MEDIA CULTUUR 27
h p|us tv gids
Maand van de Bijbel
Februari is de maand van de Bijbel, een initiatief waaraan ook KRO-
NCRV en de EO meedoen. Reden voor de omroepen om te laten zien dat
geloof nog steeds een belangrijke rol kan spelen op televisie. Maar wat is er
veranderd in de bijna veertig jaar tussen D'r kan nog meer bij en The Passion?
In het EO-programma Hart op de Tong van
eind jaren 80, waarin Henk Binnendijk
voxpop-achtige gesprekken over religie
voerde, was er nog weinig ruimte voor
twijfel aan het geloof. De omroep had des
tijds gewoon een vaste uitzenddag en er
was dus geen enkele netmanager die na
dacht over het aantrekkelijk maken van zo'n pro
gramma voor een breed publiek. Dat is nu wel an
ders, ziet ook EO-journalist Tijs van den Brink.
God op tv is lang niet meer zo vanzelfsprekend.
,,Een programma als Adieu God? bestaat al acht
jaar en dat kunnen wij blijven maken op onze ma
nier vanwege het late tijdstip'', zegt Van den Brink.
,,We hebben wel eens overwogen om het te popu
lariseren, maar dan kan het eigenlijk niet meer
over God gaan. Dat is geen verwijt aan de NPO
hoor, maar gewoon hoe ons huidige mediasysteem
werkt.''
Het basisidee van Adieu God? is mensen vragen
waarom ze mét geloven en dat was best spannend
omdat we als EO ooit zijn opgericht om het evan
gelie te verkondigen. Ik denk niet dat dit pro
gramma er dertig jaar geleden doorheen was geko
men, toen was het meer zenden en nu meer luiste
ren. Ikzelf wil ook best mensen mijn mening ge
ven over waarin ik geloof, maar ik ben natuurlijk
vooral een journalist die vragen stelt.''
Toch moet die open, luisterende houding van de
huidige EO niet te ver gaan, vindt Van den Brink.
Ruimte voor twijfel moet er kunnen zijn, maar
niet ten koste van alles. ,,Als je alleen maar twij
felt blijft er niets van over. Geloven is ook echt een
stap zetten waarvan je niet precies weet waar die je
brengt. Ik vind het daarnaast ook van belang om
Als je alleen
maar twijfelt
blijft er niets
over van het
geloof
eerlijk te zeggen dat geloven niet altijd makkelijk
of logisch is.''
Van den Brink rekent er niet op dat er de ko
mende jaren méér zendtijd ingeruimd gaat wor
den voor programma's over het geloof. Toch ziet
hij dat er wel degelijk nog ruimte voor is op tv, bij
de jaarlijkse uitzending van The Passion bijvoor
beeld. ,,Ik ben er persoonlijk van gecharmeerd,
maar sommige christenen vinden dat er weinig
overblijft van het geloof. Het gaat er om dat je res
pectvol met het verhaal omgaat en dat gebeurt in
mijn ogen.''
Als je het oorspronkelijke verhaal veel zou losla
ten, passeer je volgens Van den Brink wel een
grens. Mag Jezus dan een donkere vrouw
worden bijvoorbeeld? ,,Jezus was geen vrouw,
maar de kleur van Jezus weet niemand. Het
moet gewoon niet opeens een ander verhaal wor
den, want ik hoor bij de mensen die dat verhaal
als waarheid beschouwen.''
Persoonlijke benadering
KRO-NCRV-presentatrice en theologe Jacobine
Geel deelt de analyse van haar collega. Ze ziet dat
religieuze programma's verschuiven van onder
werpen als 'de kerk' of 'het geloof naar een veel
persoonlijkere benadering. ,,De invalshoek wordt
de man of vrouw die vertelt wat hem of haar inspi
reert, bemoedigt of troost. Er is niet langer één
waarheid over de inhoud van dat geloof.''
Geel is wel overtuigd van het belang om de ver
halen uit de Bijbel te blijven vertellen. ,,Niet als
een panklaar recept voor hoe te leven of wat te ge
loven, maar als verhalen die mensen kunnen in
spireren om zichzelf en de samenleving beter te
begrijpen. De groep mensen die het als de waar
heid ziet, als de kern van hun bestaan, zal kleiner
worden, maar de mensen die uit de Bijbel iets
meekrijgen blijft bestaan, al was het maar omdat
we zonder dit boek veel in onze eigen cultuur en
samenleving niet kunnen begrijpen.''
Zuilen
Theologe Mirelle Klomp schreef in 2019 een boek
over tien jaar The Passion. Ze denkt dat de individu
alisering van de samenleving - en dus van het ge
loof- ook terug te zien is in de media. „Vroeger
hoorde je bij een zuil en stond de manier waarop je
met het geloof omging wel zo'n beetje vast, maar
tegenwoordig maakt iedereen zelf een afweging:
programmamakers zoeken daarin hun weg door
niet te veel voor te schrijven.''
Klomp ziet daarin bijvoorbeeld bij de EO wel
een grote verandering. ,,In het geloof was vroeger
een soort zekerheid te vinden en dat is nu meer
een zoektocht. Overtuigen werkt niet zo goed,
maar de vraag naar zingeving is wel heel erg inte
ressant en actueel. Je ziet bij The Passion dat men
sen om allerlei redenen kijken; voor sommigen is
het gewoon entertainment en voor anderen
heeft het een diepere betekenis. Die betekenisge
ving is heel individueel, mensen koppelen de the
ma's die daar aan bod komen aan iets wat ze zelf
hebben meegemaakt. Dus het helpt om soms grote
verhalen voor een breed publiek te maken om
maximaal effect te hebben.''
FEBRUARI
dinsdag 2 februari 2021
Media&Cultuu r
Bas Hakker
The Passion van
2019, gehouden in
Dordrecht. foto anp kippa
44
—Tijs van den Brink
Voor de tweede
keer is februari 'De
maand van de Bij
bel'. De maand is be
dacht door de chris
telijke uitgeverijen
Royal Jongbloed en
Adveniat in samen
werking verschil
lende partijen
waaronder de EO
en KRO-NCRV.
Het is de bedoeling
dat in het hele
land aandacht be
steed wordt aan de
Bijbel en dat geldt
ook voor de pro
gramma's van de
omroepen.
