NIEUWS 3
'Gratis' kinderopvang niet gratis
,,We zijn hier niet als lijsttrekkers
in een debat'', zei premier - en
VVD-lijsttrekker - Mark Rutte.
Terwijl hij natuurlijk zelf ook wel
beter wist. De salvo's die hij gister
avond tijdens het debat over de toe
slagenaffaire om zijn oren kreeg,
zijn juist precies wat hij kan ver
wachten als de verkiezingsdatum
dichterbij kruipt. Als een gestage
druppel die de steen uitholt probe
ren uitdagers het beeld vast te zet
ten dat deze premier niet langer de
juiste man op de juiste plek is om
nog vier jaar een kabinet te leiden.
Onder zijn leiding kon de afgelo
pen tien jaar een hardvochtig kli
maat ontstaan waarin onschuldige
burgers werden opgejaagd, geheim
houding boven transparantie ging
en etnisch profileren gedoogd
werd, schetsten partijen in koor -
oppositie en coalitie. ,,Uw vingeraf
drukken zitten overal'', zei D66-
fractieleider Rob Jetten.
Het was PVV-leider Geert Wil-
ders die er het hardst inging. ,,U
heeft de democratie verkracht'',
beet hij een onbewogen Rutte toe.
Al meteen na de verklaring van de
premier over het aftreden van zijn
kabinet sprak Wilders zijn verba
zing uit over het feit dat de VVD
opnieuw met Rutte als nummer
één de verkiezingen in gaat. ,,Er was
er maar eentje verantwoordelijk. En
die gaat gewoon door.''
Meer ontzag wekte het optreden
van CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt.
Volgens hem is Nederland tijdens
diens kabinetten verworden tot een
'bananenmonarchie', waarbij de
overheid documenten achterhoudt
bij de rechter. ,,Het stelsel van
macht en tegenmacht functioneert
niet'', vindt Omtzigt.
Ook GroenLinks-voorman Jesse
Klaver probeerde Rutte te dwingen
tot meer zelfkritiek dan hij tot nu
toe liet zien. ,,U bent geen toe
schouwer, u bent een hoofdrolspe
ler!'' Afgelopen vrijdag zei de pre
mier dat hij wel betrokken, maar
'niet direct verantwoordelijk' was
voor de toeslagenaffaire. Nu er
kende hij dat hij zich 'uiteraard ver-
antwoordelijk voelt' voor alles wat
er onder zijn bewind gebeurt. Maar
hij benadrukte opnieuw dat hij pas
in de zomer van 2019 doorhad dat er
zo veel mensen in knel konden ko
men door toedoen van de overheid.
,,Of ik een goede leider zou zijn,
bepaalt de kiezer'', zei Rutte na de
zoveelste aanval vanuit de Tweede
Kamer. Tot dusver heeft Rutte
goede redenen om de verkiezingen
met vertrouwen tegemoet te kun
nen zien: zijn VVD gaat voorop in
de peilingen. Maar de concurrentie
is vastbesloten om hem te bescha
digen waar dat kan. De uithaal van
Er was er maar eentje
verantwoordelijk.
En die gaat gewoon
door
D66'er Jetten, die Rutte ervan be
tichtte in zijn periode als staatsse
cretaris te hebben 'aangezet tot ras
sendiscriminatie', toonde dat ook
in de coalitie de handschoenen uit
zijn.
Het debat gaf op andere manie
ren een kijkje in de campagne die
Nederland te wachten staat. Waar
PVV-leider Geert Wilders op
rechts uitdeelde aan Rutte en van
linkerzijde moest incasseren, leek
hij een confrontatie met het CDA
juist te ontlopen. Elkaar beschadi
gen zou weleens afbreuk kunnen
doen aan het gedeelde belang om
op 17 maart de VVD te verslaan.
En dat de enige vraag aan nieuw
bakken PvdA-leider Lilianne Plou-
men van D66 kwam, was evenmin
toevallig. Het bevestigde het beeld
dat de democraten de concurrentie
vrezen, nu zij met Sigrid Kaag niet
meer de enige kandidaat in huis
hebben die als eerste vrouw ooit in
het Torentje kan belanden - al is dat
scenario voor beide partijen nog ver
weg, gezien de peilingen.
