Samen geloven in de toekomst
10 ZEELAND
KLOOSTERGANGEN REM VAN DEN BOSCH RONDT DRIELUIK AF/
Met 'Zeeuws
Meisje' creëerde
Rem van den Bosch
een rijk geschakeerd
project. Waarmee hij
vrijheid, gelijkheid en
broederschap in een
nieuw Zeeuws
daglicht zet.
Puur fotografisch
gezien is dit de
sterkste reeks
Monnikenwerk
Een tentoonstelling in de
Kloostergangen van het
Abdijcomplex in Mid
delburg markeert de af
ronding van het drie
luik. Rem van den Bosch creëerde
met een team van vakmensen een
nieuwe versie van de Zeeuwse
streekdrachten. Met foto's van
Zeeuwse dracht in de regenboog
kleuren verbeeldde hij het thema
'gelijkheid', acceptatie van ieder
een, ongeacht geslacht en seksuele
geaardheid.
Daarna kwam 'vrijheid' aan de
beurt. Via een reeks foto's van 26
meisjes uit 18 landen, allemaal ge
kleed in Walcherse dracht, stelde
hij op een andere manier de vraag
naar acceptatie van de ander. Sluit
je de grenzen van je hart en je land
voor wie een andere etniciteit of
cultuur heeft of ergens anders is
geboren? Van den Bosch verbond
die vraag met de vier vrijheden
van Roosevelt. Mijn probleem bij
dit project was dat de meisjes dra
gers waren van een boodschap die
ze niet zelf hadden verzonnen.
Maar het enthousiasme bij de kin
deren en hun ouders zette mijn
kijk in een ander licht.
Broederschap
Het laatste deel van het drieluik is
'broederschap'. Voor dit project is
de Walcherse dracht getransfor
meerd tot een eigentijds feest van
schoonheid. De stoffen waarmee
het team de kleding maakte zijn
bedrukt met gefotografeerde mo
tieven uit het Zeeuwse landschap:
de oogst van het land, de zon die de
lucht oranje kleurt, het basalt van
de dijken. In dat opzicht is deze
reeks vooral een ode aan Zeeland.
Meer nog dan in de eerste serie
zoekt Van den Bosch de relatie met
de mooiste plekken van Zeeland,
de plekken waar de relatie van land,
water en lucht zich uniek manifes
teert. De motieven van de kleding
rijmen met hun omgeving. Puur
fotografisch gezien is dit de sterkste
reeks. Inhoudelijk refereert Van
den Bosch vooral aan de 'zorg voor
de wereld'. Door de verbondenheid
van de omgeving met de kleding
wordt duidelijk dat de dragers niet
los gezien kunnen worden van de
aarde waarop en waarvan ze leven.
De sociaal-maatschappelijke aspec
ten komen in de foto's minder uit
de verf. Ze krijgen in het boek bij
de tentoonstelling wel alle ruimte.
Sprookjesachtig
De tentoonstelling in de Klooster
gangen ademt een bijzondere sfeer.
Gekleurde spots geven de ruimte
iets sprookjesachtig. De grootste
foto's hangen aan de wanden, klei-
nere zijn op hekken bevestigd: een
verwijzing naar 'werk-in-uitvoe-
ring'. In het project 'Zeeuws Meisje'
is kunst meer middel dan doel. Van
de Bosch gebruikt zijn schitterende
foto's om mensen te activeren en
met elkaar te verbinden. Het sa
menwerken en het gesprek aan
gaan zijn belangrijke aspecten van
het project, dat ik zie als community
arts op grote schaal. Er is een prima
website, een door honderden scho
len afgenomen educatief pro
gramma en posters waren gratis
verkrijgbaar om overal op te han
gen. Elk onderdeel van het project
is zorgvuldig uitgevoerd. De drie
aan 'Zeeuws Meisje' gewijde boe
ken zijn een waardevolle bekro
ning van een inspirerend project.
Het leuke van samen lekker
thuis zijn is er wel af. Ook
van bijeenkomsten of krin
gen die niet doorgaan (fijn een
avond thuis!). Het zingen is ons al
lang vergaan. We hebben ontzag
voor een Britse mutant van het vi
rus, voegen ons naar door de over
heid opgelegde regels. Op som
mige momenten lijkt het een
kunst om de vrede te bewaren.
