het buitenlandbeleid topprioriteit'
'Trumps beleid
gaf deels weer
wat Amerikanen
wilden met het
buitenland'
17
Noordwest-China.
Net als Trump wil Biden een
einde maken aan 'de eeuwige'
oorlogen in Afghanistan en het
Midden-Oosten. Maar Saoedi-
Arabië verliest de Amerikaanse
steun voor zijn oorlog in Jemen.
De president wil zich voorts weer
aansluiten bij het kernakkoord
met Iran, op voorwaarde dat het
zich houdt aan alle gestelde voor
waarden. Ook in de relatie met
Noord-Korea wordt het boter bij
de vis. Geen gladde praatjes meer
op topontmoetingen, maar een
harde uitruil van sancties voor de
ontmanteling van Kim Jong-uns
kernwapenarsenaal.
Onder Biden is de Navo niet
'overbodig', zoals Trump het uit
drukte. 'Het Kremlin is bang voor
een sterke Navo', aldus de presi
dent die Vladimir Poetin en diens
'kleptocratie' onder meer zal aan-
spreken op diens ondermijnende
cyberoorlog. Maar net als zijn
voorgangers zal Biden van de
Navo-partners grotere financiële
offers vragen voor de alliantie.
'Diplomatie is niet alleen een
kwestie van een fotomoment met
een handdruk. Zij vereist disci
pline, een duidelijk beleid en een
team met ervaren professionals.
Ik zal daarom weer investeren in
het door de vorige regering uitge
holde diplomatencorps en van de
diplomatie het belangrijkste in
strument van de buitenlandse po
litiek maken', verzekert Joe Bi-
den. Het ministerie is daarmee te
rug van weggeweest. Het State
Department en minister Antony
Blinken kunnen de borst natma
ken, maar de werkdruk zal wor
den gecompenseerd met werk-
vreugde. Er kan weer worden ge
lachen in het Truman-gebouw.
mert erop dat het niet alleen mag
gaan om herbouw, het ministerie
is toe aan renovatie. Er mag een
frisse wind door de Amerikaanse
diplomatie. Met minder bureau
cratie, kortere lijnen, meer vrij
heid van handelen voor ervaren
diplomaten in het veld en een
groot beroep op eer en geweten,
ook als dat de eigen carrière in de
weg kan staan. De bezuinigingen
zullen van tafel moeten. Niet al
leen om 'oud' personeel te kun
nen laten terugkeren, ook om
nieuw talent op te leiden. Om on
dergewaardeerde dossiers meer
aandacht te geven. Zoals 'techno
logie', waarvoor China veel meer
geld en mankracht vrijmaakt.
Volgens voormalig carrière-di
plomaat William J. Burns (33 jaar
ervaring) kan alle schade na vier
jaar Trump worden hersteld.
Maar, het State Departement staat
wel voor forse uitdagingen,
schreef Burns onlangs nog in een
stevig opiniestuk. Dat deed hij
nog in de hoedanigheid van direc
teur van de denktank Carnegie
Endowment. Inmiddels is hij
door Joe Biden voorgedragen als
directeur van de inlichtingen
dienst CIA. 'Mede dankzij Trump
onderschat een flink deel van de
Amerikaanse bevolking het be
lang van diplomatie. Diens beleid
kwam niet uit de lucht vallen', al
dus Burns. 'Het was voor een deel
een weergave van wat Amerika
nen wilden met het buitenland.'
Met minder oorlogen, minder be
moeienis over de landsgrenzen en
een grotere inzet van andere lan
den voor hun eigen veiligheid. De
regering-Biden moet daarom
'pragmatischer, gedisciplineerder'
zijn in haar buitenlandbeleid. Dat
moet worden 'gedemilitariseerd'.
Na de aanslagen van 11 septem
ber 2001 begonnen militaire mid
delen het buitenlandse beleid te
overheersen, met voorop de oor
logen in Afghanistan en Irak. Dat
werd uiteindelijk veel Amerika
nen te veel.
