6000 Aw/
AstraZeneca: vaccin voor 'n prikkie
4
CORONA AANPAK
Het kabinet zoekt wanhopig naar
manieren om Britse toestanden te
voorkomen. De lockdown wordt tot 9
februari verlengd en mogelijk worden
de maatregelen nog eens strenger met
een avondklok.
Nieuwe patiënten
Eerst het positieve nieuws: voor het
eerst sinds 2 december dook het
aantal positieve gevallen binnen
één etmaal gisteren onder de vijf
duizend. Na weken waarin de lock-
down niet veel effect leek te heb
ben, was dat een welkome opsteker.
Op weekbasis daalde het aantal be
smettingen met 12 procent.
Als dit zo doorgaat, bereikt Ne
derland snel een besmettingsni
veau waarmee we een treetje lager
uitkomen op de 'escalatieladder'.
De situatie is nu 'ernstig', volgens
de maatstaven van RIVM en kabi
net. Bijna de gehele tweede golf was
dat 'zeer ernstig'.
Het is te hopen dat de ontwikke
ling zich voortzet, want de situatie
is nog allesbehalve rooskleurig. Met
2633 bezette ziekenhuisbedden laat
de échte verbeteringsslag nog op
zich wachten. De verwachting is
wel dat de druk, door een lagere in
stroom de komende weken, verder
zal dalen.
Opvallend is het wel: drieënhalve
maand nadat het kabinet de eerste
maatregelen van de tweede golf
aankondigde (28 september), heb
ben de ziekenhuizen het voorlopige
toppunt van de tweede golf pas net
achter de rug - op 5 januari waren
2890 bedden bezet.
De oorzaak is terug te vinden in
de langetermijnontwikkeling van
reproductiegetal R, dat aangeeft
hoeveel mensen besmet raken door
elke Nederlander met het coronavi-
Reproductiegetal
rus. Een R boven de 1 duidt op groei
van de epidemie (iedere besmette
persoon steekt meer dan één ander
aan), R onder de 1 betekent krimp.
Sinds 1 juli is de R door de reken
meesters voor 178 dagen berekend -
25 december is de meest recente da
tum waarvoor een betrouwbare in
schatting kon worden gemaakt. Op
124 van die dagen zat de R op of bo
ven de 1. Dat betekent dat de epide
mie op 70 procent van de dagen
even groot was of groter werd.
Maar nét
Sinds 28 september, de dag dat het
kabinet voor de eerste keer extra
maatregelen aankondigde, zat het
reproductiegetal op 42 van de 88
dagen onder de 1, nog steeds min
der dan de helft dus. Ondanks
strengere maatregelen kromp de
epidemie het merendeel van de da
gen niet. En als de R wel onder de 1
zat, was dat vaak maar nét.
De laatste twaalf dagen zit de R
weer onder de 1. Volgens de laatst
bekende berekening, die voor eer
ste kerstdag, zit het getal op 0,95.
Om de ziekenhuizen echt lucht te
geven, moet dat voor langere tijd zo
blijven. Gevreesd wordt echter dat
de Britse variant roet in het eten
gooit. Die zou volgens een studie
zorgen voor een verhoging van de R
met 0,4 tot 0,7. Epidemioloog Hans
Heesterbeek: ,,Als je met alle mid
delen die de lockdown nu biedt
maar een klein beetje onder de 1
komt, waar moet of kan het dan nog
strenger om met die nieuwe variant
onder de 1 te blijven?''
Liefst 11,7 miljoen doses van het
in Oxford ontwikkelde vaccin
komen dit jaar onze kant op,
waarvan 4,5 miljoen nog dit
kwartaal. Het vaccin is zo'n
beetje in alle opzichten anders
dan de al goedgekeurde varian
ten van Pfizer en Moderna.
Britse kranten noemden het
AstraZeneca-vaccin vorige week
al de holy grail (de heilige graal)
om de coronapandemie achter
ons te laten. Dat lijkt opmerke
lijk, want de al eerder goedge
keurde vaccins van de Ameri
kaanse farmaceuten Moderna en
Pfizer zijn effectiever dan de
Britse evenknie.
