II
Coronavaccin onnodig verspild door GGD's
w
v\
4
CORONA HOE NU VERDER?
Klonk premier Mark Rutte somberder dan anders tijdens
de coronapersconferentie? Waar was het sprankje hoop in zijn
woorden? ,,De premier kan geen hoop bieden, als die er niet is.''
Was de anders zo optimistische
premier Mark Rutte nou matter
dan anders in de (alweer) 28ste co
ronapersconferentie? Nu sprak de
minister-president geen hoop
volle woorden, had hij het niet
over het 'licht aan het einde van de
tunnel'. Veel meer stond er een
premier die aan het 'wikken en
wegen' was, zoals hij toegaf. „Om
dat de oplossingen voor het pro
bleem van de besmettingen soci
ale problemen verergeren." Een
'spagaat', aldus de premier.
Een boodschap die kijkers als
weinig hoopvol ontvingen. En dan
was er nog de onduidelijkheid
over de avondklok. Ja, die loopt af
op 10 februari. Maar ook: als het
OMT adviseert tot verlengen, dan
gaat het kabinet dat afwegen. En
tussen de regels door: het zou zo
maar weer aan de Tweede Kamer
kunnen worden voorgelegd, vol
gende week.
Communicatiedeskundige Paul
Stamsnijder zag de premier wor
stelen, en snapt dat. ,,Je wilt per
spectief bieden, maar dat is er niet
of nauwelijks. De premier wil
hoop geven, maar het signaal moet
ook zijn: jongens, we zijn er nog
lang niet. Dat balanceren zag je.''
Meer was er niet mogelijk, zegt
hij. ,,Want je wilt dicht bij de
waarheid blijven, bij de feiten van
nu. En die zijn onzeker.''
Stamsnijder ziet het als een
nieuwe fase. Eerst waren er de dit-
is-nu-even-nodig-persconferen-
ties. Nu die van onzekerheid met
vele variabelen. De mutanten, de
economische schade die oploopt,
de coronamoeheid en sociale pro
blemen. ,,Er is nu gewoon geen
duidelijk verhaal te vertellen.''
Komt bij dat Rutte en nog meer
minister De J onge onder vuur lig
gen vanwege de opeenstapeling
van fouten en tegenvallers. Tekort
aan mondkapjes, het haperende
vaccinatiebeleid, te traag ingrij
pen, een mislukte regionale aan
pak. Het maakt het schetsen van
Je wilt perspectief
bieden, maar dat is er
niet of nauwelijk. Dat
balanceren zag je
rooskleurig perspectief nog ris
kanter: de Tweede Kamer hijgt in
de nek om onterecht optimisme
en gedane beloftes af te straffen. In
maart zou dan ook nog eens een
electorale afstraffing dreigen.
Niet dat de ministeries van
Volksgezondheid en Algemene
Zaken niet proberen de juiste toon
en boodschap te vinden. In het
Nationaal Kernteam Crisiscom
municatie (NKC) werkten ambte-
naren en experts crisiscommuni
catie aan de rode lijn van iedere
persconferentie. De speeches rus
ten niet op toevallige ingevingen
van de premier of minister Hugo
de Jonge. Sinds het uitbreken van
de pandemie doet bureau Market-
Response daags voor de persge-
sprekken onderzoek naar de zor
gen in het land. Welke woorden
komen aan bij kijkers om hun ge
drag te beïnvloeden? Welke zor
gen leven bij hen?
'In de crisiscommunicatie is de
regel: weet wat er leeft in de bui
tenwereld. Als je eigen boodschap
niet aansluit bij wat er in de sa
menleving speelt, dan sla je de
plank mis', lichtte Mark van der
Roer, directeur communicatie van
het ministerie van Volksgezond
heid toe in het boek Stilte op het
Binnenhof.
Steekwoorden
In vrijgegeven overheidsdocu
menten is te lezen hoe responden
ten ook zélf woorden mogen noe
men die bij hen leven. 'Tweede
golf', 'bezoek thuis', 'sterftecijfer'.
Met zo'n lijst kunnen Rutte en De
Jonge refereren aan angsten, of
vragen.
Aan de hand van percentages
wordt aan hun speechschrijvers
uiteengezet welke vragen zich op
dringen. Zijn mensen op dat mo
ment bezig met of een vakantie
wel of niet kan? Zijn ze bang hun
baan te verliezen? Of neemt de
angst om besmet te raken weer toe
of af?
Met die wat wetenschappelij
kere benadering zoeken premier
en minister zo naar de juiste toon
en woordgebruik bij hun bood
schap. De boodschap 'Ga niet naar
buiten', werd bijvoorbeeld be
wust: 'Blijf thuis'. Duidelijker, een
instructie. Dat werkt beter, was
het oordeel.
