iSÉS^
BstSB
Hp5*Sv
Kamer: Stel
strengere
regels aan
zonnepark
5
12 januari
Blijkbaar houdt
Rutte toch
rekening met een
val, merken de
coalitiepartners
op bij de corona
persconferentie
15 januari
Het aftreden van
Wiebes komt bij
iedereen als een
verrassing, zelfs
bij VVD'ers
Komende vrijdag in de minister
raad wil hij graag antwoord. Via
een knikje. Dat irriteert. Dit gaat
toch niet om de aanleg van een
snelweg?
De onderlinge irritatie loopt op.
De videobelvergadering wordt
gekenmerkt door verlegenheids
stiltes. Bij de VVD heerst angst
dat anderen met het oog op de
verkiezingen Rutte willen be
schadigen en het op het Kamerde
bat willen laten aankomen. Ook is
er ergernis omdat de anderen nog
geen standpunt hebben bepaald.
Bij de andere drie heerst juist
het gevoel dat de de VVD een
spelletje speelt: Wie is de zwakste
schakel? Wil hij echt dat ze hun
fractie dwingen tot een ja-stem?
Gert-Jan Segers steekt zijn vinger
op: in de toeslagenaffaire komen
nog altijd nieuwe feiten naar bo
ven, benadrukt hij. En juist in
deze affaire voelde de Tweede
Kamer zich voorgelogen door het
kabinet.
Wel zegt Rutte dat, mocht een
van de vier partijen er de stekker
uit willen trekken, ze dan alle
maal gaan. Het kabinet moet zon
der ruzie en in zijn geheel des
noods demissionair verder. Aan
het eind van de sessie wordt nog
gevraagd of er later die week nog
een extra overleg moet worden
gehouden. Nee, zegt Dijkhoff.
Elke fractie moet nu zijn eigen af
weging maken.
CDA, D66 en ChristenUnie
hebben het gevoel dat er power-
play wordt gespeeld. Ze willen de
vrijheid hebben op ieder mogelijk
standpunt uit te komen en trek
ken nog meer naar elkaar toe. Er
komt een belcircuit op gang tus
sen de vicepremiers van CDA,
D66 en ChristenUnie en tussen
de fractievoorzitters van die par
tijen. Er wordt voorzichtig afge
tast: hoe denken jullie erover? Ie
dereen vindt dat de toeslagenaf
faire niet zonder gevolgen kan
blijven, maar niemand laat nog
het achterste van zijn tong zien.
Wat de anderen dan nog niet we
ten, is dat Rutte al aan het twijfe
len is geslagen. Hij voelt aan dat
de anderen nadenken over een val
en hij wil voorkomen dat dat
wanordelijk gebeurt. Zijn eerste
kabinet eindigde met een woede
aanval waarbij hij de gordijnen
van het Catshuis eraf trok. Nu het
land in crisis zit, wil hij niet uit
stralen dat het kabinet rollebol
lend over straat gaat. Bovendien is
hij die zondag, 10 januari, gebeld
door GroenLinks-leider Jesse Kla
ver. De partij wil dat het kabinet
in zijn geheel opstapt, maar, zo
belooft Klaver, in de corona-aan
pak zal zijn partij het kabinet blij
ven steunen. Dat geeft hoop dat
het kabinet kan vallen én de coro
nacrisis toch gewoon kan worden
bestreden.
De andere drie merken die
omslag in denken bij Rutte pas op
dinsdagavond 12 januari. Tijdens
de coronapersconferentie zegt hij
tegen journalisten erop te ver
trouwen dat als het kabinet de
missionair wordt, het op corona
missionair verder kan. Blijkbaar
houdt hij toch rekening met de
val van het kabinet, merken de
anderen op. In een ingelaste mi
nisterraad later die avond wordt
de kabinetsreactie woordje voor
woordje doorgenomen. Over
aftreden wordt niet meer gespro
ken.
Er wordt nog wat gesteggeld
over het voortaan openbaar ma
ken van informatie, iets waar de
POK over geklaagd heeft. Ollon-
gren en Rutte willen alle infor
matie die op ministeries rondgaat
voortaan ook openbaar maken,
maar volgens aanwezigen gaan
CDA'ers op de rem staan: alles is
wel weer het andere uiterste.
De dagen erna tasten de drie
partijen elkaar af. Niemand wil
liever als enige de stekker eruit
trekken. Woensdag overleggen
Hoekstra en D66-lijsttrekker
Sigrid Kaag nogmaals: zijn we het
eens? Donderdag wil CDA-frac-
tievoorzitter Pieter Heerma langs
bij zijn collega Segers van de
ChristenUnie, maar durft hij niet
langs alle journalisten te lopen die
daar staan, omdat PvdA-leider
Lodewijk Asscher net zijn vertrek
heeft aangekondigd. Alles moet
vooral in rust wordt besproken en
ordelijk afgehandeld. Uiteindelijk
weten de drie van elkaar hoe ze
erin staan. Afgesproken wordt dat
niemand voor de ministerraad al
openbaar maakt wat zijn of haar
conclusie is.
Statement
En dan is het vrijdag 15 januari.
