GEZOND
Geef je gedachten de
ruimte, dan laten ze
je 's nachts met rust
Deze smaak moet van zijn slechte imago af
i
20
René Diekstra
In het kader van goede voornemens: kies eens wat vaker
voor bitter. Voedingsmiddelen met deze smaak, zoals
witlof en broccoli, zijn goed voor je gezondheid. Niet
lekker? Je kunt ze makkelijk leren eten.
dinsdag 12 januari 2021
i' a
René Diekstra kwam
vroeger vaak in een
negatieve denkbui
terecht, vooral vroeg in
de ochtend. In meditatie
vond hij de oplossing.
et is een veelvoor
komende klacht:
's Morgens veel te
vroeg wakker wor
den en meteen
stromen negatieve gedachten
je hoofd in, die niet zelden
een gevoel van hulpeloosheid
achterlaten. Eenmaal uit bed
en afgeleid door dagelijkse
routines verdwijnen ze
meestal wel. Maar die weten
schap voorkomt niet dat je de
volgende ochtend opnieuw in
zo'n negatieve denkbui kunt
terechtkomen. Als beginnend
psychotherapeut had ik daar
veel last van en probeerde ik
met verschilllende methoden
ervan af te komen. Zonder
'Overgeleverd
aan enkel hun
gedachten gaan
mensen zich
ellendig voelen'
veel succes. Terugkijkend is
het een filosoof, Blaise Pascal
(1623-1662), geweest die me
de weg wees via zijn boek
Pensées (gedachten) waarin de
volgende uitspraak staat:
'Ik heb ontdekt dat al het onge
lukkig zijn van mensen voort
komt uit één enkel feit: dat zij
niet stil en alleen kunnen zitten
in hun eigen kamer. Ze zoeken
in- ofbuitenshuis voortdurend
naar afleiding want overgele
verd aan enkel hun gedachten,
gaan ze zich na enige tijd ellen
dig voelen, omdat we nu een
maal zwakke,fragiele, sterfelijke
wezens zijn.'
Anders gezegd: als we even
geen afleiding hebben, bij
voorbeeld als je 's nachts wak
ker ligt, dan bestormt het
denken ons met vooral ver
ontrustende gedachten.
Wetenschappelijk onder
zoek toont aan dat de meeste
spontane gedachten negatief
zijn en zich centreren rond
drie thema's.
1: Gedachten waarin we ons
zelf negatief vergelijken met
anderen en die een gevoel van
minderwaardigheid of af
gunst opleveren.
2: Gedachten over gebrek aan
contact of liefde van anderen
waardoor we te weinig waar
dering kunnen ervaren.
3: Gedachten over een gebrek
aan controle over onszelf,
onze prestaties en onze rela
ties. Dat geeft een machteloos
gevoel.
De conclusie: ons brein is
vooral een sociaal brein.
Wordt ons denken niet afge
leid, dan houdt het zich bij
voorkeur bezig met 'making
sense of others and ourselves'
zoals Lieberman dat in zijn
boek The Social Brain zo tref
fend omschrijft. Ons brein
heeft regelmatig perioden
nodig waarin het zonder
afleiding zich aan gedachten
kan wijden. En krijgt het die
overdag niet, dan dwingt het
die 's nachts wel af.
Voor mij ooit reden geweest
om mijn gedachten overdag
tijdens twee meditatieve
periodes van circa 20 tot 25
minuten de vrije hand te
geven. En inderdaad, sinds
dien laten ze me 's nachts veel
vaker met rust.
Reageren?
rene.diekstra@dpgmedia.nl
CARIN RÖST
De meeste kinderen halen
hun neus op voor boeren
kool, spruitjes of grape
fruit, net als sommige
volwassenen. We hebben
een aangeboren afkeer voor bitter,
vertelt Kees de Graaf. Hij is hoog
leraar sensoriek en eetgedrag aan de
Wageningen University. ,,Als je iets
heel bitters op iemands tong legt, zal
diegene dat zo snel mogelijk willen
uitspugen. Dieren hebben dezelfde
reflexmatige reactie, knaagdieren
trekken ook een vies gezicht als ze
iets bitters proeven.'' Waarschijnlijk
komt dit doordat veel bittere stoffen
giftig zijn, zegt hij. Om niet te wor
den opgegeten, verdedigen sommige
planten zich door giftige stoffen te
produceren die voor ons bitter sma
ken. Voor de smaak bitter hebben we
25 receptoren op onze tong. ,,Voor de
vier andere smaken, zoet, zuur, zout
en umami (hartig), hebben we elk
maar één receptor. Dat is een belang
rijke aanwijzing dat bittere stoffen
erg gevaarlijk voor ons kunnen zijn.''
Toch kan het geen kwaad om af en
toe wat bitters op je bord te leggen.
„Sommige bittere voedingsmiddelen
bevatten beschermende fytonutriën-
ten, stoffen die veel gezonde effecten
hebben'', meldt biochemicus Jed
Fahey van de Amerikaanse John
Hopkins University per e-mail. Een
daarvan is sulforafaan, een stof die
veel voorkomt in kruisbloemige
groenten zoals
broccoli, spruit
jes, boerenkool
en radijs. Sulfo
rafaan houdt
onder meer
chronische ontste
kingen tegen en
beschermt ons tegen
kanker. Vooral brocco-
likiemen, ontkiemde
zaden van een dag of vier
'We hebben
lang
gedacht
dat we niet
van bitter
houden'
-PETER
KLOSSE
Ook een popu
lair product als
cacao is bitter.
oud, zijn echte
'sulforafaan-
bommen',
ontdekte
Fahey.
Je kunt
broccoli-
zaadjes thuis zelf laten
ontkiemen. Best bitter,
maar verwerkt in salades zijn ze
lekker en zeer heilzaam.
Ook koffie, het meest geconsu
meerde bittere voedingsmiddel,
heeft gezonde effecten. Net als cacao,
eveneens bitter, verhoogt het de
beschikbaarheid van insuline, zo
schrijven gezondheidsjournalist Tijn
Elferink en huisarts Rutger Verhoeff
in hun boek Kusje erop. De waarheid
achter 70 gezondheidsmythes. Beschik
bare insuline vermindert het risico
op diabetes type 2. (Wie drie of vier
koppen koffie per dag drinkt, heeft
bovendien 17 procent minder kans op
een beroerte dan iemand die één kop
drinkt.) Diabetes type 2 kan volgens
wetenschappers ook worden voorko
men met de bittere stof naringenine
in grapefruit en andere citrusvruch
ten.
'Smaakprofessor' Peter Klosse,
oprichter van de Academie voor
Gastronomie, vindt dat bitter van
zijn slechte imago afgeholpen moet
worden. ,,We hebben lang aangeno
men dat we niet van bittere smaken
houden, maar als je kijkt naar
populaire producten dan zijn
deze voor een groot deel
bitter: denk aan koffie,
chocolade en thee. Het
v beeld is vertekend
geraakt doordat
smaakonderzoek
naar bitter al zo'n
veertig jaar wordt
gedaan met kinine,
een stof die ook in
tonic zit. Dat is een wat
nare, harde bitter, die we
inderdaad niet lekker vinden.
GO
Een bord
vol bitter is
gezonder
dan je denkt
FOTO'S SHUTTERSTOCK