Waar verschillen van mening
ontaarden in conflicten, kan het
hevig uit de hand lopen. Thuis,
maar misschien wel juist in ge
loofsgemeenschappen. Welk ge
bod weegt zwaarder: zondagshei
liging met kerkdienst of gehoor
zaamheid aan de overheid zonder?
Het is geen conflict, maar met
een beetje fantasie zou het er zo
maar een kunnen worden. De
SGP'ers Harry van der Maas (gede
puteerde) en Chris Dekker (wet
houder Middelburg) denken ver
schillend over kerkgang in corona-
tijd. 'Toe maar, doe maar venti
leert Van der Maas. 'Nee, niks er
van deuren dicht, blijf thuis', ver
kondigt Dekker. Het Reformato
risch Dagblad plaatste van de laat
ste hierover een ingezonden brief.
Verbeten strijd
Nu behoort de een tot de gerefor
meerde gemeente in Aagtekerke
en de ander tot die in Middelburg
Zuid. De mannenbroeders zullen
dus wel niet ieder aan een kant
van één kerkdeur gaan staan sjor
ren. Maar stel dat in vervolg op de
ingezonden brief van Dekker an
dere Zeeuwen uit gereformeerde
gemeenten zich in het debat men-
gen en zich bekennen tot de ene of
andere partij. Dan kan het zomaar
gebeuren dat zij zich ingraven en
zo'n verbeten strijd gaan voeren
dat er - als in een loopgravenoor
log - slachtoffers vallen. Het kan
niet en mSg niet, volgens de Bijbel,
maar het gebeurt.
Soms leiden conflicten binnen
geloofsgemeenschappen tot split
singen, zoals in 2017 in Kruiningen,
om even in de orthodoxe hoek te
blijven. Maar vrijzinnigen kunnen
ook ruziën. In de Koorkerkgemeen
schap in Middelburg zet men zo
eens in de 25 jaar na schermutselin
gen de klokken weer eens gelijk. Je
moet ook maar willen samenwer
ken als Vrijzinnig Hervormden,
Remonstranten en PKN'ers.
Mediation
Maar hoe dan ook, bij elkaar weg
lopen is niet nodig, evenmin als
blijvende schade. Er bestaat
churchmediation: het in kerkelijke
kring samen oplossen van een
conflict of meningsverschil. Het
gaat dan niet over gelijk hebben of
gelijk krijgen, maar om vertrou
welijke en vrijwillige gesprekken
onder leiding van een neutrale
mediator. Het is een methode
waarbij in een conflict betrokken
mensen naar elkaars verhaal luis-
teren: de verschillende waarhe
den, die niet meer in één verhaal
passen.
Maar, wat maakt dat verschillen
in opvattingen mensen zo raken
dat ze er ruzie over krijgen? Hoe
komt het dat het zo'n pijn doet?
Daar woorden voor vinden, dat
kan al een heel verschil maken.
Het conflict de-escaleert. Mensen
kunnen conflicten hetzelfde bele
ven, overeenkomsten vinden en
zelfs creatief ruimte scheppen als
zij uiteindelijk niet naar het verle
den, maar de toekomst kijken. Een
mediator houdt het proces en de
spelregels in de gaten. Mediation
binnen kerken is een aparte tak
van sport. Conflicten mogen er
niet zijn, maar ontvlammen des te
sneller. Geloven doen mensen met
hart en ziel en wie komt aan wat
heilig is
zaterdag 23 januari 2021
Zeeuws Meisje is moreel appel
Nico Out
Recensie
'Zeeuws Meisje, #Broederschap'.
Rem van den Bosch. Kloostergan
gen, Abdij, Middelburg.
Tijdelijk gesloten. Informatie over
heropening op zeeuwsmeisje.nu.
Boeken te koop op website en via
de boekhandel.
José Baars
José Baars schrijft
wekelijks over
religie en kerken in
Zeeland. Kijk voor haar blog
op pzc.nl/monnikenwerk
Foto's van het project Zeeuws Meisje van Rem van den Bosch. fotos nico out