Voor de reguliere ministerraad is
er nog gewoon een coronabijeen
komst. De ministerraad zelf
begint met het afwerken van de
agenda en nog een keer wordt de
kabinetsreactie op het POK-rap
port gedetailleerd doorgenomen.
En dan neemt Rutte het woord,
waarmee hij alle twijfel weg
neemt over wat er gebeuren gaat:
,,Hoe denken jullie erover?''
Maar voordat hij anderen die
vraag laat beantwoorden, geeft hij
eerst de beurt aan Wiebes. Die
vertelt dat de toeslagenaffaire 'in
zijn lijf is gaan zitten en dat hij
onmiddellijk aftreedt. Het komt
bij iedereen als een verrassing,
zelfs voor enkele VVD'ers, want
alleen Rutte en Van Ark zijn de
avond daarvoor ingelicht. Ande
ren hadden wel gezien dat hij er al
weken slecht uitzag, maar ze we
ten dat aan alle drukte rond de
steunpakketten aan het bedrijfs
leven.
Dan komen om de beurt Hoek
stra, De Jonge, Kaag, Ollongen en
Schouten aan het woord. Allemaal
zeggen ze min of meer hetzelfde:
er is zoveel misgegaan, hier moet
een statement worden gemaakt.
,,Dan ga ik nu de koning bellen'',
zegt Rutte en hij staat op.
CDA-Kamerlid Agnes Mulder
heeft Kamervragen gesteld en wil
dat het kabinet actie onderneemt.
Volgens Mulder komen belangrijke
zaken zoals bewonersparticipatie
en een goede ruimtelijke inpassing
in gevaar door de gang van zaken.
„Bijzonder onwenselijk", stelt ze.
Mulder vraagt minister Cora van
Nieuwenhuizen (de opvolger van
de afgetreden Wiebes) met voor
stellen te komen die ervoor zorgen
dat niet nóg meer zonneparken aan
het buitenland worden verkocht.
Uit onderzoek door deze krant,
waarover zaterdag werd bericht,
blijkt dat van de 33 grootste zonne
parken 79 procent in buitenlandse
handen is. Daarmee verdwijnt
maximaal 889 miljoen euro aan
subsidiegeld naar het buitenland.
Kamerleden reageren geschrok
ken en vrezen dat de praktijken het
draagvlak voor de energietransitie
schaden. ,,Het draagvlak staat onder
druk, de ruimtelijke inpassing ook",
stelt VVD-Kamerlid Mark Harbers.
Hij wil dat de subsidieregeling voor
duurzame energieprojecten wordt
aangepast, zodat gewaarborgd
wordt dat de helft van een energie
project in lokaal eigendom is.
Goudkoorts
PvdA-Kamerlid William Moorlag
stelt vast dat er onder projectont
wikkelaars en grondeigenaren
'goudkoorts heerst'. Ook Moorlag
wil dat de overheid scherper stuurt.
,,Anders gaan de slimme jongens
met dollartekens in de ogen er
steeds weer met de buit vandoor."
Hij krijgt steun van Carla Dik-Fa-
ber van de ChristenUnie: ,,Zoals het
nu gaat, dreigen we ons mooie
landschap te verkwanselen aan
zonneparken van buitenlandse in
vesteerders die daaraan geen bood
schap hebben." SP-Kamerlid San
dra Beckerman vreest dat de weer
stand onder burgers groeit, waar
door het behalen van klimaatdoe
len vertraging oploopt. ,,Dit soort
praktijken zijn de bijl aan de wortel
van het draagvlak."
Matthijs Sienot van D66 is mil
der. Volgens hem gaat de omslag
naar schone energie snel en is dat
goed voor het klimaat, maar: 'zorg
wel dat omwonenden profiteren'.
,,Voor buitenlandse bedrijven geldt
dat net zo goed als voor Neder
landse. Niemand zit te wachten op
cowboys in de polder."
Tom van der Lee van GroenLinks
stelt vast dat bij zonneparken het
zelfde gebeurt als bij de grote ener
giebedrijven. ,,De overstap naar
hernieuwbare energie is een kans
om onze energievoorziening weer
in eigen handen te krijgen."
maandag 18 januari 2021
GO
Vlnr: Staatssecretaris
van Huffelen. Zij praatte
haar collega's bij over
haar gesprekken met
slachtoffers van de toe
slagenaffaire. PvdA-lei-
der Asscher maakt be
kend dat hij het lijsttrek
kerschap van zijn partij
opgeeft. Jesse Klaver
zegde Rutte steun voor
de corona-aanpak toe,
ook na een kabinetsval.
Eric Wiebes, vlak voor hij
zijn aftreden toelicht. fo
to's ANP, ROB ENGELAAR, ARIE KIEVIT
in slow motion
Het kabinet moet strengere
eisen stellen aan de bouw van
zonneparken, zodat subsidies
niet meer massaal naar het bui
tenland verdwijnen en inwoners
financieel meer profiteren. Dat
stellen Kamerleden na onder
zoek van deze krant, waaruit
blijkt dat buitenlandse inves
teerders veel parken opkopen.
Paolo Laconi
Den Haag