Waar de Amerikanen een ef
fectiviteit van 95 procent over
leggen, scoort het AstraZeneca-
vaccin vooralsnog 'slechts' 70
procent. Ter vergelijking: een ge
middelde griepprik haalt gemid
deld genomen een bescherming
van nog geen 50 procent.
Die bescherming kan bij
AstraZeneca zomaar nog eens
hoger uitvallen: bij een lagere
dosering lijkt het vaccin juist be
ter te werken. Die hypothese
wordt nu nader onderzocht.
Topman Pascal Soriot: ,,Wij heb-
ben de winnende formule.''
Het AstraZeneca-vaccin lijkt
bestemd voor de massa. Waar de
Amerikaanse vaccins duur in
productie zijn (ontwikkeld met
de hypermoderne mRNA-tech-
niek) en het best gedijen onder
ijskoude temperaturen, kost een
AstraZeneca-vaccin nog geen
drie euro en kan het prima op
huiskamertemperatuur worden
bewaard. Kortom: een prik tegen
corona voor de prijs van een
biertje.
Nog een groot verschil: de on
derzoekers van Oxford maakten
bij de ontwikkeling van het vac
cin gebruik van een onschuldig
chimpanseevirus, dat ze de ui
terlijke kenmerken van het coro
navirus gaven. Het is van opzet
een stuk traditioneler dan de
Amerikaanse mRNA-vaccins,
waarbij het lichaam als het ware
bouwstenen krijgt om afweer te
gen corona op te wekken.
Het Verenigd Koninkrijk is vo
rige week begonnen met massa
inentingen met het AstraZene-
ca-vaccin. Van serieuze bijwer
kingen is vooralsnog geen spra
ke, melden Britse media.
Nadat een deel van het kabinet en
de Tweede Kamer er begin no
vember voor gingen liggen, sturen
premier Mark Rutte en minister
Hugo de Jonge (Volksgezondheid)
alsnog aan op het invoeren van
een avondklok. Het kabinet heeft
de deskundigen van het Outbreak
Management team (OMT) ge
vraagd wat een avondklok kan op
leveren en wat eventuele alterna
tieven zijn.
Het OMT heeft al vaker geadvi
seerd de invoering van een avond
klok te overwegen. Het voorkomt
dat mensen bij elkaar samenklon
teren en bij elkaar op bezoek gaan.
Maar toen het kabinet de optie in
oktober serieus besprak, brak er
opstand uit in de ministersploeg
en ook in de Tweede Kamer. Een
avondklok? Dat deed te veel den
ken aan een dictatuur of aan de
Duitse bezetting. De voltallige op
positie gesteund door regerings
partij D66 sprak uit dat het idee
niet mocht worden ingevoerd.
Nu ligt het omstreden instru
ment toch weer op tafel. ,,Het is
een enorm ingrijpende maatregel
waar niemand op zit te wachten'',
zei Rutte gisteravond. Maar vol
gens hem is er ook veel voor te
zeggen. In andere landen heeft het
woensdag 13 januari 2021
GO
'R' zit net onder de 1,
maar voor hoelang?
Aantal nieuwe coronagevallen
per dag.
7-daags
12000gemiddelde
10000 -J.f\
4000
2000
0
Dinsdag:
4986
OKT NOV DEC JAN
Het aantal besmettingen daalt,
eindelijk. Maar het is nog niet
genoeg om met een gerust ge
voel het verloop van de winter af
te wachten. De ziekenhuizen lig
gen akelig vol, de Britse variant
ligt op de loer. Bovendien slagen
we er maar net in om de be
faamde 'R' onder de 1 te houden.
Sander van Mersbergen
Utrecht
De 'R' toont hoeveel mensen
één coronapatiënt gemiddeld
besmet.
130121 BRON: RIVM
0 I111
OKT NOV DEC
Meest recente 'R':
25 dec: 0,95
Nu het Europees Geneesmid
delenbureau (EMA) zich buigt
over goedkeuring van het
AstraZeneca-vaccin, lijkt het
een kwestie van weken voor
dat Nederland massaal een
prik kan halen.
Stephen Friedrichs
Den Haag
Engeland prikt al met het
AstraZeneca-vaccin. foto epa
Toch nog
Tobias den Hartog
Hans van Soest
Den Haag
