II
4&M
NIEUWS 13
Vernietigend rapport over misstanden die jarenlang niet werden aangepakt
Er is nog
een lange
weg te
gaan
Ik voel mij
verantwoordelijk
voor onze mensen
en de problemen
die zij hebben
ondervonden
De inlichtingen
eenheid van de
politie, die strijdt tegen
zware criminaliteit en
terrorisme, heeft de
zaken bijzonder slecht
op orde. Dat blijkt uit een
rapport van de Inspectie
Justitie en Veiligheid.
Afdelingen die elkaar tegenwerken,
rammelende computersystemen
en een verziekte werksfeer door
vriendjespolitiek en discriminatie.
De Inspectie Justitie en Veiligheid
benoemt zware problemen binnen
de Dienst Landelijke Informatieor
ganisatie (DLIO) van de politie.
Veel van die problemen werden
de afgelopen jaren aangekaart via de
politievakbonden of de media. Ook
deze krant onthulde misstanden
binnen de DLIO. Er werd rapport
op rapport gestapeld om de situatie
te verbeteren, maar het ontbrak aan
daadkracht en duidelijke leiding,
stelt de inspectie in haar rapport.
De DLIO, die valt onder de Lan
delijke Eenheid, vormt het hart van
de inlichtingeneenheid van de po
litie en speelt een rol bij vrijwel alle
grote onderzoeken, van georgani
seerde criminaliteit tot terrorisme.
Maar de kwaliteit van de informatie
schiet tekort. Volgens de inspectie
sluiten inlichtingenafdelingen van
de politie niet aan op de tactische
recherche.
De manier waarop het Team Cri
minele Inlichtingen (TCI) werkt
leidt zelfs tot operationele risico's.
Zo schreef deze krant dat de politie
niet professioneel handelde in het
begeleiden van de Brabantse infor
mant Freddy Janssen, die in 2015
dood in een kanaal werd gevonden.
Na zijn dood leek de politie sporen
van de operatie te hebben uitge
wist.
Ook problemen bij het Landelijk
Internationaal Rechtshulp Cen
trum (LIRC) zijn jarenlang onvol
doende aangepakt. De afdeling die
onder meer verantwoordelijk is
voor de afhandeling van rechts
hulpverzoeken met het buitenland
kampt al jaren met slechte politie
systemen en een capaciteitstekort.
Deze krant onthulde in 2017 hoe
het LIRC duizenden rechtshulp
verzoeken achterliep. In het buiten
land kreeg Nederland de bijnaam
'Mister Njet', vanwege alle afgewe
zen verzoeken.
Conflict
Volgens de Inspectie Justitie en
Veiligheid heeft het slechte functi
oneren van het LIRC geleid tot in
terne spanningen en raakte zelfs de
internationale samenwerking be-
schadigd. Volgens ingewijden was
er onder meer een hoogoplopend
conflict met de Amerikaanse Drug
Enforcement Administration
(DEA).
Ontluisterend is ook dat het
LIRC en TCI niet met elkaar kon
den samenwerken. TCI mag infor
manten 'runnen' in het buiten
land, maar het LIRC heeft dat
tegen de regels in ook gedaan. Als
gevolg daarvan ontstond 'een ver
stoorde werkverhouding'. De een
heidsleiding was daar lang niet al
tijd van op de hoogte, aldus de in
spectie.
Volgens de inspectie zijn veel
problemen binnen de afdeling al
jaren geleden benoemd, maar
heeft de leiding te lang niet inge
grepen. Er werden allerlei plannen
gemaakt om de situatie te verbete
ren, maar concrete actie bleef uit.
Minister van Justitie en Veilig
heid Ferd Grapperhaus wil daarom
dat het leiderschap en
de cultuur binnen de Landelijke
Eenheid verbeteren. Hij noemt het
rapport van de Inspectie 'Indrin
gend'. De minister deelt de conclu
sie van de Inspectie dat de proble
matiek is opgepakt door de Lande
lijke Eenheid, maar volgens hem is
er 'nog een lange weg te gaan'. Hij
wil de vorderingen intern en extern
laten monitoren.
Machtsmisbruik
,,Als het inspectierapport iets dui
delijk maakt, dan is het dat mede
werkers van het LIRC hebben gele
den onder deze situatie'', zegt Jan-
nine van den Berg, politiechef van
de Landelijke Eenheid. ,,Ik voel mij
verantwoordelijk voor onze men
sen en voor de problemen die zij
hebben ondervonden. Voor al onze
collega's moet een goede werkom
geving, met de juiste middelen en
duidelijke taakopdracht vanzelf
sprekend zijn. Aandacht is wat mij
betreft het sleutelwoord.''
Het inspectieonderzoek werd pas
ingesteld nadat de politievakbon-
den NPB en ACP eind 2019 een
brandbrief stuurden aan Jannine
van den Berg en toenmalig korps
chef Erik Akerboom. De vakbonden
spraken van een crisis in de opspo
ring. Ze benoemden problemen in
de omgang met informanten, inte-
griteitsschendingen, machtsmis
bruik en discriminatie.
,,Deze dienst zou het kroonjuweel
van de Nederlandse recherche
moeten zijn'', reageert NPB-voor-
zitter Jan Struijs naar aanleiding
van het inspectieonderzoek. ,,Maar
het heeft die belofte na de lancering
van de Nationale Politie in 2013
nooit kunnen waarmaken. Die re
organisatie is overhaast en onzorg
vuldig uitgevoerd. De belangrijkste
politieke drijfveer was namelijk zo
veel mogelijk 'efficiencywinst' bin
nenhalen door te bezuinigen op het
politiebudget.''
Volgens ACP-voorzitter Gerrit
van de Kamp zijn de bestaande
problemen binnen de politie
'klakkeloos' meeverhuisd naar
de Nationale Politie. ,,Denk dan
aan chronische onderbezetting,
onvoldoende tijd voor bijscholing
en training, slechte ict-voorzie-
ningen en een te hoge administra
tieve lastendruk. Aangewakkerd
door de opgelegde bezuinigingen
zijn deze minpunten het prestatie
vermogen van de Nederlandse
recherche sindsdien blijven aan
vreten.''
Topje van de ijsberg
CDA-Kamerlid Chris van Dam
vindt dat de Inspectie 'een veront
rustend beeld van DLIO' geeft,
maar zegt ook dat het rapport meer
vragen oproept dan het
beantwoordt. ,,Het LIRC heeft din
gen buiten zijn taakopvatting ge
daan, TCI heeft gevaar voor infor
manten opgeleverd. De vraag is:
wat is daar precies gebeurd? Ik heb
het idee dat het rapport het topje
van de ijsberg is en wil hier nog
vóór de verkiezingen over in debat
met de minister.''
vrijdag 29 januari 2021
- Ferd Grapperhaus
- Jannine van den Berg
Inspectie: Puinhoop bij
inlichtingeneenheid politie
Koen Voskuil
Driebergen
