deze tijd
Het perfecte
plaatje bij een
officieel moment
21
Waarvan akte
ten achter de legitieme portie nog
actueel zijn'', zegt Schols. ,,Zoals het
binnen de familie houden van eigen
dommen. Of het in bescherming
nemen van kinderen, omdat ze bij
onterving niet met lege handen ko
men te staan en dus geen beroep op
de gemeenschap hoeven te doen om
in hun levensonderhoud te voorzien.
Maar volwassen kinderen kunnen in
de regel prima in hun levensonder
houd voorzien. En voor kinderen tot
21 jaar biedt de erfwet uit 2003 vol
doende bescherming in de vorm van
een onderhoudsaanspraak op de
nalatenschap.''
Curasao
Bij de herziening van de oude erfwet
uit 1838 zijn veel archaïsche bepalin
gen, vaak nog daterend uit de mid
deleeuwen, overboord gekieperd.
Daardoor heeft Nederland nu een be
hoorlijk modern erfrecht. Dat de le
gitieme portie - gebaseerd op dui
zenden jaren oud Romeins recht -
destijds bij de herziening in 2003
niet uit de wet is verdwenen, heeft
een pragmatische oorzaak, stelt Van
der Geld: ,,Er was al vijftig jaar over
die wetsherziening gesteggeld en als
daar dan ook nog een discussie over
de legitieme portie bij zou komen,
zou het nog langer gaan duren.''
Intussen hebben Sint-Maarten (in
2014) en Curasao (in 2012) de legi
tieme portie al wel afgeschaft. Aruba
'Voor kinderen tot 21
jaar biedt de erfwet uit
2003voldoende be
scherming in de vorm
van een onderhouds-
aanspraak op de
nalatenschap'
staat op het punt dat te doen en dat
geldt ook voor Suriname, waar veel
recht nog op Nederlands recht is ge
baseerd. Binnen Europa kent Enge
land geen legitieme portie en hebben
landen als Frankrijk en België een
lichte variant. ,,Als we de legitieme
portie afschaffen, zal dat geen grote
internationale juridische problemen
opleveren'', verwacht Schols.
Uit onderzoek onder ruim 3000
Nederlanders en ruim 400 juridische
professionals blijkt dat ook hier de le
gitieme portie ter discussie staat. 86
procent van de (kandidaat)notaris-
sen, die in hun praktijk met eigen
ogen zien waartoe de legitieme por
tie kan leiden, is voorstander van af
schaffing. Maar ook 'gewone' Neder
landers (gemiddeld 54 procent) vin
den dat de legitieme portie best kan
verdwijnen. Ze vinden het vooral
raar dat mensen niet vrij kunnen be-
slissen over wat na hun overlijden
met hun bezittingen gebeurt.
Van der Geld: ,,Mensen ervaren
dat als bevoogdend en niet meer van
deze tijd. Uit ons onderzoek komt
naar voren dat mensen wel willen
dat minderjarige kinderen goed
beschermd worden. Dat dat bij de
vernieuwing van de erfwet in 2003
is geregeld, weten ze vaak niet. Het
viel ons overigens op hoeveel men
sen bekend zijn met het begrip legi
tieme portie. Liefst 90 procent van
de ondervraagden was ervan op de
hoogte. Kennelijk leeft het onder
werp dus wel.''
Van der Geld en Schols benadruk
ken dat ze niet per se pleiten voor
afschaffing van de legitieme portie.
,,Maar uit ons onderzoek blijkt dat
het maatschappelijk draagvlak ervoor
beperkt is. Daarom is het belangrijk
dat er een goede discussie op gang
komt. In de samenleving, onder pro
fessionals en in de politiek. Dit on
derzoek is bedoeld als eerste aanzet
daartoe.''
Voor mij is het meestal een routinezaak,
maar voor mijn cliënten is het kopen van
een huis vaak een bijzondere gebeurte
nis. Voor jonge stellen markeert de aan
koop van hun eerste woning het begin
van een nieuwe levensfase. Voor oudere huizen
kopers die na een eerdere relatie weer een partner
hebben gevonden, betekent het een nieuwe start
na een moeilijke periode.
Hoe dan ook: het ondertekenen van de over
drachtsakte is altijd een beetje feestelijk moment
dat extra aandacht verdient. Mijn inleidend praatje
is wat uitgebreider dan normaal, als de kopers erg
jong zijn geef ik voorzichtig wat vaderlijke raadge
vingen, ik zorg voor koek
en gebak en na afloop van
de kleine plechtigheid
krijgen de nieuwe eige
naren een flesje bubbels
mee. Sinds de opkomst
van de smartphone is de
feitelijke ondertekening
ook een gewild fotomo
mentje. Soms maken de
ondertekenaars een selfie
die ze onverwijld de we
reld in sturen, maar
meestal vragen ze mij een
foto te maken.
Dat doe ik met plezier. Ik
ben geïnteresseerd in foto
grafie en maak privé graag
foto's. Dus als mij wordt
gevraagd een foto te ma
ken van de gelukkige
nieuwe huiseigenaren die
hun handtekening onder
het koopcontract zetten, probeer ik er iets bijzon
ders van te maken. Zeg maar: het perfecte plaatje,
maar dan in het notariskantoor.
Ook bij de jonge vrouwen die samen hun eerste
huis hebben gekocht en mij vragen hun moment
van aankoop te vereeuwigen zet ik mijn beste foto
grafenbeentje voor. Ik maak niet gewoon een sim
pel rechttoe-rechtaan plaatje, nee ik kies voor een
laag standpunt, zodat je ook mooi de papieren op
tafel ziet liggen. Zelf ben ik heel tevreden over het
resultaat: het tafereeltje staat er knap op. En wat
valt dat licht lekker!
Maar als de dames de foto op hun telefoon bekij
ken, zie ik hun gezichten betrekken. "Hè bah, moet
je onze onderkinnen zien", zegt de een. "Vrese
lijk!" roept de ander. Dit, maken ze me duidelijk,
kunnen ze zo écht niet via Instagram delen met de
wereld. Een beetje verontwaardigd laten ze me de
foto zien: kijk dan zelf, dat ziet er toch niet uit!
Ik zie alleen maar twee stralende, gelukkige
gezichten. Jaloersmakend jong en strak. Onder
kinnen? Waar dan? Maar mijn mening telt niet:
die foto moet over! Vooruit dan maar. Ik maak het
standaardplaatje dat ze willen. Niks spannends
aan. Als ze het resultaat hebben goedgekeurd,
gooien ze er nog een filtertje overheen en posten
hun geluksmoment op Instagram. Een fraai beeld
telt voor hen meer dan de spontaniteit van het
moment.
Als ze weg zijn, maak ik met mijn eigen telefoon
een selfie van onderaf. Oef, dat noem ik pas een
onderkin. Ik geloof dat ik echt oud word. Snel
wissen die foto!
'Hè bah,
moet je onze
onderkinnen
eens zien'
GO WOENSDAG 27 JANUARI 2021
- FREEKSCHOLS
c Het onderzoeksrapport wordt
binnenkort aangeboden aan de
missionair minister Sander Dekker
van Rechtsbescherming. Vanaf
vandaag kunnen belangstellenden
op de website delegitiemeportie.nl
kennisnemen van de inhoud en
aanbevelingen en bovendien hun
eigen opvattingen delen.
Waargebeurde voorvallen uit de notarispraktijk,
opgetekend door journalist Johan Nebbeling.
c Vanwege beroepsgeheim zijn geen namen ver
meld. Reageren? akte@dpgmedia.nl