Bovendien is het buitenlandse
beleid niet het enige dat moet
worden gerepareerd. Het eigen
huis eist alle aandacht op met de
coronacrisis, economisch beleid,
herstel van de democratie en het
terugdringen van onderling wan
trouwen en de verdeeldheid die
het politieke proces zo verlamt.
Het buitenlands beleid zal daar
overigens wel van profiteren.
,,Vrije en eerlijke verkiezingen
met uitslagen die door iedereen
worden geaccepteerd zijn het fun
dament van de democratie'', con
cludeert Ivo Daalder. ,,Dat funda
ment heeft Amerika decennialang
verdedigd, heeft ook veel mensen
over heel de wereld geïnspireerd.
Als de Amerikaanse democratie
hapert, zoals eerder deze maand,
voelt heel de wereld dat. Daarom
moet zo snel mogelijk worden be
gonnen met alle herstel.''
Het eerste en het laatste woord
is daarbij aan Joe Biden, de 46ste
president van de Verenigde Sta
ten. In vakblad Foreign Affairs legt
hij uit 'waarom Amerika weer lei
dend moet zijn'. 'De internatio
nale uitdagingen waar de VS voor
staat, van klimaatverandering,
massa-immigratie tot besmette
lijke ziektes, zijn complexer en
urgenter geworden, terwijl opko
mend nationalisme en autocra
tisch denken onze mogelijkheden
ondermijnen om die uitdagingen
te weerstaan', aldus Biden. 'Sinds
de jaren 30 heeft de democratie
niet meer zo onder druk gestaan.
Juist die democratie is de bron
van onze macht. Zij geeft ons het
leiderschap waardoor we veilig
zijn in deze wereld.'
China
De nieuwe president geeft
daarom ook vol gas in zijn buiten
landse beleid. De Verenigde Sta
ten treden weer toe tot het Kli
maatverdrag van Parijs, Biden or
ganiseert een 'Wereldtop voor
Democratie', wil weer leidend
worden op het gebied van innova
tie. 'Er is geen enkele reden
waarom we op dat terrein achter
China zouden moeten aanlopen',
aldus Biden. Hij noemt China
'een speciale uitdaging'. Verwacht
van hem geen knieval, hij wil sa
men met andere landen een front
bouwen tegen 'slechte Chinese
praktijken waaronder de schen
dingen van de mensenrechten'.
Dat verklaart ook waarom zijn be
oogde minister van Buitenlandse
Zaken, Antony Blinken, de felle
kritiek onderschrijft van zijn
voorganger Pompeo op de onder
drukking van de Oeigoeren in
leiders als Vladimir Poetin, Recep
Tayyip Erdogan, Jair Bolsonaro en
Kim Jong-un. Trump zag Euro
pese leiders als Angela Merkel en
Emmanuel Macron niet staan. Die
houding heeft er uiteindelijk toe
geleid dat ook de bevolking in Eu
ropa zich van de president af
keerde. In Rusland bleek Trump
laatst bij een groter deel van de
bevolking geliefd te zijn (18 pro
cent) dan in Duitsland en Groot-
Brittannië (onder de 10 procent).
Voor het oppoetsen van het be
schadigde imago van de Ver
enigde Staten heeft Biden de no
dige ervaring opgebouwd. Hij
kent wereldleiders persoonlijk,
was als vicepresident onder
Obama zeer vertrouwd met het
State Department. Maar, zo waar
schuwen analisten, het moet niet
meer het ministerie worden van
vóór Trump. Ook Ivo Daalder ha-
GO ZATERDAG 23 JANUARI 2021
weer voor vol
aanzien
Bondskanselier Angela Merkel spreekt tegen Trump op de G7-top
in Canada, in 2018. Trump had weinig op met Europese leiders
zoals zij. Foto's rechts: oud-ambassadeur Ivo Daalder in gesprek
met toenmalig vicepresident Joe Biden in 2017 en onder in 2010
met Barack Obama en Hillary Clinton, destijds president en minister
van Buitenlandse Zaken van de VS. foto's reuters en hh/anp
William J. Burns, oud-diplomaat
