5
Zij doen
hun
zegje
Raar maar waar, vertrek
Hiddema kan Rutte helpen
Waarom zou het
kabinet uitgerekend
vandaag vallen?
Volgende week is er een debat in de
Tweede Kamer over de toeslagenaf
faire. Een groot deel van de oppositie
heeft al gezegd dat het volledige kabi
net moet opstappen. Een motie daar
over kan een meerderheid krijgen.
CDA, D66 en ChristenUnie willen
niet beloven dat hun Kamerfracties
bij voorbaat genoegen nemen met de
kabinetsreactie op het POK-rapport.
Rutte eist echter duidelijkheid
vooraf. Anders houdt hij liever de eer
aan zichzelf en wacht hij niet af tot
zijn kabinet volgende week in de Ka
mer wordt weggestuurd.
Toch is het nog geen uitgemaakte
zaak dat het kabinet ook echt vandaag
valt. Betrokkenen fluisteren alleen
maar zachtjes en op belofte van ano
nimiteit dat het kabinet niet meer ge
loofwaardig verder kan. Maar hardop
wil niemand het herhalen. Ook om
dat partijen huiverig zijn om de
schuld te krijgen van de val van het
kabinet midden in (zoals Rutte het
noemde) 'de ergste naoorlogse crisis'.
Theoretisch is er nog een mogelijk
heid dat het kabinet zal besluiten niet
in zijn geheel op te stappen. Maar die
kans is volgens betrokkenen louter
theoretisch. Alle partijen zullen van-
daag in de ministerraad moeten aan
geven welke politieke conclusie er uit
de affaire moet worden getrokken.
Het kabinet valt, en dan?
Op 17 maart zijn er verkiezingen en
daarna zou het kabinet hoe dan ook al
demissionair zijn. In de praktijk hoeft
er dus niet veel te veranderen. Al is er
een mogelijkheid dat de koning aan
partijen vraagt een tijdelijk noodka-
binet te formeren om de coronacrisis
te bestrijden. Zo'n tijdelijk kabinet
kan dan alsnog missionair verder tot
aan de verkiezingen.
Overigens zal de Tweede Kamer het
debat over de toeslagenaffaire ge
woon voeren. En ook al is het kabinet
dan demissionair, de Kamer kan nog
steeds ministers wegsturen. Dat ge
beurde bijvoorbeeld met toenmalig
minister van Binnenlandse Zaken Ed
van Thijn in 1994. Het toenmalige ka-
binet-Lubbers III was al demissionair,
maar Van Thijn stapte toch op om de
IRT-affaire.
En als het kabinet valt,
wat betekent dat voor
de coronacrisis?
Volgens Rutte hoeft de val van het
kabinet geen invloed te hebben op de
aanpak van de coronacrisis. Als het
kabinet aftreedt, gaat het demissio-
MINDERHEID
coalitie. Maar omdat
Forum de zetel van Hid-
dema tot nu toe leeg laat,
is de oppositie met 74 en
dus in de minderheid.
In principe kan het kabi
net dan, met steun van de
coalitiepartijen, gewoon
doorregeren. Of het dat
wil (en of coalitiepartijen
dat willen) is de vraag.
Maar theoretisch kan het
dus wel.
Forum heeft namelijk de
grootste moeite om de
zetel van Hiddema gevuld
te krijgen. Eerst was
Susan Teunissen aan de
beurt, maar die is met
ruzie vertrokken. De vol
gende, partijoprichter
Henk Otten, is ook weg.
Daarom is het nu de beurt
aan senator Paul Fren-
trop, maar die laat even
min weten wat hij doet.
nair verder, zoals dat heet. Dat woord
betekent 'aftredend', het kabinet past
dan alleen nog op de winkel totdat er
een nieuw kabinet komt.
Een demissionair kabinet mag in
principe hetzelfde doen als een ge
woon kabinet: het mag plannen indie
nen waar de Tweede Kamer dan over
beslist. Maar er is in de praktijk wel
een belangrijk verschil: het kabinet
heeft minder gezag omdat het niet
meer automatisch kan rekenen op de
steun van de regeringspartijen.
Rutte zei erop te vertrouwen dat de
oppositiepartijen in de Tweede Kamer
niet alle maatregelen die nodig zijn
om de coronacrisis te bestrijden zul
len tegenhouden. Maar achter de
schermen houden bewindslieden
hun hart vast.
Afgelopen woensdag lukte het het
kabinet al niet om de Tweede Kamer
te overtuigen van de noodzaak van
een avondklok. Zelfs niet na de waar
schuwing van het OMT dat er harder
moet worden ingegrepen om te voor
komen dat ziekenhuizen worden
overlopen nu de Britse variant van het
virus veel besmettelijker blijkt. De
angst is dat partijen zo vlak voor de
verkiezingen en zonder dat ze nog ge
bonden zijn aan een kabinet geen im
populaire maatregelen meer durven te
nemen.
üvwvwwW
vrijdag 15 januari 2021
GO
Naast Rutte
zijn dit de
belangrijkste
bewindslieden
die in de minis
terraad het
woord voeren.
Carola
Schouten
van de
ChristenUnie
komt als
vicepremier
aan het
woord.
Minister
Wopke Hoek
stra, CDA-lei-
der.
VVD-minis-
ter Eric
Wiebes was
in het vorige
kabinet ver
antwoordelijk
voor de Belas
tingdienst.
D66-staats-
secretaris
Alexandra
van Huffelen
heeft nu de
Belasting
dienst in haar
portefeuille.
Rutte III verwacht,
Als de voltallige opposi
tie het kabinet volgende
week zelf wil wegsturen
vanwege de toeslagen
affaire, dan kunnen
Rutte en zijn ministers in
theorie 'gered' worden
door het vertrek van
Theo Hiddema. Zo zou
Forum voor Democratie
onbedoeld het kabinet,
als dat niet zelf opstapt,
in het zadel houden.
Dat zit zo. Er is geen twij
fel over mogelijk dat tij
dens een debat over de
toeslagenkwestie een
motie van wantrouwen
wordt ingediend tegen
het kabinet, GroenLinks
heeft die al aangekon
digd. Dan komt het aan
op een hoofdelijke stem
ming. Tot het vertrek van
Hiddema had de opposi
tie 75 zetels, net als de
maar zeker is het niet
tVi.
Minister
Sigrid Kaag,
leider van
D66.