Partijen grepen het debat ook aan
om plannen uit hun verkiezings
programma's nog eens te pluggen.
Zo zetten D66 en GroenLinks hun
pleidooi voor 'gratis' kinderopvang
nadrukkelijk in de etalage (zie ka
der). De toeslagenaffaire onder
streept volgens het duo de nood
zaak van zo'n publieke voorziening.
Ook de PvdA ziet gratis opvang wel
zitten, maar VVD en CDA zetten
daar vraagtekens bij, waardoor een
meerderheid nog niet in zicht lijkt.
VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff
is beducht voor 'staatscrèches' en
wil vasthouden aan het uitgangs
punt dat er een bijdrage moet zijn
aan het scheppen van werkgelegen
heid. Het CDA klonk bij monde van
Omtzigt nog minder enthousiast:
hij waarschuwde voor 'politieke
hobby's': ,,Als we nou één ding van
de toeslagenaffaire hebben geleerd
is dat we beter iets langer kunnen
nadenken'', sneerde hij.
Algoritmes
GroenLinks-leider Jesse Klaver
vindt dat de overheid helemaal
moet stoppen met het gebruik van
algoritmes om fraude in de sociale
zekerheid op te sporen. Daarmee
doelt hij op de praktijk dat mensen
op basis van ogenschijnlijk wille
keurige criteria door systemen
worden 'uitgespuugd' en extra con
trole kunnen verwachten. Volgens
Klaver zorgen dergelijke processen
ervoor dat de overheid de mense
lijke maat uit het oog verliest.
Ook wil hij af van de zogeheten
kostendelersnorm, waarbij mensen
een lagere uitkering krijgen omdat
zij een huishouden delen met an
deren. Dijkhoff reageerde lauwtjes
op de linkse voorstellen: ,,Het is niet
zo dat we in een keer alles delen en
alles hetzelfde vinden'', zei hij te
gen Klaver. Volgens hem blijft het
nodig dat de overheid kritisch is op
mensen die 'creatief proberen meer
te krijgen dan waar ze eigenlijk
recht op hebben'.
Ondanks de verdeeldheid over
concrete oplossingen, is de Kamer
het over twee dingen eens: zo'n
schandaal als de toeslagenaffaire
mag nooit meer gebeuren en de rol
van het parlement zelf moet ook
anders.
CRÈCHES
VAL KABINET DEBAT
Premier Rutte
vertrouwt erop dat
hij de komende
verkiezingen kan
winnen ondanks de
toeslagenaffaire. De
concurrentie blijft
proberen om hem in
de aanloop naar
17 maart maximaal
te beschadigen.
woensdag 20 januari 2021
Den Haag
- Geert Wilders
DEN HAAG De titel is mislei
dend, want gratis kinderop
vang bestaat net zomin als gra
tis onderwijs of gratis snelwe
gen. Voorstanders bedoelen dat
de eigen bijdrage die ouders nu
nog moeten betalen voortaan uit
belastinggeld wordt betaald. Het
Centraal Planbureau berekende
eerder dat ouders nu 2,4 miljard
euro aan eigen bijdrage betalen.
Maar wanneer alle kinderen tus-
sen 0 en 12 jaar gratis naar de
kinderopvang mogen, zal daar
automatisch meer gebruik van
worden gemaakt. De extra kos
ten van die kinderopvang raamt
het CPB op nog eens 3,7 miljard
euro per jaar. Opgeteld bedraagt
de rekening van dit voorstel jaar
lijks 6,1 miljard. Dat is evenveel
als de totale begroting van het
ministerie van Binnenlandse
Zaken.
..v>
Links of rechts, iedereen
pakt Rutte keihard aan
Niels Klaassen
Laurens Kok
Pieter Omt
zigt in het
debat na de
val van het
kabinet-Rutte.
Op de voor
grond premier
Rutte. FOTO ANP
