'Het gaat
maar om een
ding: komen
er genoeg
vaccins
binnen'
Vaccinatiedossier: een vliegende start, en toe ging het
Hugo de Jonge:
4
VACCINATIES TEMPO
De oppositiepartijen natuurlijk,
maar ook partijgenoten bij het
CDA en zelfs zijn collega's in het
kabinet maken er geen geheim
van: Hugo de Jonge moet tempo
maken met het vaccinatiepro
gramma. Zij eisen daadkracht van
de veelgeplaagde coronaminister.
,,We kunnen nog vijf keer herha
len dat we te traag zijn begonnen,
maar nu moeten we vooruit!'' vat
CDA-Kamerlid Joba van den Berg
het samen. Ze noemt de mislukte
deal met farmaceut AstraZeneca
'verontrustend'. Die fabrikant zal
het eerste kwartaal veel minder
vaccins leveren dan beloofd. ,,Dat
betekent iets voor de keuzes in de
vaccinatiestrategie.''
Ook coalitiegenoot Rob Jetten
vindt dat De Jonge veel meer
voortvarendheid aan de dag moet
leggen. De D66-fractieleider
heeft diverse artsen gesproken
die zeggen dat het sneller kan als
de uitvoering simpeler gemaakt
wordt. „Volgende week moeten
we dat op scherp zetten in het de
bat met de minister'', zegt hij.
PvdA-Kamerlid Attje Kuiken is
zelfs bereid 'om 24 uur per dag te
gaan prikken', zegt ze: ,,Het vacci
natieprogramma moet worden
bevrijd uit de huidige bureaucra
tische ketenen, en worden opge
zet als een centraal geleide mili
taire operatie.''
Volgens CDA'er Van den Berg
staan de GGD's klaar om extra
prikstraten te openen, maar zijn
er simpelweg te weinig vaccins
beschikbaar. Kuiken snapt dat
Het vaccinatie
programma moet
worden bevrijd
uit de huidige
bureaucratische
ketenen
de minister er niks kan doen dat
AstraZeneca onvoldoende levert,
maar verder moet alles uit de kast
worden getrokken. ,,Dat gebeurt
niet. Er zijn al ruim 500.000 vac
cins geleverd, waarvan er meer
dan 300.000 nog steeds in een
vriezer liggen.''
Het steekt haar dat een aanbod
voor extra doses vaccins van Mo-
derna is afgeslagen. En terwijl de
Gezondheidsraad adviseerde de
meest kwetsbaren als eerste te
vaccineren, duurde het tot deze
week voordat de eerste oudere
een prik kreeg.
GroenLinks pleitte eerder al
voor een vaccinatiecommissaris
met een verregaand mandaat,
maar die motie kreeg niet genoeg
stemmen in de Kamer. ,,De vacci
natie tijdens de Mexicaanse griep
in 2009 werd als een militaire
operatie geleid'', herinnert Ka
merlid Suzanne Kröger zich. ,,Die
commandostructuur missen we
nu. Daardoor bungelen we on
deraan de lijst. Dieptriest, want
iedere dag telt.''
Volgens het GroenLinks-Ka
merlid is het nog steeds een pro
bleem dat de distributie van vac
cins 'uitgesmeerd' wordt. Ook
krijgen bewoners van één ver
pleeghuis soms niet tegelijk een
inenting.
,,Er is sprake van totale versnip
pering bij de distributie'', ziet
SP'er Maarten Hijink. ,,Men had
er geen puzzel van moeten ma
ken die zo uiteen kan vallen als er
een stukje wegvalt. Laat daarbij
veel over aan zorgprofessionals en
gebruik je boerenverstand.''
Hijink heeft raad voor De
Jonge: ,,De beeldvorming lijkt
voor hem belangrijker te zijn dan
de aanpak. Dan staat de minister
daar te glunderen in pak als er ie
mand een eerste prik krijgt! Dat
roept ergernis op. Zorg liever dat
iedereen die inenting zo snel mo
gelijk te pakken heeft.''
Hugo de Jonge
wil graag reage
ren op de kritiek:
,,Ik snap dat ie
dereen mij mo
menteel op de vingers kijkt. Ik
baal natuurlijk ook dat we op dit
moment onderaan staan in de
staatjes met inentingscijfers. Een
deel van de verklaring zit 'm in de
wat trage start. Een ander deel is te
wijten aan het feit dat wij een
voorzichtiger voorraadbeheer heb
ben dan andere landen. We zagen
wekelijks aanpassingen in de leve
ringen, vandaar de aanvankelijke
terughoudendheid.''
