WERK
Zo krijg je je collega mee
in je nieuwe plannen
Pedagogisch medewerker
Doorbreek de routine om je energie op peil
18
Je brein op het werk
Wat heb je aan vakantiedagen als je toch niet weg kunt?
Kun je ze niet beter opsparen tot we weer op reis mogen?
Arbeidspsycholoog Jessica de Bloom en coach Ruud
Meulenberg vinden van niet. Ze benadrukken het belang
van vrije dagen voor onze fysieke en mentale gezondheid,
,,Rust moet een belangrijk onderdeel zijn van elke dag.''
it is al zo sinds
1993!'' De beheer
der van het grote
wooncomplex
tegenover mijn
huis kijkt niet-begrijpend. Hij
staat op een keukentrap om de
buitenlampen wat te dimmen.
Een week geleden had hij ze
vervangen door nieuwe, witte
ledlampen, waardoor ineens
achttien vrachtwagens mijn
huis leken te beschijnen. Niet
fijn, dat snapte hij. Dus werkt
hij hard om mij en de andere
overburen tegemoet te komen.
Dat waardeer ik, maar ik had
er nog eens over nagedacht
en vond het bij nader inzien
sowieso van de zotte dat er aan
een pand de hele nacht licht
moet branden voor niemand.
Ik las over lichtvervuiling en
dat dat ongezond is voor men
sen en schadelijk voor insec
ten en dieren, zoals trekvogels.
Het leek me goed de beheerder
daarop te wijzen.
hebben we het altijd gedaan'-
kaart trok, daar ergerde ik me
rot aan. Wat een dooddoener.
Hoeveel vergaderingen heb ik
niet meegemaakt waarin je
probeert collega's mee te krij
gen in nieuwe plannen, maar
ze blijven hangen in niksdoen.
Ze leunen achterover in de
zogeheten 'status quo bias' en
deze denkfout is zowel irritant
als begrijpelijk. Veranderen
kost energie en moeite en we
zijn van nature zuinig afge
steld. Bovendien weet je wat je
hebt en niet wat je krijgt, dus
houden we liever vast aan het
oude. Dat voelt veilig.
Toch maar niet solliciteren op
die andere baan dus, ofje werk
op een andere manier aanpak
ken. Uit onderzoeken blijkt
dat mensen door deze denk
fout hun geld niet overzetten
naar een gunstigere investe
ring en beter werkende medi
cijnen afslaan omdat ze liever
hun oude merk gebruiken.
Misschien had je eigenlijk
allang een punt willen zetten
achter je relatie, maar durf je
pas als er een beter alternatief
voorbijwandelt.
Wil je jezelf of een ander over
halen om toch in beweging te
komen? Breng dan in kaart
wat jij of de ander verliest als
er niks verandert. Misschien
loop je kansen of winst mis,
lijdt je gezondheid of imago
eronder, of je band met ande
ren. En zetten we dan einde
lijk die stap, dan hebben we
vaak alsnog spijt: 'Waarom
heb ik dit niet éérder gedaan?'
Wat doet een....
Wat vind je het leukste aan je werk?
Regelmatig vrij nemen van
werk is essentieel, weet
Jessica de Bloom. Als
arbeids- en organisatie
psycholoog aan de Rijks
universiteit Groningen en de univer
siteit in het Finse Tampere deed ze de
afgelopen jaren onderzoek naar het
effect van vakanties en vrije tijd. ,,We
zien in onze data dat er nu minder
vrije dagen worden opgenomen dan
in andere jaren, al was dat in het be
gin van de coronacrisis nog extremer.
Mensen hadden toen nog het idee dat
ze misschien in de herfst konden
reizen. In het najaar bleek corona
echter niet voorbij te zijn.''
Die ontwikkeling is volgens haar
niet positief. Uit de onderzoeken die
ze deed, bleek keer op keer hoe ge
zond vrije tijd is. De Bloom verwijst
graag naar het wetenschappelijke
Dramma-model. ,,De zes belangrijke
aspecten van vakantie en vrije tijd
zijn mentaal afstand nemen (detach
ment), ontspanning (relaxation),
autonomie (autonomy), nieuwe uit
dagingen aangaan of dingen leren
(mastery), iets betekenisvols doen
(meaning) en verbondenheid voelen
met anderen (affiliation). Wie het
lukt om die aspecten allemaal te inte
greren, ervaart een hoger welbevin
den. Welke activiteiten je precies
'Ook in deze tijd kun je
wandelen of online een
cursus doen. Zolang je
maar afstand neemt'
ontplooit, maakt niet zo veel uit.''
Uit het onderzoek van De Bloom
en haar collega's bleek dat het voor de
positieve effecten op je gestel niet
uitmaakt of je reist of thuisblijft.
,,Van een vakantie met Dramma-
elementen zul je uitrusten. Ook in
deze tijd kun je wandelen met een
vriendin, lezen, een serie of film
kijken of online een cursus doen.
Zolang je maar afstand neemt van je
werk.''
Stuwmeer aan
vakantiedagen
Het doorbreken van de dagelijkse
routine is nodig om je energie weer
op peil te krijgen, ziet ook coach
Ruud Meulenberg. In zijn praktijk
zag hij het afgelopen jaar veel men
sen met een stuwmeer aan vakantie
dagen. ,,Deze werknemers werken
altijd door en hebben echt hart voor
de zaak. Dat lijkt mooi, maar er zit
een enorme keerzijde aan. Vaak
trekken ze veel te laat aan de bel,
zien wij in de praktijk. Pas bij hevige
stressklachten of zelfs pas als ze
letterlijk geveld zijn door een
burn-out.''
Meulenberg meent dat werkgevers
zich daar bewust van moeten zijn.
,,Als iemand zijn vakantie-uren niet
opneemt, is dat een signaal. Een
werkgever moet zich afvragen wat de
reden daarvan is. Is hij of zij te druk
of kan diegene het werk gewoon niet
loslaten? Het is verstandig om daar
over in gesprek gaan, vind ik. Om
uitval in een later stadium te voorko
men.''
De effecten van een gebrek aan
vrije tijd kunnen groot zijn, weet ook
De Bloom. Ze verwijst naar de
DONDERDAG 4 FEBRUARI 2021 GO
Neuropsycholoog Chantal van
der Leest bekijkt onze gedra
gingen op de werkvloer: wie of
wat bepaalt onze dagelijkse
beslissingen?
D
Dat de beheerder de 'zo
Angela Esbach (29) is pedagogisch mede
werker bij Un1ek onderwijs en opvang in
Vlaardingen.
Wat doe je precies?
„Vooral opvoeden. Ik probeer kinderen normen
en waarden te leren, maar zorg ook dat het
eten klaarstaat en maak schoon.''
,,Je maakt de ontwikkeling van een kind mee.''
In samenwerking met Nationale Vacaturebank
Waarom je ook -
in coronatijd
vrije dagen op
moet nemen
RIANNE VAN DER MOLEN
Lijkt dit je wat?
Kijk voor vaca
tures op de
site van deze
krant bij /werkt
- JESSICA DE BLOOM
