsel: aan de mensen die de
stad verdedigen, of aan de zwakste
mensen die zich midden in de stad
verschuilen? Wat is barmhartig? Ik
denk dat het voor de maatschappij
veel beter is om de sterke mensen het
eerst eten te geven. Het zorgperso-
neel dus, de leraren, brandweerlie
den, politieagenten. Als zij veilig hun
werk kunnen doen, kijk je vervolgens
vrijdag 5 februari 2021
GO
Nederland kruipt langzaam an
dere landen voorbij in de 'coro-
naprikwedstrijd' en het kabinet
weet zich daarbij gesteund door
een opvallend milde Kamer. De
Britse mutant blaast veel tegen
stand weg.
Edwin van der Aa
Niels Klaassen
Den Haag
Minister De Jonge en premier Rutte bij het Kamerdebat. foto anp
'Ik ben boos: zorg
Chris van Mersbergen
Amsterdam
Armand Girbes (Gro
ningen, 1959) heeft
de Nederlandse en
Franse nationaliteit en
is hoofd afdeling inten
sive care volwassenen
van het UMC in
Amsterdam. Tevens is
hij hoogleraar intensi-
vecaregeneeskunde
en klinisch farmaco-
loog. Girbes schrijft
regelmatig voor het
artsenvakblad Arts en
Auto. Dit voorjaar was
hij de hoofdpersoon
in de serie Dagboek
van een IC-chef van
het VPRO-radiopro-
gramma Argos.
Zijn constatering in
dat programma, dat er
op ic's in het westen
van het land onevenre
dig veel coronapatiën
ten met een migratie
achtergrond beland
den, werd breed uit
gemeten in de lande
lijke pers. PVV-leider
Geert Wilders ge
bruikte de observatie
van Girbes door te
stellen dat Mohamed
en Fatima de ic-bed-
den van Henk en Ingrid
innamen. Dit tot on
vrede van Girbes zelf:
„Ik heb een waarne
ming gedaan, daar
gaan sommige politici
mee aan de haal."
1
V.