Vervolgens werd zorgvuldig af
gestemd welke minister bij welk
praatprogramma (van Jinek tot
Opi) aanschuift voor extra uitleg.
Niet dat alles vlekkeloos ver
loopt. In de eerste persconferen
ties was de wand achter Rutte
voorzien van de tekst 'Alleen sa
men krijgen we corona onder con
trole'. Maar omdat zijn hoofd er
voor stond, was alleen te lezen:
'Alleen samen krijgen we corona
Zo is vaker bijgestuurd. Na een
brief van de gezamenlijke planbu
reaus (Sociaal en Cultureel Plan-
Door niets te verspillen, kun je meer
dan zes mensen vaccineren met één
flacon, zeggen Ernst Kuipers en
Noortje Swart, respectievelijk voor
zitter van het Landelijk Netwerk
Acute Zorg en vaccincoördinator
van alle ziekenhuisapothekers.
Het vaccin dat na de zesde prik
overblijft in de flacon wordt door de
ziekenhuizen aangevuld met vac-
cin uit een nieuwe flacon. ,,Dat
doen we ook bij dure kankermedi
cijnen'', aldus Noortje Swart. ,,Dit is
in ziekenhuizen een standaardhan
deling en volkomen veilig.'' Om al
les te kunnen benutten gebruiken
ze ook speciale zuinige spuitjes,
waarbij vrijwel niets in het topje
van de spuit achterblijft.
Volgens Swart en Kuipers 'heb
ben de ziekenhuizen al bewezen
dat dit veilig kan' en moeten GGD's
het vaccin beter benutten.
De koepelorganisatie van de
GGD's laat weten dat zij op last van
het RIVM en de Inspectie Gezond
heidszorg Jeugd dit niet mogen
doen. Het is 'ten strengste verboden
om te mengen'. ,,Onder strenge
voorwaarden is dit toegestaan aan
ziekenhuisapothekers'', reageert
woordvoerder Kim Roetert van
GGD Ghor. De GGD's laten weten
dat zij in gesprek gaan met het
RIVM en de inspectie. ,,Wij hopen
dat ons dit ook toegestaan wordt.''
Richtlijnen
Kuipers en Swart willen geen tijd
verliezen. ,,We zitten in crisistijd,
dus moeten we in crisisstand en
mogen geen vaccin verspillen'', al
dus Swart. Kuipers: ,,Hoe eerder
meer mensen gevaccineerd zijn,
hoe minder levens dit kost en hoe
eerder we van maatregelen afkun
nen zoals de lockdown.''
Volgens de inspectie mogen de
GGD's niet gaan werken volgens de
ziekenhuisrichtlijnen. Woordvoer
der Mariël van Dam: ,,Zeven uit een
flacon is voorbehouden aan zieken-
huizen. Daar werken mensen met
bepaalde opleiding en vaardighe
den.'' Volgens Swart staan apothe
kers en apothekersassistenten klaar
om de GGD's te helpen ook zuini
ger met vaccins om te gaan. ,,We
kunnen daar apothekersassistenten
of geneeskundestudenten voor op
leiden. Zo ingewikkeld is het niet.''
Ook roepen de ziekenhuizen
GGD's op alle vaccins die overblij
ven in de ziekenhuizen en instel
lingen snel alsnog te benutten in de
GGD-prikstraten. Swart: ,,Vrijdag
heb ik drie uur lang gebeld om wat
overgebleven flaconnetjes bij een
GGD kwijt te kunnen.'' Volgens de
GGD is dit al 'heel goed geregeld' en
helpen zij 'de ziekenhuizen door te
zorgen dat wat zij overhouden als
nog wordt gezet'.
donderdag 4 februari 2021
Optimist Rutte in
spagaat: 'De feiten
van nu zijn onzeker'
Tobias den Hartog
Den Haag
- Paul Stamsnijder
In maart was er vooral angst voor het virus. foto anp
Ziekenhuizen en apothekers wil
len dat de verspilling van zo'n 15
procent van de coronavaccins
stopt. GGD's halen zes doses uit
een flacon, het restant verdwijnt
in de prullenbak. Ziekenhuizen
komen tot zeven vaccins.
Marcia Nieuwenhuis
Amsterdam
Uit 1 flesje kunnen tot 7 i.p.v.
5* doses worden gehaald:
A. Met een ander soort
- spuit die minder
verspilt - -
1 flesje
2,25 ml, j
1 dosis
0,3 ml
040221 advies fabrikant
B. Door de
restvloeistof
uit meerdere
flesjes te
combineren
