De buurtschap
Nieuwerkerke
Schutje
aem. Schouwen-Duiveland
8
Dit is een serie over buurtschappen en
gehuchten in Zeeland. Leven tussen lucht
en klei. Vandaag aflevering 25:
Nieuwerkerke Schutje, kortweg 't Schutje,
een gekrompen dorp net ten zuiden van de
Delingsdijk op Schouwen-Duiveland.
'Je moet altijd
kijken naar de
mensen die het
slechter hebben,
dan heb je het
zelf goed'
i oef. Zeker, er staan
witte borden waar het
gehucht begint en ein-
digt. Maar die hebben
I geen status, ze staan er
voor de sier. Nieuwerkerke
Schutje. Als je geen vaart mindert,
ben je de buurtschap voorbij voor
je de naam volledig hebt kunnen
uitspreken. Niemand die er wat
van zegt als je teller 80 kilometer
aanwijst. Zoef zoef. Snel op weg
naar de na de Ramp van 1953 aan
gelegde Delingsdijk, links ga je
naar Serooskerke, rechts naar
Brouwershaven. Rij je de andere
kant op dan schamp je Kerkwerve.
Nicole Gijzel-Bil (1985) heeft sa
men met haar vader Sjaak (1959)
een landbouwbedrijf aan de
Turelureweg in Nieuwerkerke
Schutje. De herfst was nat.
Nicole: „Vorig jaar viel er in
het weekend van 26 septem
ber tachtig millimeter regen.
Veertig millimeter was niet
zo'n probleem, maar die laat
ste veertig hebben het najaar
verziekt."
De Heuvelsweg oftewel de
N655 is de verkeersader die
de buurtschap doorsnijdt.
De weg is aangelegd tijdens
de verkavelingen na de waters
nood. Sjaak Bil weet dat de door
gaande route eerst noordelijk in
een bocht om het gehucht heen
liep. De Ramp maakte alles anders.
Vele arbeidershuisjes in het ge
hucht spoelden weg. Nieuwe ver
kavelaars trokken de Heuvelsweg
recht. Sjaak is van kinds af aan op
gegroeid met de weg pal voor de
deur. Uitkijken met oversteken,
dat leer je wel.
Dat het nieuwe traject slachtof
fers eiste, komen we bij buur
vrouw Aaltje te weten. Zij woont
in een voormalig boerderijtje op
Turelureweg 2. Aaltje de Kok-van
den Berge, geboren in 1930. Ja, De
Kok zonder tierelantijnen: ,,Ik ben
niet van adel en heb altijd hard
moeten werken." Haar gehoor is
niet optimaal. Ze vertelt dat ze van
Haamstede komt. Kort na de
Ramp trouwde ze met Wim de
Kok en kwam ze wonen op 't
Schutje - alle buurtbewoners ge
bruiken die afkorting. Haar man is
zeven jaar geleden overleden. Ze
boerden samen. Twee keer melken
op een dag, op de tractor rijden, ze
deed het allemaal. In de tuin heeft
ze vier eenden, een gans en een
Vlaamse Reus. Dat is wat er rest
van de veestapel. Als er eentje
doodgaat, komt er geen aanvulling
meer.
Negen kinderen had ze. Daarvan
leven er nog zeven. Ze wonen alle
maal op het eiland en maken het
mogelijk dat Aaltje zelfstandig in
haar huis kan blijven. In de hoek
bij de eettafel hangen foto's van de
twee dochters die jong zijn overle
den. Elly had suikerziekte en
kwam na school in Kerkwerve niet
thuis, ze werd langs de weg gevon
den. Aaltje: ,,Dat andere meisje is
Alida. Die is hier voor het huis
door een auto gegrepen. Vijfjaar
was ze, ze was op slag dood. Ver
schrikkelijk. Mijn man heeft het
nooit kunnen verwerken, hij kon
er niet over praten. Ik? Je moet ver
der voor de andere kinderen. Te
genwoordig denk ik: als ik maar
niks breek. Ik kan nog naar de
brievenbus. Ik kan koken als het
moet, maar mijn kinderen hebben
vaak wat over. Er is een traplift, die
gebruikte mijn man al. En ik heb
nog nergens medicijnen voor no
dig. Je moet altijd kijken naar de
mensen die het slechter hebben,
dan heb je het zelf goed."
Fatale ongeluk
Sjaak Bil herinnert zich het fatale
ongeluk. Buurmeisje Alida reed op
zijn fietsje. Of step, dat weet hij
niet zeker. We zitten bij hem aan
tafel in de kantine van de schuur
op zijn erf. Echtgenote Jeannette
(1959) en dochter Nicole zijn ook
van de partij. En Josefien en Teun
zijn te gast, de kinderen van hun
zoon die een boerderij even ver
derop heeft. Het is een kleine Bil-
enclave. Want ook oma Gerrie Bil-
van der Wekken (1936), de moeder
van Sjaak en oma van Nicole, heeft
een woning op het erf. In totaal
vier huishoudens Bil op een
kluitje, vier generaties ook, strikt
gerekend maken ze bijna de helft
van het gehucht uit dat zo'n vijf
tien woningen telt. Sjaak: ,,De fa
milie zo bij elkaar, over het alge
meen heeft dat voordelen." Wij
zend naar Josefien en Teun: ,,Je
kunt makkelijk op elkaars kinde
ren passen." Nicole runt een pen
sionstalling voor tien paarden. Ze
zegt: ,,Het boeren, het eigen on
dernemer zijn, je eigen ritme be-
ZATERDAG 9 JANUARI 2021 GO
De kinderen in de buurt
De familie Bil: dochter Nicole,
haar moeder Jeannette met
kleindochter Josefien, vader
Sjaak Bil (vlnr).
Aaltje de Kok-van den Berge:
„Tegenwoordig denk ik: als ik
maar niks breek."
Gerrie Bil-van der Wekken: ,,De
kinderen doen boodschappen."
JAN VAN DAMME
Aaltje de Kok-van den Berge
