De winterbloeiers staan nu
volop in de schijnwerpers
Eigen tuin eerst Romke van de Kaa
Vaste planten die in de
winter bloeien, moet je
vertroetelen. Zoals de
winteriris, met bloemen
die in een uur openen.
23
7. Gebruik baking soda
als schoonmaakmiddel
„Een geweldig product voor een zero
waste huishouden is baking soda
(zuiveringszout). Ik dacht dat je er
alleen koekjes mee kon bakken,
maar het is een ware alleskunner
en maakt veel dingen goed schoon'',
zegt Emily-Jane Townley, auteur
van het boek Leven zonder afval.
,,Baking soda, officieel natrium
bicarbonaat, is een minerale stof die
van nature voorkomt in gesteenten.
Je kunt er gerust het aanrecht of het
toilet mee schoonmaken, maar je
kunt het ook in de wasmachine
gebruiken voor extra waskracht en
er zelfs zilver mee poetsen. Het is
ook nog eens supergoedkoop, je
koopt het voor minder dan 4 euro
per kilo.''
8. Zelf cosmetica maken en
stap over op shampoobars
,,Je kunt gemakkelijk zelf cosmetica
maken", zegt Elisah Pals. ,,Neem bij
voorbeeld mascara. Dat maak je zo
zelf met norit (actieve koolstof),
aleppo zeep (plantaardige zeep op
basis van olijfolie en laurierbesolie)
en amandel- of jojobaolie. Ik heb er
mooiere dikkere wimpers van gekre
gen. Het is ook nog eens een goede
manier om veel geld te besparen.
Mijn mascara kost per potje nog
geen 3 euro en ik doe er zeker an
derhalf jaar mee. En stap over
op shampoo bars, dat is sham
poo in de vorm van een blok
zeep. Je kunt het in veel super
markten en drogisten al krij
gen. De kosten zijn vergelijk
baar met een gewone sham
poo-fles, maar je doet er alleen
twee tot drie keer zo lang mee.''
Meer info
'Binnen vijf minuten
maak je je eigen
tandpasta. Voor
ongeveer een euro'
9. Eigen tandpasta!
De bekende tandpastatubes zijn door
de verschillende lagen plastic, vaak
geperst om een laagje aluminium,
vervuilend voor het milieu.
Pals: „Terwijl je heel makkelijk je ei
gen tandpasta maakt met kokos-
vet, baking soda en pepermunt
olie. De kosten van die zelfge
maakte tandpasta zijn ongeveer 1
euro en daarvoor krijg je twee
keer zoveel volume als een nor
male tube. En veel tijd kost het
ook niet, je maakt het binnen vijf
minuten! Of kies anders voor
tandpastatabletjes. Dat is tand
pasta in vaste vorm. Even op
kauwen en je borstelt het zo uit,
net als normale tandpasta."
10. Gebruik
composteerbare sponsjes
in plaats van plastic
schoonmaaksponsjes
Townley: ,,Plastic schoonmaak-
sponsjes kun je vervangen door com
posteerbare sponzen die worden ge
maakt van de loofahplant, een snel
groeiende plant uit de komkommer
familie die rijk is aan duurzame
vezels en toch zacht en flexibel is.
Als de vrucht van deze plant rijp is,
ontwikkelt zich aan de binnenkant
een netwerk van vezels die perfect
zijn voor schoonmaken en schrob
ben. Het sponsje kan na gebruik ge
wassen worden in de wasmachine.''
Beter één bloem in de winter dan
honderd bloemen in het zomersei
zoen. Een tegeltjeswijsheid, maar
niet minder waar. Planten die nu
bloeien hebben nauwelijks concur
rentie, waardoor ze wekenlang in de
schijnwerpers staan. Heb je als plant
de pech om zes maanden later te
bloeien, dan verdwijn je in de massa.
Soms ben je alweer uitgebloeid
voordat iemand je in de gaten had.
Winterbloeiende heesters zoals
winterjasmijn, camellia en vibur
num zijn in elk tuincentrum te koop.
Met deze struiken is het altijd af
wachten: bevriezen de bloemen
of bevriezen ze niet? De struik zelf
komt de winter wel door, al mochten
de bloemen bevriezen.
Vaste planten die in de winter
bloeien, vragen extra aandacht en
zorg. Die moet je vertroetelen. De
winteriris, Iris unguicularis uit de
Hoge Atlas in Noord-Afrika die
hartje winter bloeit, doet dat altijd
met opzet vlak voor een
vorstperiode, zo lijkt het.
Ook hier geldt: de plant
zal niet snel bevriezen, de
bloemen wel. En om die
bloemen is het nu juist
begonnen, want een iris
zonder bloemen is als een
modderschuit zonder
vlag. Het blad wordt in de
zomer ontsierd door dode
punten en knip je dan lie
ver in zijn geheel af.
Nu groeit de winteriris
het beste pal aan de voet
van de zuidmuur van een
huis en daar zijn de
bloemen betrekkelijk
eenvoudig tegen vorst te
beschermen door iets
schuin tegen de gevel
te plaatsen - een
paraplu, glasplaat of
voor mijn part die
dakpan met 'welkom'
die normaal gesproken
naast de voordeur hangt.
Dek nooit af met turfmolm, want
zodra het dooit moet zo'n bedekking
weer verwijderd worden. Plant Iris
unguicularis ook nooit in vruchtbare
en voedzame grond. Hoe meer puin
of grind er in de grond zit, hoe beter
het water weg kan en hoe beter de
plant door de winter komt. In de
woeste bergen van de Hoge Atlas
wordt tenslotte ook niet gemest.
Het assortiment van winteririssen
is in Nederland en België beperkt. De
plant wordt maar door een paar spe
cialisten gekweekt. Als je geluk hebt,
kun je kiezen tussen 'Mary Barnard'
met donkerlila bloemen en 'Walter
Butt' met lichtlila. De bloembladen
hebben een intrigerend honingmerk
van donkere spikkels op een lichtgele
ondergrond. Dat honingmerk is be
doeld als wegwijzer
voor insecten die op
zoek zijn naar nectar.
Tevergeefs in dit ge
val en dit jaargetijde.
De bloemknoppen
lijken op een strak
opgerolde paraplu en
als er serieuze vorst
wordt voorspeld, kun
je die beter plukken
en in een vaasje
zetten. Het is veel
aardiger om ze in de
huiskamer te zien
opengaan dan ze bui
ten te zien bevriezen.
Dat opengaan is een
gebeurtenis op
zich: binnen
het uur
ontrollen de
bloembladen
zich, om even
later een fris-
zoete geur te
verspreiden.
GO ZATERDAG 30 JANUARI 2021
Zuiveringszout Natriumbicarbonaat
Detox Cleaning CJ Bread
Meer informatie, recepten en
producten op zerowastenederland.nl
en levenzonderafval.com
Snoeien, stekken,
planten, verpotten,
zaaien en schoffelen.
Tuingoeroe Romke
van de Kaa helpt een
handje.