Dat gaat de komende weken ver
anderen, belooft de bewindsman.
De voorraden worden zo snel mo
gelijk gebruikt. ,,Mijn zorg zit eer
der bij de iets langere termijn: ne
men we niet te veel risico? Ik snap
dat mensen er nu nog anders over
Hekkensluiter, hoe kon het zo ver komen?
Het vaccin van AstraZeneca, ont
wikkeld in Oxford, belichaamde
van meet af aan de Nederlandse
hoop op een uitweg uit de corona
crisis. De eerste plannen voor ver
spreiding onder de bevolking wa
ren dan ook geënt op dit vaccin.
Toen het vaccin van Pfizer als eer
ste klaar - en goedgekeurd - bleek,
lagen daarvoor geen scenario's
klaar.
In alle haast moest in december de
strategie worden aangepast: niet
de alleroudsten, maar hun verzor
gend personeel kwam als eerste
aan de beurt. Dit omdat de vaccins
van Pfizer in grote bulkverpakkin-
gen zaten en extreem koud be
waard moesten worden. Versprei
ding in (kleine) zorglocaties was
daarom niet mogelijk, dacht het
kabinet.
Uiteindelijk begon Nederland
op 6 januari als laatste EU-land
met vaccineren. Kabinet, GGD en
RIVM ontvingen ladingen kri
tiek op de late start. Er lagen geen
scenario's klaar die afweken van
de Oxford-route.
De organisatie met 25 regionale
GGD's bleek te log om snel een
ander pad te bewandelen. De eer
ste prik had vooral symbolische
waarde. In de week na de prik in
Veghel oefende de GGD vooral,
om het inentingsproces te stroom
lijnen. De eerste dag werden er
veertig prikken gezet, op de
tweede dag tachtig. Inmiddels is
de operatie op enigszins op stoom.
De Ggd heeft volgens het corona
dashboard van het rijk 128.311 prik
ken gezet, voornamelijk bij zorg-
personeel.
Bijgesteld
Sinds de jaarwisseling is de vacci
natiestrategie meermaals bijge
steld. Vertegenwoordigers van de
acute zorg en huisartsen vroegen
om voorrang, en kregen die. Er
werd voor gekozen minder buffers
aan te houden in de vaccinvoor-
raad, zodat er meer prikken gezet
kunnen worden. En de tijd tussen
twee prikken met het Pfizer-vac-
cin werd verruimd van drie naar
zes weken. Maar hier doemt een
nieuw groot probleem op: het Eu
ropees Geneesmiddelenbureau
EMA bepaalde gisteren dat deze
termijn toch echt maximaal drie
weken mag zijn (zie hiernaast).
Het ministerie van VWS ver
wachtte dat Nederland met een
langere tussenpose tussen de twee
prikken snel de inmiddels fa
meuze een-na-laatste plaats in het
Europese prikklassement kan ver
laten. Uit cijfers die de site Our
World in Data dagelijks publiceert
blijkt dat Nederland de laatste da
gen ongeveer net zoveel prikken
zet als andere Europese landen,
maar die zijn eerder begonnen en
hebben in totaal dus al meer men
sen gevaccineerd.
Voor elk EU-land geldt dat de
voorraad vaccins eindig is, en dat
betekent voor de iets langere ter-
vrijdag 29 januari 2021
GO
Coronaminister
De Jonge krijgt kritiek
van vriend en vijand
Minister Hugo de Jonge
(Volksgezondheid) ligt onder
vuur. De achterstand die Ne
derland bij de vaccinaties
heeft opgelopen, is een bla
mage. Advies van de Kamer
aan De Jonge: leid dit project
als een militaire operatie.
Edwin van der Aa
Jan Hoedeman
Den Haag
-Attje Kuiken, PvdA-Kamerlid
De aankoop van de vaccins
begon voortvarend. Met een
groepje (rijke) buurlanden sloot
Nederland in juni de eerste
deals met farmaceuten. Dat was
tegen het zere been van de an
dere EU-landen. Daarna werd
het lastiger en lastiger.
Sander van Mersbergen
Den Haag
Nederland zette volledig in op
het AstraZeneca-vaccin. foto afp
